آموزش بورس و محاسبه بازده

آموزش نحوه محاسبه بازده اوراق قرضه و بهادار بورس و فرابورس

در این مقاله قصد داریم تا اطلاعاتی را در مورد محاسبه بازده اوراق در اختیارتان قرار دهیم، موردی که باید به آن توجه نمود این اسست که دو عامل بسیار مهم در تعیین نرخ اوراق در بازار ثانویه پر اهمیت می باشد و شاید شما نسبت به آنان بی اطلاع باشید و با خود بگویید این دو عامل چه هستند؟ در جواب باید بگوییم که ریسک و بازده اوراق نقش کاربردی دارند.

آموزش محاسبه بازده اوراق

آیا می دانید نرخ بازده تا باز خرید آن که حاصل نگه داری نمودن اوراق تا اولین موعدی که برای برای سرمایه گذاری است را نشان می دهد. به نوع دیگر اگر بازار گردان اوراق تاریخ مشخصی را برای باز پس گرفتن این اوراق معلوم نماید، صاحبان دارنده این اقلام به راحتی می توانند نرخ را محاسبه کنند و از این موضوع اطلاع یابند که تا چه زمانی چه مقدار بازدهی عایدشان خواهد شد و در حین بازخرید هم به خوبی از مقدار سودی که به دست خواهند آورند، نیز مطلع می گردند.

بازده فعلی همانند بازده تا سر رسید می باشد که به صورت کامل جریان های نقدی را به صورت سالیانه از اوراق قرضه به قیمت بازار نسبت و تقسیم می کنند تا بتوانند ارزش بازده کند را با خریداری این نوع اوراق مشخص و با نگه داری نمودن آن به مدت چند ماه مشخص ارزش زمانی مبلغ به دست آمده را به دست آورد.

همان طور که می دانید بازده تا زمان سررسید همان نرخ بهره ای است، که فرد سرمایه دار با سرمایه گذاری جدید در پرداخت کوپن از اوراق همراه با نرخی که دارای بهره ثابت تا زمان سررسید اوراق قرضه می باشد. هم چنین قیمت موجود در بازار عرضه با میزان ارزش جریان های نقدی برابری می کند و یک شخص سرمایه گذار به خوبی از این موضوع مطلع می باشد که قیمت کنونی نوع قرضه، پرداخت کوپن و ارزش سر رسید چه قدر می باشد.

آموزش محاسبه بازده اوراق فرابورس

در ابتدا باید بگوییم که بازار فرابورس به طور رسمی و جدی فعالیت خود را از سال 87 تحت نظارت سازمان بورس اوراق از نوع بهادر آغاز نمود و جالب است بدانید که ساختار و نقش آن همانند بورس می باشد، اما نکته ای که باید بدانید این است که شرایط پذیره نویسی و انجام معامله در فرابورس راحت تر می باشد تا به عنوان اهرم کمکی به تأمین مالی اقتصاد کشور کمک نماید.

جالب است بدانید که اوراق بهادر دارای انواع متنوعی می باشند که در بازار فرابورس کاملاً قابل معامله می باشند و ورود نمودن آنان شرایط و لزومات کم تر و ساده تری را دارا می باشد. این ساز و کار های ساده و میزان تنوع در شرایط پذیرفته شدن شرکت ها در این مرکز ، امکانات و تجهیزاتی را فراهم نموده است تا بنگاه ها بتوانند با به دست آوردن حداقل شرایط در زمان کوتاهی به این بازار ورود پیدا کنند و از مزایای شرکت های مورد پذیرش آموزش بورس و محاسبه بازده در بازار مبادلات مربوط به اوراق بهادر بهره ببرند و ود خوبی را کسب نمایند.

آموزش محاسبه بازده اوراق قرضه

به طبع متخصصان در این زمینه می دانند که ما هم اکنون می خواهیم در مورد چه موضوعی صحبت نماییم و امیدواریم که این مطالب برای افرادی که به تازگی به این جمع پیوسته اند، مفید واقع شود. چگونگی قیمت و بازده مورد ذکر شده به شرح مقابل می باشد. ما در این مبحث می خواهیم به محاسبه مبلغ در مورد علت تغییر هزینه اوراق قرضه و حساسیت های به وجود آمده در این حوزه نسبت به برخی از اوراق قرضه بپردازیم. در این مقاله سعی می نماییم تا به طور مفصل اطلاعاتی را بیان نماییم تا بتوانید حداکثر استفاده را از این دست نوشته ببرید و در نهایت تجزیه و تحلیل هایی را مربوط به این موضوع به شما عزیزان ارائه خواهیم نمود.

کسانی که در این حوزه شناخت کاملی را ندارند نمی دانند که چه عاملی تعیین کننده قیمت قرضه می باشد. در حال حاضر ارزش به دست آمده در بازار امروز که بسیار در نوسان می باشد و مبلغی که را که توسط سرمایه گذاران در ازای اوراق پرداخت می نمایند را تعیین می نماید. البته نا گفته نماند که این ارزش با نوع ذاتی نیز یکسان می باشد و به طبع در آینده جریانات نقدی خوبی را به همراه دارد. جریان های موجود همانند سود سهام می تواند یکسان با قیمت تعیین شده نهایی و یا ارزش باز خرید باشد. در نهایت با یکی از این دو یا ترکیبی از آنان یکسان است. در زمان حال لازم است ارزش فعلی مشخص شود تا جریانات نقدی با نرخ معین و مناسبی تنظیم شوند.

آموزش فرمول محاسبه بازده اوراق بهادار

فرمول محاسبه بازده اوراق بهادر را می توانید به آسانی و در کسری از زمان در سایت های مرتبط به دست آورید. آیا می دانید که نرخ بهره و بازده اوراق دارای چه معنی می باشند؟ آیا با یک دیگر تفاوت دارند؟ در جواب باید بگوییم که این دو واژه دارای یک مفهوم می باشند و از لحاظ معنی با هم برابری دارند. در واقع نرخ بهره عبارت است از مبغ پرداختی توسط شخصی که گیرنده وام می باشد به فردی که وام را اعطا می نماید و در ازای آن از منابع موجود نیز بهره مند می گردد و آن را اندازه می گیرد. آیا می دانید که میزان شکاف نرخ سود در هر لحظه از زمان بین حداقل و حداکثر چند درصد می باشد؟ مقدار کم ترین و بیش ترین بین 12 الی 15 درصد است.

آموزش محاسبه نرخ بازده اوراق قرضه

در مورد نرخ ود و بازده اوراق قرضه مقدار اختلاف موجود رقمی بین 1100 تا 1600 واحد می باشد. در نتیجه می توان ذکر نمود که دو صدم این نوع قرضه شامل 200 واحد می شود. جهت این که مبنایی برای مشخص نمودن نرخ های گوناگون داشته باشیم، بهتر است که یک نرخ را اساس و مبنا قرار داده و این خود موجب می شود تا نرخ دارای ریسک کم و در زمان کوتاه باشد که در واقع همان نرخ مرتبط با نوع خزانه است.

البته لازم به تذکر است که مابقی نرخ ها به چند دلیل قابل قیاس نمی باشند که در ادامه به آنان می پردازیم. در ابتدا اولین موردی که سبب می شود تا مقایسه آنان سخت شود، تفاوت موجود در سررسید ها می باشد و دومین مورد آن نیز صرف ریسک است. هم اکنون می خواهیم تا مروری بر عامل های مشخص کننده نرخ سود جاری و موارد مؤثر بر آن داشته باشیم. جالب است بدانید که اگر افراد سرمایه گذار از مبانی نرخ های موجود در بازار مطلع باشند، به خوبی قادر هستند تا نرخ بهره را معنا و تفسیر نمایند و آنان را مورد ارزیابی قرار دهند. نا گفته نماند که مبنای اصلی بهره موجود در بازار مربوط به نرخ بر اساس مقدار هزینه فرصت مصرفی می باشد و ودر واقع نشان گر این است که به جای مصرف، اشخاص مشتاق شوند تا به پس انداز اقدام کنند و معمولاً هم این مورد بدون ریسک یا با ریسک کم همراه می باشد.

آموزش محاسبه بازده اوراق اخزا

در حقیقت در حال حاضر و شرایطی که هم اکنون در آن قرار داریم و اقتصاد کشور دارای نوسان می باشد، اوراق خزانه اسلامی نقش ابزار کمک کننده به عنوان ابزار مالی از نظر بازدهی برای افراد سرمایه گذار را ایفا می نماید و با توجه به به میزان بازدهی متعادل و مناسبی که از این اوراق انتشار یافته است، این اوراق سبب شده تا بسیاری از اشخاص آموزش بورس و محاسبه بازده سرمایه گذار راغب به خرید اوراق شوند.

محاسبه بازده اوراق خزانه را نیز در مقاله های اخیر به خوبی توضیح دادیم و اگر تمایل دارید تا در این مورد راهنمایی کسب کنید می توانید به نوشته های پیشین مراجعه کنید. آیا می دانید که بین تغییرات قیمت اوراق قرضه و نرخ بهره چه رابطه ای وجود دارد؟ آیا این دو نیز یکسان هستند؟ در جواب باید بگوییم که این دو اصطلاح دارای رابطه کاملاً معکوسی می باشند و افراد سرمایه گذار این جمله را ملکه ذهن خود نموده اند.

زمانی که جایگاه و سطح حداقلی بازده که مورد انتظار افراد سرمایه گذار از اوراق بهادر تغییر پیدا می کند، در این صورت نیز حدااقل بازده مورد انتظار از تمامی اوراق های قرضه که انتشار پیدا کرده بودند نیز تغییر می یابند و در نهایت با تغییر موارد ذکر شده، قیمت نیز عوض می شود. اساس و فهمیدن این رابطه معکوس، به عنوان پایه اصلی شناخت، ارزشیابی و همچنین شامل مدیریت این اوراق می باشند. پیشنهاد ایران بورس به شما مطالعه مقاله آموزش مدیریت ریسک می باشد.

اوراق قرضه

محاسبه بازده اوراق قرضه را در مطالب قبلی برای شما عزیزان درج نمودیم و تلاش نمودیم تا جای ممکن اطلاعات ارزشمند و مهمی را در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم. در ادامه مبحث قصد داریم تا از منابع بازده سرمایه گذاری اوراق قرضه مطالبی سودمند را در اختیارتان قرار دهیم. بازده سرمایه گذاری مربوط به این نوع اوراق ناشی از 3 منبع می باشد که در نتیجه کل آن ها بازده کامل را نمایش می دهد. البته کوپن سود به صورت شش ماه قابل پرداخت می باشد.

اما تا کنون بهره بر بهره را شنیده اید و می دانید چگونه محاسبه می گردد؟ بهره بر بهره هم حاصل از سرمایه گذاری های مکرر و مجدد کوپن که دارای کوپن شش ماه است حاصل می گردد. اما موضوع مهمی که باید از آن مطلع باشید این است که این کوپن ذکر شده و اصل مبلغ کاملاً مشخص می باشند و میزان ارزش واقعی آنان را در زمان حال می توان با با بهره گیری از تنزیل مبلغ های مربوطه به تمامی پرداخت های آینده و حداقل نرخ بازده به دست آورد.

سوالات متداول

1. محاسبات YTM چه چیزی را در نظر نمی گیرد؟

طبق معمول مالیات هایی را که یک فرد سرمایه گذار در اوراق قرضه پرداخت می نماید را نادیده می گیرد. و از آن به اسم خرید ناخالص یاد می نمایند.

جالب است بدانید که هم اکنون پرداخت کوپن یک نوع اوراق قرضه به حساب می آید و یا در حقیقت یک ابزار عالی و تکمیلی برای محاسبه بازده به شمار می رود.

بهره و زیان کل دارایی از اختلاف مبلغ خرید و قیمت حاصل از فروش، همچنین میزان مبلغ در سررسید و یا باز خرید اوراق نیز به دست می آید.

بازده سهام چیست؟ | بررسی فرمول محاسبه بازده سهام به زبان ساده

واضح است که هر سرمایه‌گذار به دنبال کسب درآمد بیشتر از سرمایه‌گذاری است. اما سرمایه‌گذاری راه و روش خاص خود را دارد و بهتر است به عنوان سرمایه‌گذار، حداقل ایده کلی در مورد میزان بازدهی قابل دریافت، قبل از شروع سرمایه‌گذاری خود را داشته باشید. اما این سوال مطرح می‌شود که چطور سود سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به خصوص بازار بورس را محاسبه کنیم؟

پاداشی که سرمایه‌گذار به دلیل سرمایه‌گذاری طی دوره‌ای به دست می‌آورد، بازده سرمایه‌گذاری نام دارد. در محاسبه بازده سرمایه‌گذاری برای تمامی گزینه‌های سرمایه‌گذاری باید محاسبه کنیم که چه میزان سود در مقابل چه میزان هزینه پرداختی به دست می‌آوریم. به این ترتیب، می‌توانیم میزان بازده سرمایه‌گذاری را تا حد درستی اندازه‌گیری کنیم.

با وجود اینکه محاسبه نرخ بازده سرمایه‌گذاری، قبل از ورود به بازار ضروری است، اما این محاسبه نمی‌تواند به تنهایی معیار خوبی برای تصمیم‌گیری باشد. زیرا، درصد بازده سرمایه‌گذاری فقط بر سود مالی تمرکز دارد و البته از این جهت نیز مشابه بسیاری از معیارهای سودآوری عمل می‌کند. به این ترتیب، این معیار شرایط جانبی را در نتیجه نهایی در نظر نمی‌گیرد. تحلیلگران متخصص و سرمایه‌گذاران با تجربه، برای محاسبه نرخ بازده مورد انتظار از یک سرمایه‌گذاری مشخص، در کنار بازده سرمایه‌گذاری از اطلاعات و داده‌های اقتصادی نیز استفاده می‌کنند. در این متن قصد داریم تا به طور اختصاصی به بررسی بازده سهام و کارایی محاسبه آن بپردازیم. با ما همراه باشید.

تعریف بازده سهام

بازده سهام (Stock returns) معيار با اهميتي در تصميم‌گيری مالی و به معنای میزان سود و تغییرات قیمتی یک سهام است. در محاسبه بازده سهام تغییرات قیمتی که از مرحله افزایش سرمایه و یا از سود سهمی به وجود می‌آیند، در فرمول وارد نمی‌شوند. بازده سهام به شکل درصد بیان می‌شود. با توجه به درصد بازده سهام می‌توانید برای سهام مورد نظرتان تصمیمات درست، که به کسب سود مناسب یا جلوگیری از ضرر و زیان منجر شود، اتخاذ کنید. بنابراین، بازده سودی است که به صورت مستقیم از محل سرمایه‌گذاری به دست می‌آورید و یا سودی است که از تغییرات قیمت ناشی می‌شود.

سرمایه‌گذار موفق باید بداند که چقدر از سرمایه خود را درگیر سرمایه‌گذاری کرده‌ و چقدر هزینه برای کسب سود از سرمایه‌گذاری پرداخت ‌نموده است. این هزینه‌ها باید با سود به دست آمده مقایسه شوند تا ارزشمندی سرمایه‌گذاری محاسبه شود. در این بین، بازه زمانی درگیری سرمایه نیز بسیار با اهمیت است. اطلاع از بازده سهام یا هر سرمایه‌گذاری دیگر، نوعی ابزار انگیزشی محسوب می‌شود.

همانطور که اشاره کردیم، بازده سرمایه‌گذاری به صورت درصد بیان می‌شود. گاهی این مسئله ممکن است در محاسبات باعث سردرگمی شود.
به عنوان مثال؛ فرض کنید سرمایه‌گذار X مبلغی معادل با 100 تومان و سرمایه‌گذار Y مبلغ 25 هزار تومان سود از یک سرمایه‌گذاری کسب کرده باشند. در نگاه اول به این اطلاعات ممکن است سرمایه‌گذار Y را در سرمایه‌گذاری خود موفق‌تر بدانید. در صورتی که ممکن است با در نظر گرفتن سرمایه اولیه و هزینه‌های مربوط، تصورات به کلی بهم بریزد. اگر هزینه سرمایه‌گذاری فرد X برابر با 500 تومان باشد، او 20 درصد در جریان این سرمایه گذاری بازده دارد. این در حالی است که، در فرد Y اگر هزینه سرمایه‌گذاری 250 هزار تومان بوده باشد، او 10 درصد بازده کسب کرده است.

همانطور که در مثال بالا مشاهده کردید، بررسی میزان موفقیت یک سرمایه‌گذار تنها به درصد سود او اتکا ندارد و درصد بازده اطلاعات کافی برای سرمایه‌گذاری در اختیار شما قرار نمی‌دهد.

فرمول محاسبه بازده در بورس

بازده سرمایه‌گذاری از دو بخش بازده قیمتی و بازده نقدی تشکیل می‌شود که در ادامه نحوه محاسبه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

بازده سرمایه‌ یا بازده قیمتی

بازده سرمایه به تفاوت بین قیمت خرید و فروش یک ورق بهادار یا دارایی خاص گفته می‌شود و از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:

قیمت خرید / (قیمت خرید – قیمت فروش) = بازده قیمتی

بازده نقدی سرمایه گذاری

به سودی که به صورت جریانات نقد در دوره به دست سرمایه‌گذار می‌رسد، بازده نقدی می‌گوییم. به عنوان مثال؛ بازده نقدی سهام که به DPS معروف است و سالانه دریافت می‌شود، جریان نقد دوره‌ای محسوب می‌شود. البته، گاهی ممکن است طی دوره سرمایه‌گذاری، جریان نقد دوره‌ای وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی بازدهی نقدی صفر در نظر گرفته می‌شود. بازده نقدی با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

قیمت خرید / جریان نقد = بازده نقدی

محاسبه بازده کل سرمایه گذاری

برای محاسبه بازده کل کافیست تا بازده نقدی و بازده سرمایه‌ای که از فرمول‌های بالا به دست آورده شده است را با یکدیگر جمع کنید. پس، فرمول بازده کل نیز به صورت زیر خواهد بود:

بازده نقدی + بازده سرمایه‌ای = بازده کل

همانطور که مشاهده کردید، محاسبه بازده سهام به راحتی انجام می‌شود. البته، این محاسبات مختص به دست آوردن درصد بازده سهام نیست. سرمایه‌گذاران دیگر بازارهای مالی نیز با توجه به نوع سرمایه‌گذاری و استراتژی معاملاتی خود می‌توانند بازده سرمایه‌گذاری‌های مختلف را محاسبه کنند.

محاسبه بازده سهام چه کارایی دارد؟

شاید بتوانیم مهم‌ترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معامله‌گر می‌تواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود. این مسئله از آن جهت اهمیت دارد که نتیجه آن می‌تواند نشان دهد که فرد در معاملات خود بر اساس استراتژی انتخابی تا چه میزان موفق بوده است. در صورت عدم موفقیت، مشخصاً مشکلی وجود دارد که سرمایه‌گذار باید در اولین زمان ممکن نسبت به حل آن اقدام کند و یا حتی در مواردی استراتژی خود را تغییر دهد.
به همین دلیل، نیاز است تا محاسبه بازده سهام را دوره‌ای و منظم انجام دهید و نتایج را ذخیره کنید. در طول زمان با مقایسه نتایج می‌توانید روند صعودی و یا حتی نزولی پیشرفت خود را به خوبی مشاهده کنید. این مسئله می‌تواند شما را با واقعیت سرمایه‌گذاری رو‌به‌رو کند.
توجه داشته باشید که، محاسبه بازده سهام تنها برای بررسی سهام خریداری شده نیست. حتی اگر سهمی خاص را برای خرید مد نظر دارید، می‌توانید در یک بازه زمانی مشخص قیمت و سود نقدی تعلق گرفته به آن را محاسبه کنید. اگر عدد به دست آمده بازده مناسبی را نشان می‌دهد، باید برای ورود به سهم مورد نظر شرایط را آماده کنید.

عوامل تاثیرگذار در بازده سهام

در خصوص عوامل تاثیرگذار در بازده سهام باید این را بدانیم که، دستیابی به این عوامل نیاز به بررسی پیشینه سهام بازار دارد. بر این اساس، با توجه به مطالعات صورت گرفته در این زمینه، از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در بازده سهام شرکت‌‏های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نسبت‏ نقدینگی
• نسبت‏ اهرمی
• نسبت‏ فعالیت
• نسبت‏ سودآوری
• نسبت‏‌های بازار
• نسبت‏ مبتنی بر جریان نقدی
• شاخص‌های ریسک
• مدیریت سود
• پیش‌بینی سود
• سرمایه‌‏گذاری واقعی
• ویژگی‌‏های شرکت
• و .

مشکلات موجود در محاسبات بازده سهام

با وجود این که محاسبه بازده سهام برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس کارایی بسیاری دارد، اما نمی‌توان از مشکلات آن چشم‌پوشی کرد. یکی از آشکارترین عیوب محاسبه بازده سهام وارد نكردن هزينه‌های موثر به محاسبات است. بنابراین، نمی‌توان زمان را که مهم‌ترین هزینه موثر در بازده سرمایه است، عملا در محاسبات تاثیر داد.

جهت دستیابی به اهمیت زمان فرض کنید که سهمی را در بازار خریداری کرده و آن را برای مدت زمان 50 سال نگهداری کرده‌اید. طی مدت 50 سال به سود 100 درصد رسیده‌اید. آیا با گذشت مدت زمان طولانی 50 ساله و در نظر گرفتن تورم، دیگر مسائل اقتصادی و ارزش زمانی پول، این سود ارزش قابل قبولی دارد؟ پس، به طور واضح نسبت سود به هزینه به تنهایی اهمیت ندارد. زمان نیز درصد چشمگیری از موفقیت در سرمایه‌گذاری را درگیر می‌کند. اما با این وجود، در محاسبه بازده سهام به طور کلی نادیده گرفته می‌شود.
البته، این مسئله راه حل دارد. برای حل این مشکل باید به نوعی این فاکتور را در بازده سهام وارد کنید. برای مثال؛ می‌توانید درصد بازده به دست آمده را بر طول دوره تقسیم کنید. با این کار مشخص می‌کنید که در طول زمان مشخص، چه اندازه بازدهی وجود داشته است. این اطلاعات را با سودآوری دیگر بازارهای مالی، بانک و … مقایسه کنید. نتیجه این مقایسه شما را برای ادامه حضور و یا ترک بازار متقاعد خواهد کرد.
بازه زمانی طولانی‌تر برای محاسبه بازده، پاسخ کامل‌تری ارائه می‌دهد و نقش نوسانات معمولی و روزمره در سهام، در نتیجه کم رنگ‌تر خواهد شد. محاسبه در بازه زمانی کوتاه بازده را درگیر نوسانات خواهد کرد.

مشکل دیگر در این مفهوم این است که، اگر تمام هزینه‌ها را به درستی محاسبه نکنید، حاصل درستی برای بازده سرمایه‌گذاری به دست نخواهید آورد. گاهی هزینه‌های مورد انتظار در یک سرمایه‌گذاری عمداً یا سهواً به درستی محاسبه نمی‌شود. به عنوان مثال؛ در ارزیابی نرخ بازده سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه، کلیه هزینه‌های مرتبط باید در نظر گرفته شود. این موارد شامل کارمزد کارگزاری‌ها نیز می‌شود. این دسته از هزینه‌ها می‌توانند به میزان چشم‌گیری درصد بازده سهام یا دیگر سرمایه‌گذاری‌ها را کاهش دهند.

ریسک سرمایه گذاری

سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی ریسک‌های مربوط به خود را دارد؛ زیرا هر لحظه ممکن است که بازار تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل: نوسانات بازار، تورم، مشکلات اقتصادی، مشکلات تجاری و . قرار بگیرد. تمام این موارد ریسک را به سرمایه‌گذاری اضافه می‌کنند. به این ترتیب، هر فرد قبل از ورود به هر بازاری باید به شرایط اقتصادی، روحیات سرمایه‌گذاری، میزان ریسک‌پذیری، درجه صبر در شرایط حساس و . توجه آموزش بورس و محاسبه بازده کند و متناسب با نتیجه این بررسی، گزینه‌های مختلف در سرمایه‌گذاری را انتخاب کند.

در سیستم مالی احتمال اختلاف بازده مورد انتظار و بازده واقعی را ریسک می‌گوییم. هر اندازه احتمال عدم موفقیت در سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، اصطلاحاً ریسک سرمایه‌گذاری بیشتر می‌شود. ریسک‌ها انواع مختلفی دارند و افراد نیز از لحاظ درجه ریسک‌پذیری به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

در تعمیم ریسک به مفهوم بازده سرمایه‌گذاری می‌توانیم بگوییم که، درصد بازده نسبت به ریسک تنظیم نمی‌شود. با این وجود، طبق اصلی که در دنیای سرمایه‌گذاری مشهور است، بازده سرمایه‌گذاری رابطه مستقیمی با ریسک دارد. به این ترتیب، به هر میزان که احتمال بازده سرمایه‌گذاری بیشتر باشد، ریسک احتمالی نیز بیشتر خواهد بود.
سرمایه‌گذاری بدون ارزیابی ریسک احتمالی و تنها با اتکا بر درصد بازده سرمایه‌گذاری، ممکن است نتیجه نهایی را بسیار متفاوت از نتیجه پیش‌بینی شده کند.

سخن پایانی

امروزه نرم‌افزارهای بسیاری محاسبات بازده سهام را برای سهام شرکت‌های فعال بازار سرمایه انجام می‌دهند. استفاده از درصد بازده سهام، رفتار و استراتژی معاملاتی معامله‌گر را بر اساس یک مقدارِ اندازه‌گیری به چالش می‌کشد. این محاسبات امکان مقایسه بین استراتژی‌های معاملاتی را برای شما فراهم می‌کند. این مسئله می‌تواند برای سرمایه‌گذاران بازار اهمیت زیادی داشته باشد.
بازده سهام به شما نشان می‌دهد که تا چه اندازه سرمایه‌گذاری شما موفقیت‌آمیز بوده و به سمت اهدافتان پیش می‌رود. این ارزیابی به شما کمک می‌کند ترکیب مناسبی از اوراق بهادار و سهام را برای به حداکثر رساندن بازده در افق زمان سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید.

سوالات متداول

آیا انتخاب بازه زمانی در محاسبه بازده اهمیت دارد؟

به طور کلی فاکتور زمان در محاسبه بازده وارد نشده است؛ اما وارد کردن بازه زمانی به شیوه ذکر شده در مقاله، رفتار شما را بهتر و درست‌تر نشان خواهد داد.

کارایی محاسبه بازده سهام چیست؟

شاید بتوانیم مهم‌ترین کارکرد درصد بازده سهام را این بدانیم که با این عدد معامله‌گر می‌تواند از این که تا چه اندازه به هدف خود نزدیک شده و بازدهی قابل انتظار خود را کسب کرده است، آگاه شود.

آموزش بورس قسمت هجدهم – ریسک آموزش بورس و محاسبه بازده و بازده در بورس

مفهوم ریسک بازده جزء اصول اولیه و لاینفک کلیه تصمیم های سرمایه گذاری می باشد. هر تصمیمی که شما برای سرمایه خود می گیرید، بایستی بین ریسک و بازده نوعی تعادل ایجاد کند. ریسک و بازده مورد انتظار با یکدیگر رابطه مستقیم دارند. هر چه ریسک ورقه بهادار افزایش یابد، بازده مورد انتظار سرمایه گذار نیز افزایش خواهد یافت.

مثال 1: اگر شما به سود و بهره حساب های بانکی اکتفا نکنید و مثلا دارایی خود را به جای سپرده کردن در بانک، در سهام بورس سرمایه گذاری کنید، در واقع ریسک بیشتری انجام داده اید و البته به این دلیل بوده که انتظار بازده بالاتری نیز داشته اید. هر چند که ممکن است بازده به دست آمده (واقعی) از سرمایه گذاری در سهام شرکت های بورس کمتر از حالتی باشد که پول خدو را در بانک سپرده کرده اید و لزوما قبول ریسک بیشتر به معنای کسب بازده واقعی بالاتر نیست.

مثال 2: شما در یک مسابقه تلویزیونی شرکت کرده اید و 5 میلیون ریال برنده شده اید، مجری مسابقه به شما پیشنهاد می دهد که دو راه دارید یا همین 5 میلیون ریال را دریافت می کنید و از ادامه مسابقه منصرف شوید و یا اینکه در مرحله بعد بین دو گزینه یکی را انتخاب کنید. یکی از این دو گزینه مبلغ 20 میلیون ریال و دیگری تنها یک دسته گل است. احتمال انتخاب این دو گزینه در این حالت، 50 درصد است. شما کدام پیشنهاد را انتخاب می کنید؟ این مثال ساده بیانگر آن است که هر چه شما بازده بالاتری را انتظار داشته باشید، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید.

در کل، در صورتی که دارایی خود را در حساب بانکی بگذارید، شما کمترین میزان ریسک را متحمل شده اید و هر چه به سمت خرید سهام شرکت های بورسی و همچنین معاملات آتی پیش بروید، بر میزان ریسک شما افزوده خواهد شد، و در واقع انتظار کسب بازده بالاتری نیز دارید.

مفهوم بازده

به دست آوردن منفعت از سرمایه گذاری را بازده می گویند در واقع بازده همان پاداش سرمایه گذاری است. اگر سهام یکی از شرکت های بورس را خریداری نمایید، از دو طریق کسب منفعت می کنید:

1) افزایش قیمت سهام در طول مدتی که سهام را نگهداری نموده اید که به آن بازده قیمتی سهام یا اصطلاحا سود سرمایه گویند و از رابطه زیر بدست می آید:

قیمت سهم در اول دوره – قیمت سهم در آخر دوره

قیمت سهم در اول دوره

2) دریافت سود نقدی که بعد از برگزاری مجمع عمومی آموزش بورس و محاسبه بازده سالیانه محقق می شود و به آن بازده نقدی گفته می شود که از رابطه زیر بدست می آید:

سود تقسیمی هر سهم

قیمت سهم در اول دوره

2. مفهوم ریسک

ریسک در حالت کلی به این معنی است که نتیجه تحقق یافته با نتیجه مورد انتظار یکسان نباشد. عامل ذاتی ریسک، نوسان و عدم قطعیت است. یعنی هر چه نوسان و عدم قطعیت بیشتر باشد، ریسک نیز بیشتر می باشد، در حوزه سرمایه گذاری، ریسک یعنی امکان اینکه بازده واقعی از بازده مورد انتظار متفاوت باشد.

مثلا چون بازده سرمایه گذاری در سهام عادی بطور دقیق قابل پیش بینی نیست (به دلیل تغییر قیمت خود سهم یا تغییر سود تقسیمی)، سرمایه گذاری در سهام عادی همراه با ریسک است اما چون با سپرده کردن پول در حساب بانکی اصل و بهره آن حتما دریافت خواهد شد، سرمایه گذاری در آن همراه با ریسک نیست. هر چند انتظار بازده بیشتری نیز از سرمایه گذاری در سهام دارید.

3. انواع ریسک

ریسک در حالت کلی به دو قسمت ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم می شود: در صورتی که دلیل و عامل بوجود آمدن ریسک ناشی از عوامل کلان حاکم بر بازار باشد و از عهده و توان مدیران شرکت و عوامل درونی شرکت خارج باشد، به آن ریسک سیستماتیک گویند.

مثلا تغییر در نرخ ارز خارج از اراده و کنترل مدیران شرکت ها به صورت فردی می باشد. تغییر پذیری نرخ ارز یا ریسک هایی از این قبیل قابل کنترل نمی باشند. هر چه توان با یکسری از ابزارهای مالی خاص، در مقابل این نوع ریسک ها خود را پوشش داد.

ریسک غیر سیستماتیک، به ریسکی گفته می شود که ناشی از عوامل کلان حاکم بر این ابزار نیست و به ساختار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی مربوط می شود. این ریسک را می توان کنترل کرد و همچنین کاهش داد. برای مثال می توان با بهبود ساختار سرمایه شرکت، ریسک مالی آن شرکت را کاهش داد.

در ادامه به توضیح ریسک هایی خواهیم پرداخت که بیشترین تاثیر را بر تصمیم شما به عنوان سهامدار بورس دارد:

1-3. ریسک بازار

اگر در نتیجه عوامل کلی مانند جنگ، رکود و رونق اقتصادی، تغییرات اقتصادی و … تغییری در بازده مورد انتظار سهامداران بوجود آید، به آن ریسک بازار می گویند. این ریسک قابل کنترل نبوده و می تواند تاثیرات زیادی بر قیمت سهام شرکت های بورسی داشته باشد. اخبار مربوط به مذاکرات هسته ای ایران، انتخابات ریاست جمهوری، جنگ های منطقه و … همگی جزء ریسک های بازار بوده و به صورت مستقیم بر روی نرخ بازده سهامداران تاثیرگذار می باشد.

2-3. ریسک نرخ ارز

نرخ ارز، ارزش برابری یک واحد پول خارجی به پول داخلی است. یعنی مثلا اگر 1000 دلار دارایی داشته باشید و قصد فروش آن را داشته باشید، به ازای فروش آن چه مبلغی به ریال یا تومان دریافت خواهید کرد. هر چه این نوسان بیشتر باشد، ریسک نرخ ارز نیز بیشتر خواهد بود.

بسیاری از شرکت ها که در بورس فعالیت می کنند وارد کننده یا صادر کننده بوده و تغییرات نرخ ارز می تواند روی میزان هزینه ها، تولید، فروش و سود آنها، به شدت تاثیرگذار باشد. وقتی نرخ ارز شروع به افزایش می کند شرکت هایی که وارد کننده هستند باید مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری خریداری کنند، در نتیجه حاشیه سود آن ها کم خواهد شد.

بر عکس شرکت هایی که به صادرات می پردازند، می توانند از این موقعیت استفاده کرده و کالا یا خدماتشان را با قیمت بالاتری بفروشند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش بدهند. برای مثال چند سال پیش که قیمت دلار به یکباره افزایش چشمگیری پیدا کرد، قیمت تعدادی از سهام بورس از جمله صنایع پالایشگاهی که با دلار رابطه مستقیم داشتند، شروع به افزایش کردند و قیمت برخی از سهام این گروه حتی به میزان 10 برابر نیز افزایش یافت.

. ریسک تجاری

این ریسک با عوامل خاص و منحصر به فرد یک صنعت یا شرکت خاص مرتبط می باشد. به عنوان مثال، تغییر قیمت جهانی نفت بر روی قیمت سهام شرکت های صنعت خودرو تاثیرگذار نیست اما اثر مستقیمی بر روی قیمت سهام شرکت های پالایشگاهی خواهد داشت.

اگر قیمت نفت کاهش پیدا کند، قیمت محصولات این شرکت ها نیز کاهش پیدا می کند و باعث کاهش سود آوری و در نتیجه کاهش ارزش سهام این شرکت ها می شود. در نتیجه این وظیفه سهامدار است که در ابتدای خرید سهام شرکت، به عوامل مهم خاص صنعتی که شرکت در آن قرار دارد، توجه نماید و تغییرات و نوسانات احتمالی این عوامل را در محاسبات خویش لحاظ کند.

4-3. ریسک نرخ بهره

به تغییرات و نوساناتی که در میزان نرخ بهره در اقتصاد پیش می آید، ریسک نرخ بهره می گویند. این ریسک بیشتر در خصوص اوراق بهادار با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت مطرح است. در کشور ما، ریسک نرخ بهره در واقع همان تغییر در نرخ بهره بانکی می باشد.

مثال: فرض کنید در حال حاضر نرخ بهره سپرده های بانکی بلند مدت 20 درصد می باشد. همچنین اوراق مشارکت 5 ساله مربوط به یک طرح خاص با سود 22 درصد نیز از طریق بانک ها پذیره نویسی شده و یا در بازار بورس قابل خرید می باشند.

آقای احمدی سهامدار مثال ما که این موقعیت را می بیند، دارایی خود را در اوراق مشارکت 5 ساله سرمایه گذاری می کند چون نرخ بهره این اوراق 2 درصد بیشتر از سپرده های بانکی می باشد. با انجام این کار آقای احمدی نوسان نرخ بهره را قبول می کند، چون در ادامه ممکن است در نتیجه عواملی همچون تغییر رئیس جمهور، نرخ بهره سپرده های بانکی افزایش یابد و مثلا به 25 درصد برسد و در نتیجه تقاضا و قیمت اوراق مشارکت کاهش خواهد یافت. برعکس این حالت نیز ممکن است اتفاق بیفتد. با کاهش نرخ بهره سپرده های بانکی، تقاضا برا اوراق مشارکت افزایش یافته و در نتیجه قیمت این اوراق افزایش خواهد یافت.

از طرق دیگر افزایش نرخ بهره یا همان نرخ بهره بانکی، باعث افزایش نرخ وام دهی یا نرخ تسهیلات بانک ها نیز می شود و در نتیجه هزینه تامین مالی شرکت های بورسی بیشتر می شود. با افزایش هزینه تامین مالی، سود شرکت ها کاهش یافته که تاثیر مستقیمی بر قیمت سهام آنها در بورس دارد.

5-3. ریسک تورمی

افزایش سطح عمومی قیمت ها در اقتصاد را تورم می گویند. معنی ریسک تورمی این است که همزمان با افزایش تورم در کشور، قدرت خرید افراد کاهش می یابد.

مثال: آقای احمدی دارای پر تفویی از سهام متنوع موجود در بورس می باشد. ارزش حال حاضر این پرتقوی در حال حاضر 300 میلیون ریال می باشد. یعنی اگر ایشان تمام سهام موجود در پر تقوی خود را امروز به فروش برساند، دارای مبلغ 300 میلیون ریال وجه نقد خواهد بود. آقای احمدی با این مبلغ می تواند خودرویی به همنی مبلغ را در بازار خریداری نماید.

با فرض اینکه آقای احمدی اقدام به فروش سهام خویش نکند و تورم کشور نیز در طی روزهای آتی افزایش یابد، قیمت خودرو مورد نظر نیز افزایش یافته و مثلا به قیمت 350 میلیون ریال می رسد. بعد از چند ماه و با فرض اینکه قیمت سهام تغییر چندانی نکرده باشند، آقای احمدی با مبلغ حاصل از فروش سهام دیگر قادر به خرید خودرو مورد نظر نخواهد بود و بایستی مبلغی اضافه نیز خارج از فروش سهام برای این موضوع اختصاص دهد. به چنین نوسانی در برابری قیمت دارایی های مختلف، ریسک تورمی می گویند.

6-3. ریسک مالی

این ریسک در نتیجه استفاده از بدهی در ساختار سرمایه بوجود می آید. یعنی هر چه شرکت وام و تسهیلات بیشتری اخذ کند، میزان این رسیک افزایش می یابد. بسیاری از شرکت ها جهت پیشبرد فعالیت ها و افزایش سرمایه گذاری و کسب سود، از بانک های مختلف تسهیلات و اعتبار دریافت می کنند. این شرکت ها ممکن است در آینده منابع نقدی کافی برای بازپرداخت و پوشش این وام ها نداشته باشند.

در نتیجه افرادی که سهامدار این شرکت ها می باشند ممکن استت با چنین خطری مواجه شده و دارایی خود را از دست بدهند. از آنجایی که در صورت ورشکستگی شرکت، طلبکاران آن شرکت قبل از سهامداران بدهی خود را دریافت خواهند کرد، سهامداران شرکت بایستی ریسک چنین سرمایه گذاریی را در نظر داشته باشند.

برای اندازه گیری ریسک مالی از چندین نسبت استفاده می شود. برای مثال با اندازه گیری نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام که از تقسیم کل بدهی های شرکت به حقوق صاحبان سهام بدست می آید می توان پی برد که یک شرکت برای تامین مالی دارایی هایش چه درصدی از حقوق صاحبان سهام و بدهی استفاده می کند. اگر آموزش بورس و محاسبه بازده شرکت از مقدار زیادی وام استفاده کرده باشد، نسبت مذکور افزایش می یابد که همان افزایش ریسک مالی شرکت می باشد و این ریسک متوجه سهامداران شرکت خواهد شد.

با افزایش استفاده از وام، شرکت بایستی هزینه بیشتری تحت عنوان هزینه بهره پرداخت نماید و از طرف دیگر به علت استفاده از چنین بدهی ای به صورت بالقوه شرکت بایستی درآمد بیشتری در آینده کسب کند.

4. انواع سرمایه گذاران از نظر قبول ریسک

افراد از لحاظ قبول ریسک به سه دسته تقسیم می شوند:

1) افراد ریسک پذیر: این افراد در قبال انتظار کسب بازده کمی، ریسک زیادی را قبول می کنند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی بیشتر از رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد. این نوع افراد بیشتر به دنبال خرید سهام شرکت های بورسی و مخصوصا شرکت های کوچک می روند.

2) افراد ریسک گریز: برای افراد ریسک گریز، انتظار کسب بازده بیشتر بایستی در حدی زیاد باشد که ریسک مربوط به آن را قبول کنند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی کمتر از رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد. وقتی دو نوع سرمایه گذاری با سود پیش بینی شده مشابه (ولی ریسک های متفاوت) وجود داشته باشد، فرد ریسک گریز موردی را ترجیح خواهد داد که ریسک کمتری دارد.

در واقع یک سرمایه گذار ریسک گریز، از ریسک بدش می آید و به همین دلیل به دنبال سرمایه گذاری های مطمئن نظیر اوراق مشارکت، صندوق های سرمایه گذاری و یا سپرده گذاری در بانک می رود. هر چند امکان سرمایه گذاری این افرراد در بازار سهام نیز وجود دارد. ولی احتمالا آنها در سهامی سرمایه گذاری خواهند کرد که بازده بلند مدت و مطمئن تری داشته باشند.

3) افراد بی تفاوت به ریسک: این افراد بازده متناسب با ریسک را می پذیرند. برای این افراد لذت کسب ثروت اضافی برابر با رنج تحمل ریسک مربوط به آن می باشد.

برای همه سرمایه گذاران ریسک پذیر، ریسک گریز یا خنثی امکان سرمایه گذاری و فعالیت در بورس وجود دارد. اما بایستی سرمایه گذاران میزان ریسک پذیری خود را بدانند و متناسب با آن اقدام به خرید و فروش سهام کنند.

مثال: آقای احمدی عضو یک سایت ارائه دهنده سیگنال سهام بورس می باشد. سایت مورد نظر سیگنالی مبنی بر خرید یک سهم بورسی را منتشر نموده است. سود مورد انتظار این خرید 25 درصد و میزان ریسک آن بر اساس محاسبات 10 درصد می باشد. از آن جایی که آقای احمدی قرد ریسک پذیری می باشد، به این سیگنال پاسخ مثبت داده و این سهم را خریداری می کند.

دوست آقای احمدی که او نیز عضو این سایت بوده و فرد ریسک گریزی می باشد، حاضر به خرید این سهم نیست چرا که از نظر او میزان بازده خرید این سهم نسبت به ریسک آن مناسب نیست. او در صورتی حاضر به خرید این سهم می شد که مثلا بازده مور انتظار آن 35 درصد می بود.

آموزش محاسبه ضریب بتا به همراه نمونه

ضریب بتا معیاری است که در تحلیل بنیادی برای محاسبه میزان نوسانات (ریسک و بازدهی) یک سهم یا یک پرتفوی بورسی نسبت به حرکت کلی بازار استفاده می‌شود. حرکت کلی بازار در بورس ایران با شاخص کل نشان داده می‌شود به همین دلیل ضریب بتای شاخص کل عدد یک است و ضریب بتایس بقیه سهم‌ها با توجه به میزان انحرافی که از شاخص کل دارند، محاسبه می‌شود. در این مقاله قصد داریم به آموزش نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس ایران بپردازیم و با محاسبه بتا به صورت عملی شما را با این ضریب و نحوه استفاده از آن آشنا کنیم.

پیشنهاد مطالعه: سود مرکب در بورس

نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس ایران

برای محاسبه ضریب بتا باید ابتدا فرمول آن را بدانید. فرمول ضریب بتا در بورس از تقسیم کردن کواریانس بازده سهم و بازده بازار به واریانس بازده بازار (شاخص کل) به دست می‌آید.

شاید این فرمول در نگاه اول، پیچیده به نظر بیاید اما بعد از توضیحاتِ ما، این فرمول و نحوه محاسبه ضریب بتا در بورس برای شما ساده می‌شود. ابتدا کواریانس و واریانس را به زبان ساده توضیح می‌دهیم.

کواریانس، نحوه حرکت دو سهم را نسبت به یکدیگر نشان می‌دهد. کواریانس مثبت نشان دهنده این است که با بالا یا پایین شدن قیمت‌ها، سهم‌ها با یکدیگر و در یک جهت حرکت می‌کنند. کواریانس منفی نشان دهنده این است که سهم‌ها در جهت مخالف یکدیگر حرکت می‌کنند یعنی با افزایش قیمت یکی، قیمت دیگری کاهش پیدا می‌کند. به زبان ساده کواریانس در فرمول ضریب بتا، همبستگی سهم و شاخص کل را نشان می‌دهد.

واریانس، میزان حرکت یک سهم را نسبت به میانگین کل سهم‌های موجود در یک بازار نشان می‌دهد. با این حساب حالا مفهوم این فرمول را بهتر متوجه می‌شوید. در قسمت بعدی ضریب بتا را برای یکی از سهم‌های بورسی محاسبه می‌کنیم تا بهتر با نحوه استفاده از این فرمول آشنا شوید.

پیشنهاد مطالعه: دوره جامع آموزش بورس تهران

یک نمونه از محاسبه ضریب بتای سهام در بورس ایران

در این قسمت قصد داریم، آموزش محاسبه ضریب بتا در نماد «شبندر» را در یک بازه ۳ ماهه بررسی کنیم (شما می‌توانید از بازه‌های سالیانه استفاده کنید).

برای محاسبه ضریب بتا، ابتدا اطلاعات مربوط به قیمت نماد شبندر و شاخص کل را از سایت TSETMC یا سایت tse.ir دانلود کنید. دقت کنید که تاریخ استفاده از داده‌های قیمت در سهام و شاخص کل باید یکی باشند. ما در این نمونه از اطلاعات مربوط به تاریخ ۱۵ فروردین ماه سال۱۴۰۱ تا ۱۵ تیر ماه همین سال استفاده کرده‌ایم.

پیشنهاد مطالعه: سبد پیشنهادی سهام بورس تهران

با کلیک کردن روی گزینه ای که در شکل بالا مشخص شده است می‌توانید فایل اکسل مربوط به قیمت را دانلود کنید.

بعد از دانلود فایل اکسل اطلاعات مربوط به قیمت، فقط اطلاعات مربوط به قیمت پایانی در شبندر و مقدار عددی شاخص به همراه تاریخ آن‌ها را نگه دارید. در شکل زیر می‌توانید فایل اکسل نمونه برای محاسبه ضریب بتا را ببینید.

در مرحله بعد برای محاسبه ضریب بتای نماد شبندر باید بازده قیمت این سهم را برای هر روز محاسبه کنید. با استفاده از فرمول زیر می‌توانید بازده سهام در اکسل را برای هر روز به صورت جداگانه به دست بیاورید.

در شکل زیر می‌توانید نحوه نوشتن فرمول بازده سهام در اکسل را ببینید.

حالا به همین روش میزان بازده شاخص کل را حساب می‌کنیم.

حالا با به دست آمدن بازده سهام و بازده بازار به راحتی می‌توانید فرمول محاسبه ضریب بتا را در اکسل وارد کنید.

در این مثال، عدد ۱.۷۷ به عنوان ضریب بتا سهام شبندر به دست آمد. این به این معنی است که میزان نوسان شبندر ۷۷ درصد بیشتر از شاخص کل و هم جهت با آن است. البته زمان ۳ ماه برای محاسبه ضریب بتا کافی نیست و شما می‌توانید از دیتاهای مربوط به یک تا سه سال استفاده کنید.

نکته : به هنگام محاسبه ضریب بتا باید از داده های تعدیل شده قیمت استفاده کنید. یعنی تغییرات قیمت پس از افزایش سرمایه و سود نقدی را نیز در نظر بگیرید.

یک نمونه از محاسبه ضریب بتای سبد سهام یا پرتفوی

برای محاسبه ضریب بتا سبد سهام باید از میانگین ضرایب بتای آن‌ها استفاده کنید. البته باید این میانگین را با توجه به درصد سهام از کل پرتفوی خود حساب کنید. فرمول محاسبه ضریب بتا پرتفوی بورسی در شکل زیر مشخص شده است.

فرض کنید دو سهم الف و ب را در پرتفوی خود دارید و ارزش سهم الف در پرتفوی شما ۱۲۰ میلیون و ارزش سهم ب در پرتفوی شما ۲۸۰ میلیون است.

در این صورت برای به دست آوردن درصد سهام الف از پرتفوی باید از محاسبات زیر استفاده کنید:

درصد سهام ب از پرتفوی نیز برابر است با:

حالا می‌توانید با داشتن ضریب بتا سهم الف و ب و میزان درصد آن‌ها، ضریب بتا پرتفوی بورسی خود را به دست بیاورید.

کاربرد ضریب بتا در بورس چیست؟

ضریب بتا، معیاری است که سرمایه گذاران می‌توانند با استفاده از آن مقدار ریسک و بازدهی سهم خود را نسبت به حرکت کلی بازار بسنجند. به عبارت دیگر آموزش بورس و محاسبه بازده با محاسبه ضریب بتا، سهامداران می‌توانند بفهمند در ازای قبول کردن چه مقدار ریسک، به بازدهی متناسب با آن می‌رسند. در واقع اگر این گفته که ریسک در بورس، احتمالِ کم شدن ارزش سهام است را بپذیرید، ضریب بتا معیار مناسبی برای اندازه گیری ریسک به حساب می‌آید. برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر درباره ضریب بتا می‌توانید به این مقاله رجوع کنید.

• سهامی که بیشتر از شاخص کل نوسان داشته باشد، ضریب بتای بزرگتر از یک دارد.
• سهامی که کمتر از شاخص کل نوسان داشته باشد، ضریب بتای کمتر از یک دارد.
• سهامی که ضریب بتای بیشتر از یک دارد، ریسک بیشتری دارد اما پتانسیل بازدهی آن هم بیشتر است.
• سهامی که ضریب بتای کمتر از یک دارد، ریسک کمتری دارد اما پتانسیل بازدهی آن هم کمتر است.

پیشنهاد ویژه: آموزش رایگان بورس تهران

علت محاسبه ضریب بتا در بورس چیست؟

ضریب بتا، میزان ریسک سیستماتیک را نشان می‌دهد. ریسک سیستماتیک به نوعی از ریسک گفته می‌شود آموزش بورس و محاسبه بازده که در نتیجه شرایط سیاسی و اقتصادی در جامعه رخ می‌دهد و غیرقابل اجتناب است. در نقطه مقابل این ریسک، ریسک غیرسیستماتیک وجود دارد که عمدتا به نحوه عملکرد شرکت‌های بورسی و نحوه مدیریت و سودسازی آن‌ها برمی‌گردد. ریسک غیرسیستماتیک با تنوع بخشیدن به پرتفوی بورسی، قابل اجتناب است اما به دلیل این که نمی‌توان از ریسک سیستماتیک جلوگیری کرد، باید به نحوی آن را محاسبه کرد، تا پیش از خرید سهام از میزان ریسکی که قرار است قبول کنیم، اطلاع داشته باشیم.

محاسبه ضریب بتا با داشتن داده‌های مربوط به قیمت و شاخص کل در بورس به راحتی قابل انجام است. شما می‌توانید از فرمول‌های اکسل ضریب بتا در بورس استفاده کرده و ضریب بتا سهام مورد نظر خود را به دست بیاورید. اگر هم می‌خواهید ضریب بتا پرتفوی خود را به دست بیاورید، می‌توانید با استفاده از فرمولی که به آن اشاره کردیم ابتدا درصد هر سهام را در پرتفوی خود حساب کرده و سپس از ضرایب بتای آن‌ها میانگین بگیرید.

سوالات متداول

۱- نحوه محاسبه ضریب بتا چگونه است؟

فرمول محاسبه بتا از تقسیم کواریانس بازده سهام و بازار بر واریانس بازار به دست می‌آید. این فرمول به زبان ساده در مقاله به همراه مثال توضیح داده شده است.

۲- آیا می توان از ضریب بتا برای پرتفوی بورسی استفاده کرد؟

بله. با استفاده از فرمولی که در متن مقاله به آن اشاره کرده‌ایم امکان محاسبه ضریب بتا پرتفوی بورسی وجود دارد.

۳- اطلاعات مربوط به قیمت برای محاسبه ضریب بتا را از کجا می توان تهیه کرد؟

شما می‌توانید اطلاعات مربوط به قیمت را از سایت‌های tseymc.com ، tse.ir و یا سایت fipiran.com به دست بیاورید.

نحوه محاسبه شاخص کل بورس چگونه است؟

در حال حاضر در بازار سهام در حدود ۸۰۰ نماد وجود دارد، بدون شک پیگیری داده های مربوط به معاملات این نمادها در طول یک روز و یا هر بازه زمانی دیگری، به خصوص از این جنبه که در تمام روزهای غیرتعطیل هفته، معاملات در حال انجام است و بحث بررسی یک یا دو روز نیست، کار نشدنی ایی محسوب می‌شود، لذا استفاده از روش های فرموله کردن برخی اطلاعات مورد نیاز برآمده از داده های مربوط به معاملات نمادها ضرورت پیدا می‌کند.

شاخص کل بورس

شاخص کل، نمائی از وضعیت کلی بازارها را نشان می‌دهد و از این جنبه مانند یک دماسنج عمل می‌کند، گرچه این دماسنج را وقتی کنار تک تک نمادها قرار می‌دهیم به برخی تناقضات بر خواهیم خورد که در ادامه به این موارد نیز اشاره خواهیم کرد.

در نتیجه تا به اینجا می‌دانیم که در بازار سهام برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده می‌‌شود، البته شاخص کل قیمت، شاخص هم‌ وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی از انواع دیگر شاخص هایی هستند که در بورس تهران قابل استفاده اند.

شاخص ها نماگرهایی هستند که وظیفۀ مشخص کردن شرایط عمومی قیمت یا بازدهی در میان گروهی از شرکت های پذیرفته شده در بورس هستند.

تناقضات بررسی شاخص

برخی معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و می‌‌توان با معاملات دست کاری شده شاخص‌ سازی کرد. نکته آن است که وقتی از یک شاخص به عنوان برآیند مجموعه ای از داده های صحبت می‌کنیم، قطعا باید قبل از مراجعه به نتایج از نحوه محاسبه آن اطلاع داشته باشیم،

اطلاع از نحوه محاسبه است که می‌تواند در بررسی نتایج دید و آموزش بورس و محاسبه بازده درک صحیحی به ما داده و در نتیجه منجر به استفاده صحیحی از آن نتیجه نیز گردد، بسیاری ایراداتی به شاخص کل وارد می‌کنند و این درحالی است که کافی است که از نحوه محاسبه ان اطلاع داشته باشند و در این حالت رویکرد صحیحی به استفاده به جا از این شاخص خواهند داشت.

شاخص ها مانند آینه ای هستند که تصویری از یک جامعه آماری به شما نشان می‌دهند که برای شما بررسی تک تک اعضای آن جامعه میسر نیست، حال نکته آن است که این آینه تصویری دقیقا مشابه با جمع تک تک اعضای جامعه را به شما نشان نمی‌دهد و شما پیش از استفاده از نتایج شاخص ها باید از این حقیقت اطلاع داشته باشید.

طراحی سایر شاخص ها، به خصوص شاخص هم وزن نیز دقیقا برای همین مسئله انجام شد. در این شاخص، همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.

چند نکته در رابطه با شاخص کل

توجه داشته باشید که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری یکسان و همزمان تمامی نمادهای بورسی نیست. در حالت کاهش شاخص هم همین مفهوم برقرار است.

در واقع سبد سهام شما ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره در جهت عکس شاخص حرکت کند. لذا مجدد به نکته ای که پیش از این در متن اشاره کردیم باز می‌گردیم، اگر شاخص کل وضعیت مناسبی داشته باشد، شاید این وضعیت مناسب هیچ ربطی به سهامی که شما بررسی می‌کنید یا در سبد خود دارید نداشته باشد. اگر دچار این اشتباه می‌شوید دلیل آن است که درک صحیحی از جزئیات محاسبه شاخص کل ندارید.

در نظر بگیرید که شاخص کل تشکیل شده از تمامی نمادهای بازار است، اما پرتفو شما دربرگیرنده تمام نمادهای بازار نیست، لذا از یک سو می‌توان این گونه تعبیر کرد که هرچقدر پرتفو متنوع تری داشته باشید استفاده از شاخص کل در رابطه با پرتفو شما معنی دار تر خواهد بود.

گرچه موضوع متنوع سازی پرتفو نیز خود معقوله ای جدی و خارج از این بحث است و به طور کوتاه و خلاصه، پرتفویی که در این حد متنوع شده باشد که تعداد سهام آن بالا برود نیز بسیار غیربهینه بوده و استراتژی صحیحی برای سرمایه گذاری نخواهد بود.

فرمول محاسبه شاخص کل بورس

روش محاسبه شاخص کل بورس ماهیتی ساده دارد و از تقسیم ارزش جاری بازار سهام در هر لحظه بر ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبداء ضرب در صد به دست می‌آید. لازم به ذکر است که ارزش جاری هر شرکت از ضرب تعداد سهام هر شرکت در قیمت سهام آن و ارزش جاری بازار نیز از جمع ارزش جاری شرکت های پذیرفته شده به دست می‌آید.

بورس تهران از فروردین ماه ۱۳۶۹ اقدام به محاسبه و انتشار شاخص کل قیمت خود با نام تپیکس (TEPIX) نمـوده است. این شـاخص ۵۲ شـرکت که در آن زمـان کـل شرکت هــای پذیرفته شده در بورس را شـامل می‌شدند، در برمی‌گرفت. این شاخص با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

شاخص قیمت بورس تهران تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس را در بر می‌گیرد و در صورتی که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌گردد.

همان گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت ها معیار وزن دهی در این شاخص است که این امر منجر به تأثیر بیشتر شرکت های بزرگ در شاخص می‌شود و این دقیقا نکته ای است که پیش از این در محاسبه جزئیات فرمول شاخص کل اشاره کردیم که باید به آن دقت کرد.

عملا در این فرمول شرکت های کوچک وزن کمتری دارند، به بیان بهتر، حرکت قیمتی کمتری از شرکت های بزرگ تاثیر بیشتری از حرکت قیمتی بزرگتری از شرکت های کوچک دارد، لذا شما در بازار می بینید که ممکن است صنعتی که عمدتا از شرکت های کوچک تشکیل شده است، برای یک هفته تغییرات قیمتی مهمی را به سمت مثبت یا منفی ببیند ولی شاخص کل تغییر جدی نداشته باشد و حال تنها یک روز معامله شدن نمادهای بزرگ تاثیر جدی بر شاخص داشته باشد، یا بسته بودن نمادهای بزرگ عملا می تواند باعث عدم حرکت های جدی در شاخص کل شود.

شاخص قیمت و بازده نقدی یا همان شاخص درآمد کل با نماد TEDPIX از فروردین ۱۳۷۷ در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغییرات این شاخص نشان گر بازده کل بورس است و از تغییرات قیمت و بازده نقدی پرداختی، متأثر می‌شود.

این شاخص کلیۀ شرکت های پذیرفته شده در بورس را دربردارد و شیوه وزن دهی و محاسبۀ آن همانند شاخص کل قیمت است و تنها تفاوت میان آن ها در شیو ی تعدیل است. شاخص قیمت و بازدهی نقدی بورس تهران با فرمول زیر محاسبه می‌شود:

مخرج این کسر، پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که در زمان مبدا برابر با یوده، می‌باشد. این تعدیل به شرح فرمول زیر خواهد بود که DPS درآن سود نقدی پرداختی شرکت iام در زمان t+1 است و D پایه شاخص کل قیمت و مابقی متغیرها به شرح توضیحات قبل است: