کندل ستاره صبحگاهی
الگوی کندل ستاره صبحگاهی یکی از الگوهای کلاسیک بازارهای معاملاتی است. الگوی شمعی ستاره صبحگاهی را در نمودارهای قیمتی بازار ارزهای دیجیتال، بازار جهانی فارکس و حتی بورس ایران به کرات میتوانید مشاهده کنید. استفاده از الگوهای کندلی در بازار کریپتو امری معمول است و به تریدرها اجازه میدهد روند بازار را راحتتر تحلیل کنند. در این پست با اینوست یار همراه باشید تا به شکل کامل بدانید الگوی ستاره صبحگاهی چیست؟ ویژگیها و قوانین مربوط به آن را بشناسید و نحوه معامله با الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی را به شکل کامل یاد بگیرید. با اینوست یار همراه باشید تا قدم به قدم، نحوه کار با یکی از مهمترین الگوهای بازارهای مالی را یاد بگیریم.
کندل ستاره صبحگاهی چیست؟
الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی یا Morning Star از جمله الگوهای سنتی در بازار است که نشانگر موقعیت صعودی است. این الگو در نقطه مقابل الگوی شامگاهی قرار میگیرد که سیگنالی نزولی است. بیشتر تریدرها این الگو را نقطه خریدی بالقوه برای یک ابزار معاملاتی در بازار مالی میدانند. الگوی ستاره صبحگاهی در پایان یک روند نزولی، هشدار صعودی شدن قیمت را میدهد؛ گویی که شب سیاه افت قیمت رو به پایان است و طلوعی روشن در انتظار خریداران قرار دارد.الگوی کندل استیک ژاپنی ستاره صبحگاهی را به عنوان نشانهای خوب مبنی بر احتمال فراوان شروع روندی صعودی در نظر بگیرید و شرایط خریدی امن را بسنجید. برای شناخت درست این الگو در ادمه ویژگیهای کندل استیک مورنینگ استار را بررسی میکنیم.
ساختار الگوی شمعی ستاره صبحگاهی و قوانین آن
از آنجا که الگوهای کندلی شباهت زیادی به هم دارند و در نقاط مختلف نمودارهای قیمت-زمان تکرار میشوند، حتما به دقت ویژگیهای آنها را فرا بگیرید زیرا که هر کدام نشانه و سیگنال مهمی جهت تعیین استراتژی شما در بازار است. الگوی ستاره صبحگاهی، نشانه امیدواری و الگویی بازگشتی است و انتظار داریم حرکت قیمت را از فاز نزولی به صعودی تغییر دهد، چیزی که در تصویر این الگو قابل مشاهده است. این الگو از الگوهای سه کندلی است که در صورت داشتن ویژگیهای زیر آن را ستاره صبحگاهی مینامیم:
- کندل اول: یک کندل بزرگ نزولی (قرمز) در قسمت پایین روند نزولی
- کندل دوم: یک کندل کوچک صعودی یا نزولی (سبز یا قرمز بودن کندل فرقی ندارد)
- کندل سوم: یک کندل روزانه صعودی بزرگ
اما قوانین مهمی نیز بین این سه کندل باید رعایت شود. به موارد زیر حتما توجه کنید:
- حتما باید یک گپ (Gap) بین کندل اول و الگوهای پایه ای شمعی دوم وجود داشته باشد.
- کندل روز دوم حتما کندلی با بدنه کوچک (دوجی، چکش و …) است و صعودی یا نزولی بودنش مهم نیست.
- کندل سوم صعودی و حداقل بیش از نصف کندل اول است.
- بهتر است حجم کندل پسوم از روز اول بیشتر باشد.
- سایه کندلها در به وجود آمدن این الگو چندان مهم نیست.
- این الگو در نمودار حالتی U شکل دارد که نشان از تغییر روند بازار است.
جدا از موارد بالا، بهتر است اعتبار این الگو را نیز بشناسیم و برای استفاده از الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی با دید الیوتی از صحت حرکت بعدیمان اطمینان حاصل کنیم.
اعتبار الگوی ستاره صبحگاهی
- هر چه کندل شماره سوم قدرت بیشتری نشان دهد، اعتبار الگو بیشتر است.
- صعودی یا نزولی بودن کندل دوم اهمیتی ندارد چرا که به طور کلی کندل دوجی روز دوم در الگوی ستاره صبحگاهی خبر از سردرگمی بازار میدهد.
- وجود گپ بین کندل اول و دوم الزامیست، اما اگر بین کندل دوم و سوم هم گپ وجود داشته باشد، اعتبار الگو بیشتر است.
- همانطور که در بالا گفتیم، ولوم یا حجم را نیز بررسی کنید. هر چه حجم سوم از اول بیشتر باشد اعتبار الگو بیشتر است.
- در صورت وجود سایه (Shadow) در کندل دوم، ممکن است فکر کنید با الگوی چکش روبهرو هستید. با پیدا کردن گپ بین کندل یک و دو مطمئن شوید که ستاره صبحگاهیست.
- اگر کندل سوم هم مانند دوم دوج بود، احتیاط کنید.
الگوی ستاره صبحگاهی یا Morning Star نشانگر سیر کاهش فشار فروش در روز اول است و در پیش رو بازاری صعودی در انتظار است.
نحوه معامله با الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی
به طور معمول واکنش ما در صورت اطمینان از وجود کندل ستاره صبحگاهی، باز کردن پوزیشن خرید است؛ اما ابتدا بدیهی است که باید از روند صعودی بازار مطمئن شوید. اگر با نگاه سطحی و بدون بررسی دقیق و اطمینان، به معامله با الگوی ستاره صبحگاهی بپردازید، ریسک شکست بالا میرود. همچنین همانطور که میدانید، الگوی شمعی ستاره صبحگاهی نیز همیشه جواب یکسانی نمیدهد و ممکن است بازار در حال پی ریزی روند صعودی نباشد؛ بنابراین همیشه میتوانید با اندکی صبر و حوصله از حرکتهای بعدی بازار نیز مطلع شوید.
الگوهای ستاره صبحگاهی و شامگاهی الگوهای برگشتی هستند پس قرار بر این است که در مواجهه با آنها، استراتژی پیشین خود را تغییر دهید. بعد از تثبیت کندل استیک ستاره صبحگاهی بازار تحت کنترل خریداران قرار میگیرد پس انتخاب درست نقطهی خرید، در میزان سود نقش بسزایی دارد. دقت و توجه به نکاتی که در بالا ذکر شد، باعث میشود زود و مطمئن از تغییر روند بازار مطلع شوید و در پایینترین قیمت ممکن شروع به خرید کنید. مورنینگ استار نوری در تاریکیست برای افزودن به داراییهایتان؛ پس آن را جدی بگیرید!
نقطهی مناسب برای خرید در معامله با الگوی شمعی ستاره صبحگاهی
نقطه مناسب برای خرید در معامله با الگوی Morning Star حد بستن کندل سوم است. جایی که با توجه به شکل نزولی کندل اول و شکل دوجی و سردرگمی بازار در کندل دوم، با کندلی حجیم و قدرتمند صعودی روبرو میشویم. اینجا تقریبا جاییست که مطمئنیم روزهای خوش بازار در راه است. پس از بررسی ویژگیهای الگو، اعتبار آن را نیز برای اطمینان قبل از خرید بسنجید. همانطور که در بالا ذکر شد کندل روز سوم نباید دوجی باشد بلکه باید قدرتمند باشد و گپ نزولی بین دو کندل اول و دوم بسیار در سنجش اعتبار الگو برای شروع خرید مهم است.
حد سود و ضرر و توقف در الگوی ستاره صبحگاهی
مانند هر الگوی دیگر، باید حدی را برای توقف و قبول شکست الگو تعیین کنید. حد ضرر در الگوی ستاره صبحگاهی را در پایین محوری که الگو تشکیل داده در نظر بگیرید. یعنی نقطهی آغاز یا سایه پایین در کندل دوم. (کندل دوجی) اگر بازار به این مقدار بازگردد، احتمالا الگو شکست خورده و قرار نیست سودی ببرید.
درباره حد سود، نگاه کردن به قلههای صعودی پیشین بازار، کار امنی است. میدانیم بازار قبلا به چنین حدی رسیده و قدرت بالاتر از آن نداشته. پس از آن به بعد نقطهی ریسک است. نحوه تصمیمگیری اینجا به نگاه ریسک و پاداشی خودتان دارد. اینکه چقدر آمادهی ریسک و هدف قرار دادن نقاط بالاتر هستید. به خاطر داشته باشید که همیشه به صورت عددی برای خود نقاط ریسک و پاداش تعیین کنید. اگر بدانید کدام نقطه برایتان هدف یا ضرر است، میتوانید راحتتر برای ادامه یا توقف تصمیم بگیرید.
مروری بر نقاط سود و ضرر و توقف میکنیم:
- نقطه مناسب برای خرید (Buy Position): بالای کندل صعودی سوم.
- حد ضرر (Stop Loss): پایین کندل کوچک وسط در الگو.
- حد سود (Take Profit): به اندازهی روند صعودی قبل از الگو، با توجه به میزان ریسکی که میکنید.
الگوی ستاره صبحگاهی در ارز دیجیتال
هنگامی که قوانین الگوی ستاره صبحگاهی را شناختیم و با نحوه معامله با الگو و نقاط حد سود و ضرر و توقف آشنا شدیم، به بررسی مثالی از الگوی ستاره صبحگاهی در ارز دیجیتال میپردازیم. نمودار پیش رو نمودار قیمت-زمان روزانه بیتکوین است. همانطور که میبینید قبل از شروع ماه آپریل الگوی ستاره صبحگاهی تشکیل شده است و پس از آن (به فلش توجه کنید) روند بازار تا قیمت 63239.19 دلار صعودی بوده.
حالا الگو را بررسی کنیم:
- الگو در انتهای روند نزولی شکل گرفته است.
- بین کندل شماره 1 و شماره 2 گپ وجود دارد.
- کندل صعودی سوم حداقل 50% کندل شماره 1 را پوشانده است.
بنابراین حالا بازار در انتظار گشایش و فرایندی صعودی است که همانطور که ملاحظه میکنید این اتفاق بنا بر پیش بینی رخ داده است.
مثالی از الگوی ستاره صبحگاهی در بازار فارکس
یکی دیگر از بازارهای بزرگ جهانی بازار فارکس یا FOREX است. فارکس بازاری نامتمرکز برای معاملات مالی است. در اینجا مثالی از نحوه معامله با الگوی کندل استیک ستاره صبحگاهی در فارکس را بررسی میکنیم. همانطور که میبینید دوباره با الگوی آشنای ستاره صبحگاهی طرف هستیم.
مانند قبل، پس از اطمینان از وجود الگوی مورنینگ استار و اعتبار آن نقطهی خرید را مشخص میکنیم. خرید را در نقطهی بسته شدن کندل سوم (بالای کندل آبی) انتخاب کنید. هدفمان حداقل رسیدن به نقطهی اوج قبلی بازار است. همچنین نقطهی خروج و قبول شکست را در پایین کندل دوم در نظر میگیریم، به طوری که اگر بازار در حرکات بعدی به آن حد نزول کرد، ریسک نکنیم و خارج شویم.
مقالهای که خواندید برگرفته از دورهی آموزش تحلیل تکنیکال مقدماتی اینوست یار است. ثبت نام در این دوره برای تمام معامله گران رایگان میباشد. حتما در دوره شرکت کنید و از پایه تمام نیازهای خود برای انجام معاملات و کسب سود را به دست آورید.
سوالات و ابهامات خود را حتما زیر این پست با ما در میان بگذارید تا در سریعترین زمان ممکن پاسخ سوالتان را دریافت کنید. موفق و پرسود باشید 💙
کندل استیک ها چه می گویند؟
الگوی کندل استیک یا شمع ژاپنی یک الگوی پایه ای در بورس می باشد . تاریخچه آن به سال ۱۷۰۰ میلادی باز می گردد و توسط آقای استیو نیسون در سال ۱۹۹۰ مورد توجه قرار گرفت . در زمان قدیم از این الگو برای صنف برنج در ژاپن استفاده می کردند ولی امروزه جزو یکی از اساسی ترین الگوهای تحلیل تکنیکال است .
رنگ الگوی کندل استیک :
در زمان قدیم که کامپیوترها با صفحه نمایش رنگی وجود نداشتند از رنگ سفید برای نشان دادن صعود و از رنگ مشکی برای نشان دادن نزول استفاده می کردند .
بعدها که نمایشگرهای رنگی به بازار عرضه شدند از رنگ سبز برای صعود و از رنگ قرمز برای نزول استفاده کردند .
در تصویر زیر اجزای کندل استیک نام گذاری شده است .
اجزای کندل استیک :
بدنه کندل : نشان میدهد که معامله در این محدوده انجام شده است .
شاخ و دم کندل : در این محدوده پیشنهاد جهت خرید و فروش وجود داشته ولی هیچ گونه معامله ای انجام الگوهای پایه ای شمعی نشده است .
بالاترین قیمت و پایین ترین قیمت : بالاترین و پایین ترین قیمت پیشنهاد شده را نشان می دهد .
قیمت بازگشایی یا OPEN : اولین معامله در این نقطه آغاز شده است .
قیمت بسته شدن یا CLOSE : آخرین معامله در این محل انجام شده است .
رنگ کندل : اگر معاملات با خرید بسته شود رنگ بدنه کندل سبز است و اگر با فروش بسته شود رنگ بدنه کندل قرمز خواهد بود .
کندل استیک در نمودار :
د ر تصویر بالا سهام پاکدیس را مشاهده می کنید که از الگوهای کندل استیک تشکیل شده است .
در بالا حتما OHLC را مشاهده کرده اید . در واقع O مخفف OPEN و C مخفف CLOSE و H مخفف HIGH و L مخفف LOW می باشد .
در بالا یک حرف D مشاهده می کنید که نماد Daily یا روزانه می باشد یعنی هر کندل یک روز را نشان می دهد ؛ پس ۵ کندل یک هفته را نشان می دهد زیرا که یک هفته بورسی ۵ روز است . پس از طرف دیگر ۲۰ کندل یک ماه بورسی را به ما نشان می دهد .
به طور معمول از تایم فریم روزانه استفاده می کنیم ولی امکان این وجود دارد که از تایم فریم هفتگی یا weekly استفاده کنیم .
توجه داشته باشید که همواره باید نمودار را به صورت تعدیل شده مشاهده کرد یعنی گزینه تعدیل بر اساس سودنقدی و افزایش سرمایه را باید انتخاب کنیم .
همچنین ما می توانیم الگوی مورد نظر خود را به صورت Template ذخیره کنیم .
در سمت چپ نمودار یک نوار وجود دارد که بعدها در مورد آن صحبت خواهیم کرد و جعبه ابزار شما می باشد یعنی با آن می توانید خط روند ، کانال ، ابزار فیبوناچی و … را ترسیم نمایید .
معاملهگران بورس، معمولاً از سه نمودار خطی، کندل استیک و میله ای استفاده میکنند. در بین این سه نمودار، از کندل استیک (Candle Stack) به دلیل مزیتهایی که دارد استقبال بیشتری شده است. از جمله مزیتهای کندل استیک استفاده راحت و تشخیص روند صعودی یا نزولی سهم بهصورت مجزا است.
استفاده از کندل استیکها الگوهای پایه ای شمعی دارای شرایطی است. اولین شرط این است که تغییرات قیمتی سهم دارای روند صعودی یا نزولی باشد.
به طور کلی یک کندل استیک از چهار بخش اصلی تشکیل شده است. این چهار داده عبارتند از قیمت آغازین (open)، قیمت پایانی (close)، بالاترین قیمت در بازه زمانی (High) و پایین ترین قیمتی که در بازه زمانی (Low) تعیین شده رخ داده است. شکل کلی یک کندل استیک در شکل زیر نمایش داده شده است.
اندازه بدنه و سایه پایین و بالا در کندل استیک دارای اهمیت بسیار زیادی هستند. زمانی که شمع تو خالی یا سفید است و دارای سایه کوتاه باشد، به این معنی است که قیمت پایانی بالاتر از قیمت آغازین است. بر عکس این حالت زمانی است که قیمت پایانی کوچکتر از قیمت باز شدن باشد که در این حالت شمع بصورت تو پر یا مشکلی رسم می گردد.
بدنه کندل استیکها
اندازه بدنه بزرگ در کندل استیکها نشانگر قدرت زیاد خرید یا فروش است؛ یعنی هر چقدر بدنه کندل بزرگتر باشد، نشانگر افزایش قدرت خریداران یا فروشندگان است. حال برای تعیین فروشندگان یا خریداران میتوان به رنگ بدنه کندل رجوع کرد. اگر رنگ بدنه سفید باشد، بیانگر قوی بودن خریداران هست. بطور مثال یکی از بهترین حالت هایی که نشان دهنده فشار قوی خریداران است، بدنه بلند کندل و رنگ سفید آن است.
سایهها در نمودارهای کندل استیک
سایههای بالایی و پایینی نیز دارای معانی خاصی هستند. سایه بلند یک کندل نشانگر این است که معاملات انجامگرفته بر روی سهم، در خارج از محدوده قیمت باز و بسته شدن شکلگرفته است. اگر سایه بالایی یک کندل بلند باشد نشانگر خریدار قوی سهم بوده که منجر به افزایش قیمت سهم شده است، اما با فروشندگان قوی نیز همراه شده است و قیمت سهم در محدوده قیمت پایانی بستهشده است.
شرایط و قوانین استفاده از کندل استیکها
از کندل استیکها زمانی استفاده میشود که تغییرات قیمت سهم دارای روند باشد. معمولاً از کندل استیکها درروند صعودی و نزولی استفاده میگردد. الگوهای کندل استیک معمولاً در نقاط حمایت و مقاومت سهم (اگر الگویی تشکیلشده باشد) موردتوجه قرار میگیرند. انتخاب قیمتهای مناسب برای خرید سهام جز نقاط قوت الگوهای کندل استیک هست درعینحالی که این الگوها برای قیمتهای خروج از سهم معمولاً عملکرد مناسبی ندارند.
انواع الگوهای کندل استیک
برای آشنایی با الگوهای کندل استیک، چند مورد از الگوهای منفرد بررسی خواهد شد.
ماروبزو (Marubozu)
تعریف:کندل دارای روند نزولی است و سایه بالایی و پایینی در آن دیده نمیشود. فشار بیشتر فروشندگان ازجمله نتایجی است که از این نوع کندل استنباط میشود. درنتیجه روند بازار به سمت تغییر به سمت نزول و یا ادامه روند نزولی است. قیمت باز شدن برابر قیمت سقف و قیمت بسته شدن برابر قیمت کف است.
انواع ماروبزو
در مقابل ماروبزو مشکی، ماروبزو سفید است. ماروبزو سفید نشاندهنده صعودی بازار است. در این حالت نیز سایه بالایی و پایینی دیده نمیشود. فشار بیشتر خریداران ازجمله نتایجی است که از این نوع کندل استنباط میشود. درنتیجه بازار به سمت بالا است. زمانی که این نوع شمع تشکیل شود اولین مرحله از شروع روند صعودی (بازگشتی) رویداده است. در این حالت قیمت باز شدن برابر قیمت کف و قیمت بسته شدن برابر قیمت سقف است.
دوجی (Doji)
مفهوم دوجی اشاره به نمودارهای شمعی دارد که قیمت شروع و پایان آنها یکسان است. دوجیها دارای بدنه نازک که معمولاً بهصورت یک خط نازک و باریک نشان داده میشوند. تردید بین خریداران و فروشندگان سهم مهمترین نتیجهای است که از دوجیها استنباط میشود.
در بعضی از حالات دوجیهای بعد از ماروبزو سفید دیده میشوند. این حالت نشانگر این است که خریداران قوت خود را ازدستدادهاند و برای ادامه روند صعودی سهم نیاز به خریداران جدید است. حال اگر دوجی بعد از ماروبزو سیاه دیده شود نشانگر این است که فروشندگان سهم کم هستند و برای ادامه روند نزولی سهم نیاز به فروشندگان جدید باقوت بیشتری است.
دوجی بعد از ماروبزو سفید : خریداران قوت خود را ازدستدادهاند و برای ادامه روند صعودی سهم نیاز به خریداران جدید است.
دوجی بعد از ماروبزو سیاه : فروشندگان قوت خود را ازدستدادهاند و برای ادامه روند نزولی سهم نیاز به فروشندگان جدید است.
دوجیها در چهار دسته تقسیمبندی میشوند که در این قسمت سه دوجی بررسی میگردد:
- دوجی پایهبلند (Long leg doji)
- دوجی سنگقبر (Grave Stone)
- دوجی سنجاقک (Dragon Fly)
دوجی پایهبلند (Long leg Doji):
این نوع شمعها بیانگر قیمت شروع و پایان برابر هستند. برابری قدرت خریداران و فروشندگان در آن بازه زمانی نتیجهای است که از این نوع دوجی استنباط میشود.
دوجی سنگقبر (Grave Stone):
همانطور که از شکل مشخص است این نوع دوجی فاقد سایه پایین است (سایه پایین خیلی کوتاه). این نوع از دوجیها هم نشانگر قیمت شروع و پایان یکسان است.
دوجی سنجاقک (Dragon Fly):
این نوع از دوجیها دارای سایه پایین بلند هستند.
الگوی چکش (Hammer):
در الگوی چکش رنگ بنده دارای بدنه اهمیت زیادی ندارد؛ اما اگر رنگ بدنه سفید باشد نشاندهنده قدرت بالای الگو برای بازگشت است. بدین معنی که قیمت سهم به سمت افزایش خواهد رفت. الگوی چکش معمولاً در یکروند نزولی و در انتهای آن تشکیل میشود. این الگو دارای سه خصوصیت اصلی است. بدنه کندل در قسمت بالای آن است. سایه پایینی بلند (دو تا سه برابر اندازه بدنه) دومین خصوصیت الگوی چکش است. سومین خصوصیت اصلی الگوی چکش، نداشتن سایه بالایی (سایه بالایی خیلی کوتاه) است.
الگوی دار آویز (Hanging Man):
این نوع الگو در انتهای روند صعودی تشکیل میشود و بیانگر تغییر الگو به سمت روند نزولی است (در خط مقاومت سهم تشکیل میشود). در این الگو بدنه کندل در بالای آن است و از مهمترین خصوصیات این نوع الگو به شمار میآید. از دیگر خصوصیات این نوع کندل میتوان به این نکته اشاره کرد که اندازه سایه پایین حداقل دو برابر بدنه کندل است.
معمولاً این نوع کندل سایه بالایی ندارد یا اینکه سایه بالایی آن بسیار کوتاه است. در این نوع الگو نیز رنگ بدنه اهمیت زیادی ندارد اما معمولاً رنگ بدنه مشکی نشانگر قدرت بالای الگو برای برگشت را نشان میدهد.
الگوی چکش معکوس (INVERTED HAMMER):
این الگو شباهت زیادی به الگوی چکش دارد که در قسمتهای قبلی موردبررسی قرار گرفت. الگوی چکش معکوس همانند الگوی چکش در انتهای روند نزولی شکل میگیرد. در این نوع الگو بدنه در انتهای آن قرار دارد و اندازه بدنه یکدوم سایه بالایی است. در این نوع الگو رنگ بدنه سفید نشاندهنده قدرت بیشتر الگو برای بازگشت روند است.
الگوی ستاره ثاقب (Shooing Star):
الگوی ستاره ثاقب در انتهای روند صعودی شکل میگیرد. در این نوع الگو بدنه در انتهای پایینی آن است و اندازه سایه بالایی آن دو برابر بدنه است.
الگوی هارامی (Harami):
لغت هارامی ریشهای ژاپنی دارد و در زبان ژاپنی معنای باردار بودن را میدهد. این الگو شامل دو کندل است که کندل اول نقش والده (مادر) و کندل دوم نقش فرزند را دارد. متوقف شدن و یا کند شدن روند حرکت مهمترین نتیجهای است که پس از مشاهده این کندل میتوان به آن پی برد. معمولاً رنگ کندلها در این الگو متفاوت است. بهطور مثال اگر کندل مادر سفید باشد کندل کودک معمولاً به رنگ مشکی است. رنگ سفید به معنای مثبت بودن و رنگ مشکی بودن به معنای منفی بودن است.
الگوی ستاره صبحگاهی:
این الگو دارای سه شمع است. مهمترین نتیجهای که از الگوی ستاره صبحگاهی استنباط میشود، شروع روند صعودی در انتهای روند نزولی است. معمولاً این الگو در انتهای روند نزولی شکل میگیرد که هر شمع شامل پیامی است. شمع اول که نزولی و پرقدرت، شمع دوم که معمولاً فاقد بدنه بزرگ و سایه است، میتواند به شکل صعودی یا نزولی شکل بگیرد. در انتها شمع سوم ظاهر میشود که نسبت به شمع دوم حالت صعودی دارد.
الگوی ستاره عصرگاهی:
این الگو شامل سه شمع است. مهمترین خروجی این الگو شروع روند نزولی در انتهای روند صعودی است. وضعیت شمعها در این الگو به شکل زیر است:
- شمع اول: صعودی و بسیار پرقدرت
- شمع دوم: بدنه شمع دوم کوچک و معمولاً دارای سایه نیست.
- شمع سوم: نزولی
الگوی پوشاننده صعودی (Bullish Engulfing Pattern):
دو شمع در این الگو وجود دارند که دارای رنگهای متضاد هستند. این الگو در انتهای روند نزولی تشکیل میشود. شمع دوم که دارای بدنه به رنگ سفید است بیانگر روند صعودی است. در این الگو شمع دوم کل شمع اول را که به رنگ مشکی است، پوشش میدهد. در الگوی پوشاننده صعودی وجود و یا عدم وجود سایهها مهم نیست.
الگوی ابر تیره:
این الگو دارای دو شمع است که شمعها دارای رنگهای متفاوت هستند. رسیدن سهم به قیمت مقاومت ازجمله مهمترین نتایجی است که میتوان از این الگو برداشت کرد. هر دو شمع در این الگو دارای بدنه بزرگ هستند. ابتدا شمع اول بارنگ سفید تشکیل میشود و سپس شمع دوم که حداقل ۵۰ درصد از شمع اول را پوشش داده است شکل میگیرد. اگر این شمعها در نقاطی بالاتر از سایر شمعها شکل بگیرند بیانگر تغییر روند از صعودی به نزولی هستند.
نمودار شمعی ژاپنی یا کندل استیک چیست؟
نمودار شمعی ژاپنی Candlestick یک نمودار قیمت است که در واقع در بازارهای مالی و تحلیلهای تکنیکال مورد استفاده قرار میگیرد. کندل استیک قیمتهای بالا، پائین و باز یا بسته بودن یک اوراق بهادار را در یک بازه زمانی نمایش می دهد. این نمودار معروفترین و پر کاربرد ترین نموداری است که در تحلیل های تکنیکال استفاده میشود و با توجه به شکلهای مختلفی که به خود میگیرد نامهای متفاوتی دارد که به آن شمعدان نیز گفته میشود. ما در آموزش پرایس اکشن به بررسی تمامی نمودارها می پردازیم.
در این مقاله در نظر داریم تاریخچه ای از کندل استیک،اجزاء تشکیل دهنده آن، کاربرد نمودار شمعی و تعدادی از الگوهای آن را مورد رررسی قرار دهیم.
تاریخچه ای کوتاه در مورد نمودارهای شمعی ژاپنی
Candlestick برای اولین بار در ژاپن برای فروشندگان برنج کاربرد داشت به طوری که آنها برای به دست آوردن قیمت های بازار و پیش بینی قیمت برنج نسبت به سالهای قبل در بازارهای جهانی از آن استفاده میکردند. Homma اولین تاجر ژاپنی بود که در قرن ۱۷ از این نمودار به عنوان یک ابزار ترسیمی استفاده کرد. ایدهها و نظریات هوما توسط تحلیلگران مورد استفاده قرار گرفت و پایه و اساس همان چیزی شد که امروزه به عنوان نمودار شمعی ژاپنی از آن استفاده میشود.
ارکان اساسی نمودار شمعی
- قیمت ابتدایی شروع کندل یا قیمت باز شدن(open)
- بیشترین قیمت معامله شده در یک کندل یا بالاترین قیمت(high)
- کمترین قیمت معامله شده در یک کندل یا پایین ترین قیمت(low)
- قیمت پایانی کندل یا قیمت بسته شدن(close)
اجزاء تشکیل دهنده کندل استیک
این نمودار به طور کلی از سه بخش تشکیل شده است، بدنه یا همان Real body که در این نمودار مثبت یا منفی بودن را نشان می دهد که مثبت یعنی زمانی که روند قیمت بازار افزایشی باشد و معمولا با رنگ سفید یا سبز نمایش داده میشود. در صورتی که روند قیمت بازارکاهشی باشد منفی تلقی شده و معمولا با رنگ قرمز یا مشکی مشخص میشود.
از دیگر اجزاء کندل استیک سایه بالایی هست که نشان دهنده فشار فروش و تقاضای پاسخ داده شده است و سایه پایینی که بیانگر فشار خرید و مانعی برای عرضه بیش از اندازه میباشد.
کاربرد نمودار شمعی ژاپنی در بورس
همه ی ما میدانیم که بورس بازار بسیار بزرگی است برای معاملات و خرید و فروش سهام که در ایران نیز محبوبیت بسیار زیادی بین مردم دارد. اکثریت مردم برای مشاهده قیمت ها و اطلاع از نوسانات بازار از جمله قیمت دلار در بورس از نمودار شمعی ژاپنی استفاده میکنند به این دلیل که کندل استیک به راحتی افزایش و کاهش قیمتها و باز و بسته بودن بازار را به نمایش میگذارد.
در کندل استیک هر کندل مربوط به یک ساعت است، یعنی باز، بسته، بالاترین و پایین ترین قیمتها در یک بازه زمانی در یک کندل قرار میگیرد. به این عملکرد تایم فریم یک ساعته نمودار گفته میشود. تایم فریم انواع مختلف دارد که مهمترین آنها غبارتند از :
تایم فریم روزانه،ماهیانه،هفتگی، تایم فریم چهار ساعته، یک ساعته، نیم ساعته، تایم فریم ۱۵ دقیقه ای، ۵دقیقه ای و…
چرا نمودار شمعی مورد توجه سرمایه گذاران است؟
دلیل محبوبیت کندل استیک ساختار بسیار ساده، صریح و شفاف آن و تشکیل الگوهای متفاوت برای پیشبینی بهتر قیمت در بازار است و به همین دلیل توجه سرمایه گذاران را در بورس به خود جلب کرده است.
البته باید متذکر شویم که برای استفاده از کندل استیک در بورس قوانین و شرایطی هم وجود دارد، یعنی اینکه افراد زمانی میتوانند از آن استفاده کنند که تغییرات قیمت سهم دارای روند باشد. معمولا از Candlestick در روند صعودی و نزولی استفاده میشود و الگوهای کندل استیک در قستهای حمایت و مقاومت سهم مورد توجه قرار میگیرد زیرا تعیین کننده روند بعدی بازار هستند.
انواع الگوهای Candlestick
در نمودار شمعی زاپنی الگوهای متنوعی وجود دارد، از جمله ابر تیره، تاسوکی رو به پایین، چکش معکوس، دارآویز، ستاره ثاقب، هارامی، دوجی، ماروبزو و خیلی موار دیگر که در ذیل در مورد تعدادی از آنها توضیحاتی خواهیم داد.
الگوی دوجی کندل استیک Doji Candlestick
در دوجی کندل استیک که از الگوهای شمع ژاپنی است قیمت باز و بسته شدن با یکدیگر برابر است یعنی زمانی که این الگو در کندل استیک شکل میگیرد در بازار تردید وجود دارد و قدرت خریدار و فروشنده با هم برابر است.
در واقع کندل استیک دوجی نشان دهنده ضعف در بازار هم از طرف خریدار و هم از طرف فروشنده است و چندین نوع داردکه عبارتند از : پای بلند، سنجاقک، صلیب، سنگ قبر و خنثی.
الگوی چکشی در Candlestick
در الگوهای چکشی در کندل استیک اندازه سایه معمولا دو یا سه برابر اندازه بدنه است و معمولا در پایان روند نزولی تشکیل می شود وخبر الگوهای پایه ای شمعی از پایان این روند می دهد. این الگو از دم بسیار بلند و یک بدنه که معمولا دم آن دو یا سه برابر بدنه است تشکیل شده و زمانی که این کندل استیک را داشته باشیم متوجه خواهیم شد که فروشندگان با عرضه فراوان خود قیمت یک سهم یا ارز دیجیتال را رو به پایین کشده اند وبرنده این رقابت شده اند.
الگوی مارابوزو در نمودار شمعی ژاپنی
این الگو فقط از بدنه تشکیل شده و فاقد سایه بالایی و پایینی می باشد که نشان دهنده فشار خرید وفشار فروش در بازار است. در صورتی که الگوی مارابوزو به رنگ سبز باشد نشان دهنده قدرت خرید در بازار است و روند بازار به شکل صعودی در آمده است و در صورتی که الگو به رنگ قرمز باشد یعنی فشار فروش زیاد و روند نزولی است.
الگوهای دوتایی در کندل استیک
- کندل پوشاننده: صعودی و نزولی
- کندل انبرک: بالایی و پایینی
- الگوی پوشش در کندل استیک
در الگوی پوششی دو کندل استیک در خلاف جهت یکدیگر قرار میگیرند یعنی یک کندل استیک مثبت به رنگ سبز و کندل استیک دیگر منفی به رنگ قرمز دقیقا هم اندازه آن به وجود آمده و آن را پوشش داده است. این الگو در پایین ترین نقطه حمایتی الگوهای پایه ای شمعی تشکیل میشود.
الگوهای سه تایی در نمودار شمعی
جمع بندی
نمودارشمعی ژاپنی یک نمودار قیمت است که در بازارهای جهانی، بالا و پایین و یا باز و بسته بودن اوراق بهادار را نشان میدهد. این نمودار در قرن ۱۷ توسط تاجران ژاپنی برای به دست آوردن قیمت برنج مورد استفاده بوده است. اجزاء تشکیل دهنده آن بدنه، سایه بالایی و سایه پایینی میباشد. کندل استیک بسیار ساده و راحت بوده و برای عموم به سادگی قابل استفاده است و به همین دلیل محبوبیت بسیار زیادی برای سرمایه گذاران دارد. همچنین Candlestick الگوهای مختلفی دارد که در بالا به تعدادی از آنها اشاره کردیم.
فیلم آموزش حرفه ای و کامل کندل شناسی
واقعیت آن است که در هیچ کجا شما نمی توانید به یک سیستم معامله گری دست پیدا کنید که تنها تولیدکننده معاملات سود ده باشد. به طور معمول بیشتر معامله گران براساس تجربیات شخصی، احساسات و توانایی فردی در زمینه تحلیل برخی از اطلاعات اقدام به تصمیم گیری در بازارهای مالی خواهند نمود. این اطلاعات در واقع دربرگیرنده مواردی چون دادههای تحلیل بنیادی ، تحلیل تکنیکال ، اخبار و … می باشد.
یکی از ابزارهای پراستفاده در بین معامله گران، تحلیل تکنیکال می باشد و در این تحلیل نمودارهای کندل استیک – Candlestick یا شمعی ژاپنی نیز کاربردی ترین و خاص ترین شیوه در این تحلیل خواهند بود. از این رو می توان آشنایی با نمودارهای کندل استیک را مهم ترین گزینه برای یک معامله گر به شمار آورد.
به کمک نمودارهای شمعی ژاپنی می توان به راحتی به یک تصویر کلی از احساسات بازار و نیز کلیه معامله گران رسید.
کندل استیک ها تنها در زمینه تشخیص الگو به کار برده نمی شوند و در واقع می توان آن ها را عملی جهت تعامل خریداران و فروشندگان به شمار آورد.
به منظور مطالعه دقیق بر روی چارت های قیمتی شناخت کندل ها شرط خواهد بود. کندل ها این امکان را به افراد خواهند داد تا به خوبی قادر به پیگیری جزئی ترین حرکات قیمت باشند و می توان گفت که کندل ها حکم تنفس قیمت را دارند. تاریخچه استفاده از کندل ها به دویست سال پیش باز می گردد و در واقع برای اولین بار فردی ژاپنی به نام هوما مونشیا به منظور بررسی عرضه و تقاضای بازار برنج دست به اختراع کندل ها زد و این موضوع باعث شده است که به کندل ها، شمع های ژاپنی نیز گفته شود.
لازم به ذکر است که این متد تا سال ها تنها از سوی ژاپنی ها مورد استفاده قرار می گرفت و بعد از گذشت سال ها آقای استیو نیسون آن را به آمریکا نیز رساند و این روزها می توان در بین انواع نمایش نمودار کندل های ژاپنی را کاربردی ترین گزینه دانست.
کندل ها را می توان بیانگر رفتار، احساسات و نوع تصمیمات خریداران و فروشندگان به شمار آورد. معامله گران با آموزش کندل شناسی می توانند چارت ها را به صورت دقیق تر مشاهده نمایند و حرکت قیمت یا نرخ را به صورت جزء به جزء مورد رصد قرار دهند. با استفاده از کندل ها و الگوهای کندلی افراد می توانند به غیر از تعیین نواحی حمایت و مقاومت در رابطه با نقاط ورود به خروج نیز بهترین گزینه را تشخیص دهند.
بی شک معامله گران می توانند با تسلط بر الگوهای کندلی در کنار بهره مندی از استراتژی هایی چون پرایس اکشن، امواج الیوت و… معاملات موفقی را تجربه کنند.
در بین اکثر معامله گران کندل های شمعی ژاپنی بسیار محبوب می باشند. چرا که به تریدر این امکان را خواهند داد تا از طریق بررسی اندازه سایه ها و بادی کندل از قدرت و ضعف خریداران و فروشندگان اطلاعات جامعی به دست آورند.
در واقع شما می توانید به کمک دیگر روش های تحلیل تکنیکال اقدام به تعیین نقاط و نواحی مهم و حیاتی بر روی چارت نمایید و در نهایت با بهره گیری از علم کندل استیک به خوبی نگرش و احساسات بازار در مقایسه با این نواحی را بررسی کنید.
در ادامه با مجموعه ای ویدیویی درباره کندل شناسی از مقدماتی تا پیشرفته آموزش داده خواهد شد.
معرفی و بررسی 12 الگوی شمعی محبوب
نمودارهای شمعی یکی از متداول ترین ابزارهای تکنیکالی است که برای تحلیل الگوهای قیمتی استفاده می شوند. این نمودارها قرن ها توسط معامله گران و سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گرفته اند. آنها از نمودارهای شمعی برای این که الگویی پیدا کنند تا بتوانند روند قیمت را پیش بینی کنند، استفاده می کردند. در اینجا به بررسی معروف ترین و شناخته شده ترین الگوهای نمودارهای شمعی می پردازیم.
لازم است ابتدا با نمودارهای شمعی آشنا شوید. برای این منظور توصیه می شود حتما طلب زیر را مطالعه نمایید:
نحوه استفاده از الگوهای شمعی
الگوهای شمعی بسیار زیادی وجود دارند که معامله گران می توانند از آنها برای شناسایی مناطق مورد نظر خود استفاده کنند. از این الگوها می توان برای انجام مبادلات روزانه، تشخیص نوسان ها و حتی سرمایه گذاری بلند مدت استفاده کرد. برخی از این الگوها می توانند بینشی را در مورد تعادل بین خرید و فروش ها ارائه دهند. برخی دیگر ممکن است ادامه داشتن، معکوس شدن یا عدم نوسان در روند را نشان دهند.
ذکر این نکته ضروری است که الگوهای شمعی لزوما خود سیگنال خرید یا فروش نیستند. در عوض آنها نشان دهنده ساختار بازار و احتمال وجود فرصتی در آینده هستند. به همین دلیل همیشه بررسی و مشاهده الگوهای موجود در بازار مفید است.
به طور خلاصه و مثل همیشه باید گفت مانند هر ابزار دیگر تحلیل بازار، الگوهای شمعی نیز برای کاربردی شدن و دریافت سیگنال های صحیح، باید همراه با سایر تکنیک ها و شاخص ها به کار روند. از جمله این شاخص ها می توان به خط روند، میانگین متحرک، شاخص قدرت نسبی(RSI)، باند بولینگر، میانگین متحرک همگرایی واگرایی(MACD) و ابر ایچیموکو اشاره کرد.
الگوهای معکوس شدن روند به صعودی
الگوی هامر
یک شمع با فیتیله بلند که در پایین یک روند نزولی تشکیل می شود. در این الگو اندازه فیتیله پایینی باید حداقل دو برابر بدنه باشد.
الگوی هامر نشان می دهد که اگر چه فشار فروش زیاد است، اما موج خرید توانسته قیمت را در سطح بسته شدن شمع متوقف کرده و بازگرداند. شمع هامر می تواند قرمز و یا سبز باشد، اما شمع سبز نشان دهنده واکنش قوی موج خرید و افزایشی است.
الگوی هامر معکوس
این الگو دقیقا مشابه الگوی هامر است با این تفاوت که فیتیله بلند به جای پایین شمع در بالای آن قرار دارد. مشابه الگوی هامر اندازه فیتیله فوقانی باید حداقل دو برابر اندازه بدنه شمع باشد.
یک شمع هامر معکوس در انتهای یک روند نزولی رخ می دهد و می تواند نشان دهنده احتمال بالقوه معکوس شدن روند به سمت بالا باشد. قرار گرفتن فیتیله در بالای شمع نشان می دهد، اگر چه موج فروش توانسته قیمت را تا سطح بسته شدن شمع کاهش دهد، اما حرکت رو به پایین قیمت متوقف شده است. به این ترتیب هامر معکوس نشان می دهد که ممکن است به زودی موج خرید کنترل بازار را به دست گیرد.
الگوی سه مکعب یا سه سرباز سفید(Three White Soldiers)
الگوی سه سرباز سفید متشکل از سه شمع سبز پیاپی است که همگی درون بدنه شمع قبلی باز می شوند و در سطحی بالاتر از شمع قبلی بسته می شوند.
در حالت ایده آل شمع ها نباید فیتیله های بلندی داشته باشند، که نشان می دهد فشار مستمر موج خرید باعث افزایش قیمت شده است. از اندازه شمع ها و طول فیتیله ها می توان برای قضاوت در مورد احتمال ادامه یا اصلاح احتمالی قیمت استفاده کرد.
الگوی هارامی صعودی(Bullish harami)
الگوی هارامی صعودی شامل یک شمع قرمز بلند است که پس از آن یک شمع سبز کوچکتر که کاملا درون بدنه شمع قبلی باز شده، ایجاد می شود. این الگو نشان می دهد که حرکت نزولی کند شده و ممکن است به زودی به پایان برسد.
الگوهای معکوس شدن روند به نزولی
الگوی مرد دار زده(Hanging man)
این الگو معادل الگوی هامر، اما نزولی است. به طور معمول در انتهای یک روند صعودی با یک بدنه کوچک و یک فتیله بلند تشکیل می شود.
وجود فتیله بلند در پایین شمع نشان می دهد که یک فروش بزرگ وجود داشته، اما موج خرید توانسته کنترل بازار را مجددا بدست گیرد و قیمت را افزایش دهد. با توجه به این حرکت، پس از یک روند صعودی طولانی مدت، این فروش می تواند به عنوان هشداری باشد مبنی بر این که موج فروش ممکن است به زودی کنترل بازار را در اختیار بگیرد.
الگوی ستاره دنباله دار(Shooting star)
الگوی ستاره دنباله دار در حالت ایده آل از یک شمع با بدنه کوچک و یک فتیله بلند در بالا و یک فتیله کوتاه(یا بدون فتیله) در پایین تشکیل شده است. این الگو مشابه الگوی هامر معکوس است، اما در انتهای یک روند صعودی تشکیل می شود.
این شکل شمع نشان می دهد که قیمت بازار افزایش یافته؛ اما پس از آن موج فروش کنترل بازار را به دست گرفته و قیمت را کاهش داده است. برخی معامله گران ترجیح می دهند برای تایید الگو منتظر باز شدن شمع های بعدی باشند.
الگوی سه اهرم سیاه(Three black crows)
الگوی سه اهرم سیاه از سه شمع قرمز متوالی تشکیل شده که هر یک درون بدنه شمع قبلی باز و پایین تر از آن بسته می شوند.
این الگو معادل الگوی سه سرباز سفید، اما در حالت نزولی است. در حالت ایده آل، فیتیله ها نباید بلند باشند که این نشان دهنده وجود فشار فروش مداوم است. در این الگو نیز از اندازه شمع ها و طول فیتیله ها می توان در مورد احتمال ادامه روند نزولی قضاوت کرد.
الگوی هارامی نزولی
این الگو شامل یک شمع سبز بلند و سپس یک شمع قرمز کوچک است که بدنه آن کاملا درون بنده شمع قبلی قرار گرفته. این الگو نشان می دهد که فشار خرید در حال ضعیف شدن است و ممکن است روند معکوس شود.
الگوی پوشش ابر سیاه(Dark cloud cover)
این الگو شامل یک شمع قرمز است که کمی بالاتر از شمع سبز قبلی باز می شود، اما در وسط بدنه شمع قبلی بسته می شود. این الگو اغلب با حجم بالا همراه است که نشان می دهد حرکت ممکن است از صعودی به نزولی تغییر مسیر دهد. برخی معامله گران ممکن است برای تایید الگو منتظر شمع قرمز دوم یا سوم باشند.
الگوهای ادامه دهنده روند
الگوی سه واحد افزایشی(Rising three methods)
این الگو در یک روند صعودی تشکیل می شود و شامل سه شمع قرمز متوالی با بدنه های کوچک است که در ادامه یک روند صعودی تشکیل می شوند. در حالت ایده آل، شمع های قرمز محدوده شمع سبز قبلی را رد نمی کنند.
در ادامه با ایجاد یک شمع سبز با بدنه بزرگ، الگو تایید می شود و این نشان می دهد که موج خرید دوباره روند را در دست گرفته است.
الگوی سه واحد کاهشی(Falling three methods)
این الگو برعکس الگوی سه واحد افزایشی بوده و نشان دهنده ادامه روند نزولی است.
الگوهای دوجی(Doji)
الگوهای دوجی زمانی شکل می گیرند که سطح باز شدن و بسته شدن شمع بسیار نزدیک به هم است. قیمت می تواند در بازه زمانی شمع افزایش و کاهش داشته باشد، اما در نهایت نزدیک سطح باز شدن شمع، بسته می شود. به این ترتیب یک شمع دوجی می تواند نشان دهنده وجود تردید بین نیروی خرید و فروش باشد. با این وجود تفسیر شمع دوجی بسیار بستگی به شرایط دارد.
بسته به جایی که شمع باز یا بسته می شود، یک شمع دوجی می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
الگوی دوجی مقبره ای(Gravestone Doji)
این شمع نشان دهنده معکوس شدن روند به نزولی است و دارای یک فیتیله بلند در بالا بوده که سطح باز و بسته شدن بدنه شمع نزدیک به هم است.
الگوی دوجی پا بلند
این الگو نشان دهنده برابری قدرت خریداران و فروشندگان در بازه زمانی شمع مربوطه است. در این شمع طول فیتیله بالا و پایین تقریبا برابر است.
الگوی دوجی سنجاقکی
این شمع نیز مانند سایر شمع های دوجی دارای بدنه ای کوچک است. شمع دوجی سنجاقکی دارای یک فیتیله بلند در پایین بدنه بوده که تحلیل آن بسته به موقعیت می تواند نزولی یا صعودی باشد.
طبق تعریف دقیق شمع های دوجی، سطح باز و بسته شدن شمع باید دقیقا یکسان باشد. اما اگر سطح باز و بسته شدن شمع دقیقا یکسان نباشد ولی بسیار به هم نزدیک باشد، تکلیف چیست؟ به این نوع شمع ها، الگوهای دوکی شکل(بدنه ای کوتاه با فیتیله هایی بلند در بالا و پایین) گفته می شود. با این حال از آنجا که بازار ارزهای رمزنگاری می تواند بسیار بی ثبات باشند، وجود یک شمع دوجی دقیق بسیار نادر است. به این ترتیب شمع های دوکی شکل اغلب به عنوان شمع های دوجی تفسیر می شوند.
اگر الگوی دوکی در انتهای یک روند صعودی ظاهر شود به این معنی است که خریدار زیادی باقی نمانده و احتمال تغییر روند وجود دارد. برعکس، اگر این شمع در انتهای یک روند نزولی مشاهده شود یعنی تعداد فروشندگان کاهش یافته و روند به زودی معکوس می شود.
الگوهای شمعی بر اساس شکاف قیمت
الگوهای شمعی زیادی وجود دارند که برای شکاف قیمت استفاده می شوند. یک شکاف قیمتی زمانی شکل می گیرد که یک دارایی بالاتر یا پایین تر از قیمتی که بسته شده، در شمع جدید باز شود که این یک شکاف یا اصطلاحا گپ را بین دو شمع ایجاد می کند. از آنجا که در بازار ارزهای رمزنگاری مبادلات به صورت شبانه روزی انجام می شود، این نوع شکاف در این بازار وجود ندارد.
نتیجه گیری
آشنایی با الگوهای شمعی برای هر معامله گری ضروری است، حتی اگر از آنها مستقیما در استراتژی های معاملاتی خود استفاده نکند.
اگر چه بدون شک استفاده از این الگوها می تواند برای تحلیل بازار بسیار مفید باشد، باید این نکته را یادآور شد که الگوهای شمعی مبتنی بر اصول یا قوانین علمی نیستند. این الگوها ترسیم کننده نیروهای خرید و فروشی هستند که در نهایت بازار را هدایت می کنند.
دیدگاه شما