ریسک‌های استخر نقدینگی

دیفای و استخر نقدینگی| فرهادمارکت

استخر نقدینگی دیفای یک قرارداد هوشمند یا همان اسمارت کانترکت تحت شبکه اتریوم است که به منظور حصول اطمینان از وجود نقدینگی برای توکن های موجود در یک صرافی غیرمتمرکز نسبت به مسدود کردن آن توکن ­ها اقدام می­کند.

به کاربرانی که توکن ­های یک قرارداد هوشمند را تامین می­کنند تامین­ کنندگان نقدینگی گفته می­شود.

استخرهای نقدینگی به چه دلیل به وجود می آیند؟

این استخرها به عنوان یک روش نوآورانه و خودکار برای حل مشکل نقدینگی در صرافی ­های غیرمتمرکز ظهور و بروز یافتند. این روش جایگزین مدل سنتی دفتر سفارشات است که توسط صرافی آنلاین غیر متمرکز رمزارز مورد استفاده قرار می­گرفت. روش مذکور به صورت مستقیم از بازارهای مالی شناخته ­شده تقلید شده است.

در این مدل، صرافی آنلاین به عنوان یک بازار عمل می­کند که خریداران و فروشندگان در آنجا گرد هم می­ آیند و طبق عرضه و تقاضای نسبی دارایی ­ها بر سر قیمت توافق می­کنند. اما این مدل برای ایجاد نقدینگی به وجود خریداران و فروشندگان کافی وابسته است. بنابراین به وجود یک بازارساز نیاز داریم تا همواره به این مطالبه پاسخ دهد و از طریق تامین نقدینگی لازم، قیمت ­ها را در یک حد عادلانه حفظ نماید.

نقش بازار ساز به دلیل خرید بیت کوین و یا فروش بیت کوین مهم میباشد. فرض کنید بازار ساز در نقطه ایی به عنوان خریدار بیت کوین در بازار بیت کوین تتر ظاهرا میشود و در جای دیگر به عنوان فروش بیت کوین نقش خود را ایفاد میکند. در هر دو نقش بازارساز به منظور کنترل بازار می بایست نقش خود را به بهترین شکل بازی نماید تا خریدارن بیت کوین و یا فروشندگان آن به فعالیت در بازار مشغول باشند.

عدم کارایی مدل اولیه این طرح در خصوص صرافی­ های غیرمتمرکز به اثبات رسیده است. هزینه گس اتریوم و سرعت کم آن برای تشکیل بلوک؛ باعث شده تا جذابیت چندانی برای بازارسازها نداشته باشد؛ بنابراین تلاش صرافی های دکس و یا صرافی آنلاین غیر متمرکز برای تقلید از مدل دفتر سفارش به نقدینگی اندکی منجر شد. در نتیجه، استخرهای نقدینگی به یک راهکار قابل اعتماد در امور مالی غیرمتمرکز تبدیل شدند که نقدینگی مستمر و خودکار را در اختیار پلتفرم­ های معاملات غیرمتمرکز قرار می­دهند.

آموزش کار با استخرهای نقدینگی دیفای به چه صورت است؟

ساده­ ترین شکل یک استخر نقدینگی دیفای عبارتست از دو توکن که در یک قرارداد هوشمند قرار دارند و یک بخش ارزمعاملاتی دو طرفه مانند بازار بیت کوین - ریال را تشکیل می­دهند.

به طور مثال، اتریوم - تتر (ETH-USDT) را در نظر بگیرید و برای اینکه محاسبات ساده ­تر شود فرض کنید که قیمت یک اتریوم برابر با هزار یو اس دی تی (تتر) است. تامین­ کنندگان نقدینگی مقدار برابری از اتریوم و تتر را به استخر اضافه می­کنند. بنابراین کسی که یک اتر سپرده­ گذاری می­کند با کسی که هزار تتر سپرده­ گذاری کرده است یکسان فرض می­شود.

نقدینگی استخر به چه صورت تامین میشود؟

نقدینگی استخر به این معنی است که وقتی کسی قصد معامله اتریوم با تتر را داشته باشد، آن شخص بتواند بر مبنای منابع سپرده­ گذاری­ شده در صندوق معامله کند و نیازی به انتظار برای یافتن فرد مقابل جهت مطابقت معامله نباشد.

به تامین­ کنندگان نقدینگی، پاداش سپرده­ گذاری تعلق می­گیرد. زمانی که شخصی سپرده ­گذاری می­کند یک توکن جدید به وی داده می­شود. این توکن نشانگر استیک است و توکن استخر نامیده می­شود. توکن استخر مثال ما می ­تواند USDT-ETH نامگذاری شود.

هزینه معاملاتی افرادی که برای مبادله توکن­ها از استخر استفاده می­کنند به طور خودکار در بین همه تامین­ کنندگان نقدینگی و بر اساس نسبت دارایی هر کدام از آنها از کل استیک تعیین و تقسیم می­شود. بنابراین اگر هزینه معاملاتی استخر USDT-ETH سه دهم درصد باشد و یکی از تامین­ کنندگان نقدینگی ده درصد از استخر را تامین کرده باشد، آنگاه سهم وی از هزینه معاملات به میزان ده درصد از سه دهم درصد ارزش کل همه معاملات خواهد بود.

وقتی که یک کاربر قصد برداشت استیک خود از استخر نقدینگی را داشته باشد، بایستی توکن ­های استخر خود را بسوزاند، سپس می­تواند استیک خود را برداشت کند.

استخرهای نقدینگی دیفای

چندین پلتفرم معاملاتی آنلاین وجود دارند که در سال 2020 به طور فزاینده ­ای محبوبیت پیدا کرده­ اند.

مثال فوق یک نمونه ساده از مدل Uniswap است. این مدل، بزرگترین صرافی غیرمتمرکز است که برخی از بزرگترین استخرهای نقدینگی را پیاده ­سازی و مدیریت می­کند. در زمان نگارش این مطلب، حدود 250 میلیون دلار در استخر USDC-ETH وجود داشت. از دیگر استخرهای متداول و محبوب در مدل Uniswap می­توان به WBTC-ETH، DAI-ETH و ETH-USDT اشاره کرد.

CURVE FINANCE، Balancer و SushiSwap از جمله دیگر پلتفرم ­هایی هستند که استخرهای نقدینگی دیفای را مدیریت می­کنند. بزرگترین استخرهای Curve، حالت چند توکنی دارند و بر استیبل­ کوین‌­هامتمرکز هستند. امکان قرار گرفتن تا هشت نوع توکن در هر استخر Balancer وجود دارد، این در حالی است که SushiSwap یک نمونه مجازی از Uniswap است.

ریسک های استخرهای نقدینگی دیفای چیست؟

این احتمال وجود دارد که الگوریتم تعیین­ کننده قیمت یک دارایی درست عمل نکند و یا به خاطر سفارش­ های بزرگ، اشکالات قرارداد هوشمند و یا سایر دلایل دچار لغزش شود.

۱- قیمت گذاری اشتباه

قیمت دارایی­ های موجود در یک استخر نقدینگی از طریق یک الگوریتم قیمت­ گذاری تعیین می­گردد که به صورت مستمر بر اساس فعالیت معاملاتی استخر تنظیم می­شود. اگر قیمت یک ارزدیجیتال نسبت به قیمت بازار جهانی متفاوت باشد، معامله­ گران آربیتراژ که از تفاوت­های قیمتی بین پلتفرم­ ها کسب سود می­کنند نسبت به نوسان ­گیری از این تفاوت اقدام می­کنند.

۲- نوسانات قیمت

نوسانات قیمت باعث تحمیل زیان به اصل سپرده تامین­ کنندگان نقدینگی می­شود که این زیان را زیان ناپایدار می ­نامند. اما زمانی که تامین ­کننده سپرده خود را برداشت می­کند این زیان به زیان قطعی و همیشگی تبدیل می­شود. این امکان وجود دارد که کل یا نسبتی از زیان تامین­ کنندگان نقدینگی از طریق پاداش هزینه تراکنش جبران شود؛ البته میزان جبران زیان به حجم نوسان و طول مدت استیک واریزی بستگی دارد.

طبق الگوریتم قیمت­ گذاری، در صورتیکه ناگهان کسی بخواهد معامله بزرگی را در استخر انجام دهد، احتمال آسیب و زیان در استخرهای کوچکتر از محل لغزش وجود دارد. نمونه­ هایی نظیر هک bZx در سال 2020 وجود دارد که طی آن، کاربران از استخرهای کوچکتر به عنوان بخشی از یک حمله دست کارانه یک بازار وسیع ­تر سوءاستفاده کردند.

۳- خرابی قرارداد هوشمند

کاربران دیفای با ریسک­ های دیگری نیز روبرو هستند که از آن جمله می­توان به خرابی قرارداد هوشمند اشاره کرد. این اتفاق زمانی رخ می­دهد که کد مربوطه حسابرسی نشود یا امنیت کامل نداشته باشد. شایسته است که قبل از سپرده­ گذاری منابع خود، اطلاعات کاملی از همه ریسک ­های موجود داشته باشید.

مزایای استخرهای نقدینگی دیفای

اطمینان از وجود یک منبع تقریبا مستمر نقدینگی برای معامله ­گران علاقمند به استفاده از صرافی آنلاین غیرمتمرکز، بدیهی ­ترین مزیت استخرهای نقدینگی است. ضمنا این استخرها فرصتی برای دارندگان ارزهای دیجیتال فراهم می­کنند تا از طریق تبدیل شدن به یک تامین­ کننده نقدینگی از درآمد حاصل از هزینه­ های تراکنش منتفع شوند.

ضمنا بسیاری از پروژه­ ها و پروتکل ­ها مزایای تشویقی بیشتری را به تامین­ کنندگان نقدینگی پیشنهاد می­کنند تا از این طریق، استخرهای توکن خود را بزرگ نگه داشته، ریسک لغزش را کم کرده و تجربه معاملاتی بهتری را خلق کنند. بنابراین فرصت دستیابی به منفعت حاصل از توکن­های پاداش استخراج سود در قبال تبدیل شدن به یک تامین­ کننده نقدینگی وجود دارد.

برخی پروتکل­ها از جمله Uniswap، Balancer و Yearn پاداش تامین­ کنندگان نقدینگی را با همان توکن پلتفرم خود تامین­ کننده پرداخت می­کنند. زمانی که SushiSwap در تابستان سال 2020 تشکیل شد از همین مدل برای انجام حمله­ ای موسوم به «حمله خون­ آشام» علیه Uniswap استفاده کرد. کاربران قادر بودند تا قبل از راه ­اندازی SushiSwap، از طریق تامین نقدینگی و سپس مهاجرت دادن نقدینگی به پلتفرم SushiSwap، توکن SUSHI را در مزرعه Uniswap کشت کنند. شایان ذکر است که SushiSwap یکی از شاخه­ های کد Uniswap بود.

نحوه پیوستن به استخرهای نقدینگی دیفای

رویه دقیق پیوستن به استخرهای نقدینگی دیفای به نوع پلتفرم بستگی دارد. به طور کلی، ابتدا بایستی یک حساب کاربری در پلتفرم انتخابی ایجاد کنید و سپس از طریق صفحه خانه وبسایت به یک کیف­ پول اتریوم از جمله MetaMask یا کیف پول فرهادمارکت سایر کیف­ پول­های وب 3.0 متصل شوید. سپس قادر خواهید بود تا توکن­ها را در استخر نقدینگی دلخواه سپرده­ گذاری کنید.

در پلتفرم ­هایی همچون Uniswap برای تامین نقدینگی و سپس اتصال به کیف­ پول باید جفت ویژه­ مدنظر برای تامین نقدینگی را جستجو کنید. سپس بعد از کنترل نرخ­ های بازدهی (نظیر نسبت استخر و نرخ مبادله) می­توانید نسبت به سپرده­ گذاری توکن­ها در استخر دلخواه اقدام کنید.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟ (شرح امور مالی غیرمتمرکز)

قبل از شروع مطلب، اگر تازه با دی‌فای آشنا شدید و چیز زیادی از آن نمی‌دانید، شاید نخست لازم باشد این مقاله‌ که مقدمه‌ای‌است بر امور مالی غیرمتمرکز، بخوانید.

استخرهای نقدینگی چیستند؟

استخرهای نقدینگی، ماهیتاً استخرهایی از توکن‌های قفل‌شده در قراردادی هوشمندند. از آنها برای تسهیل مبادلات – با فراهم کردن نقدینگی – استفاده شده و به‌طور وسیعی توسط برخی صرافی‌های غیرمتمرکز – موسوم به DEXes – به‌کار گرفته می‌شوند. یکی از اولین پروژه‌هایی که باب آشنایی با استخرهای نقدینگی را گشود، بَنکُر (Bancor) بود، و بعدها توسط یونی‌سوآپ به‌طور گسترده‌تری شناخته شد. پیش از توضیح اینکه استخرهای نقدینگی اصلاً آن زیر چه‌ می‌کنند و تعریف بازارگردانیِ خودکار، بیایید ببینیم که چرا در وهله‌ی اول ما نیازمند آنها‌ی‌ایم.

چرا ما به استخرهای نقدینگی نیاز داریم؟

اگر با صرافی‌های استاندارد کریپتویی چون کوین‌بِیس (Coinbase) یا بایننس (Binance) آشنایی دارید، شاید متوجه شده باشید که معاملات آنها مبتنی‌است بر مدلِ دفترچه‌ی ثبت سفارش. این همان شیوه‌ای‌است که بورس‌های اوراق بهادار سنتی‌ای چون NYSE یا Nasdaq از آن تبعیت می‌کنند.

در این مدل دفترچه‌ی ثبت سفارش، خریداران و فروشندگان دور هم جمع شده و سفارشات‌شان را ثبت می‌کنند. فروشندگان موسوم به “پیشنهاد دهندگان” (یا مناقصه کنندگان)، سعی‌شان بر این است که دارایی مشخصی را به کمترین قیمت ممکن بخرند و بعد همان دارایی را به قیمتی هر چه بیشتری بفروشند. برای جوش خوردن معاملات، هم خریداران و هم فروشندگان بایستی هم‌گراییِ قیمتی داشته باشند، که این امر می‌تواند با بالا بردن رقم مناقصه توسط خریدار، یا با پایین آوردن قیمت توسط فروشنده مُیسر شود.

اما اگر هیچ یک از طرفین نخواهند که قیمت را به حد معقولی برسانند آن‌وقت تکلیف چیست؟ اگر کوین‌ کافی برای خرید شما موجود نباشد چه؟ این‌جا‌ست که بازارگردانان وارد بازی می‌شوند.

بازارگردانان ارگان‌هایی‌اند که با اظهار تمایل همیشگی‌شان به خرید یا فروش دارایی‌ای خاص، معامله‌کردن را تسهیل می‌کنند. از این طریق آنها باعث تأمین نقدینگی شده و نتیجتاً دیگر لازم نیست که کاربران معطل ظاهر شدن طرف دیگر معامله شده و قادرند هر وقت که بخواهند، معامله کنند. خب! با این توصیفات چرا ما نتوانیم همچین چیزی را در امور مالی غیرمتمرکز به‌وجود بیاوریم؟

البته که می‌توانیم! فقط مسئله این است که این فرآیند، فرآیندی‌است بسیار کند و پرهزینه، و در اغلب اوقات منجر به تجربه‌ی کاربریِ ناخوش‌ایندی خواهد شد.

دلیل اصلی نامناسب بودن این فرآیند، این مسئله‌است که مدل دفترچه-سفارش، عمیقاً متکی‌است بر یک یا چند بازارگردانی که همواره تمایل به “بازار-گرمی” برای دارایی‌ای مشخص را داشته باشند. بدون وجود بازارگردانان، صرافی بلافاصله غیرقابل تصفیه می‌شود و می‌توان گفت که برای کاربران عادی، غیرقابل استفاده خواهد شد. علاوه بر این، بازارگردانان به‌دنبال قیمت فعلی دارایی‌ای خاص از طریق تغییر مدام قیمت آن‌اند که این امر به ثبت و رد سفارشات متعددی که به صرافی ارسال می‌شوند منجر خواهد شد.

اتریوم با توان عملیاتیِ فعلیِ ۱۲ تا ۱۵ تراکنش بر ثانیه و مدت-بلاک بین ۱۰ تا ۱۹ ثانیه‌ای، گزینه‌ی محتملی برای صرافی‌ای دفترچه-سفارش-محور نخواهد بود. به‌علاوه، هر فعل و انفعالی با یک قرارداد هوشمند، هزینه گسی به دنبال دارد، از این رو همین که بازارگردانان بخواهند مدام پیشنهاد قیمتی دهند، ورشکسته خواهند شد.

راه حل لایه‌ی دوم چی؟ برخی پروژه‌های مقیاس‌گذاری لایه‌ی دوم مانند لوپرینگ (Loopring) به‌نظر امیداوار کننده می‌آیند، اما آنها هم کماکان نیازمند بازارگردانان خواهند بود و ممکن است که با مشکلات نقدینگی مواجه شوند. به‌علاوه، اگر کاربری بخواهد تنها یک تراکنش مفرد انجام دهد، ناچار خواهد بود تا سرمایه‌اش را یک‌بار وارد لایه‌ی دوم کرده و بعد مجدد از آن خارج کند، که همین کار دو مرحله به کل پروسه اضافه می‌کند.

این دقیقاً همان دلیلی‌است که ریسک‌های استخر نقدینگی نشان‌ می‌دهد نیازی مبرم به ابداعِ چیزی نوین که بتوانند کارایی درستی در جهان امور مالی غیرمتمرکز داشته باشد، وجود دارد و همان جایی‌است که پای استخرهای نقدینگی به قضیه باز می‌شود.

استخرهای نقدینگی چگونه کار می‌کنند؟

بسیار خب! فهمیدیم که چرا ما به استخرهای نقدینگی در امور مالی غیرمتمرکز نیازمند. حال بیایید ببینیم این استخرها دقیقاً چگونه کار می‌کنند.

هر استخر مفرد نقدینگی در شکل بنیادین خود، ۲ نوع توکن دارد و بازار جدیدی را برای آن جفت توکن ایجاد می‌کند. DAI/ETH می‌تواند مثال خوبی از یک استخر نقدینگی شناخته‌شده در یونی‌سوآپ باشد.

وقتی استخری جدید به‌وجود می‌آید، اولین تأمین کننده‌ی نقدینگی از آن دسته‌کسانی‌ خواهد بود که قیمت اولیه‌ی دارایی در استخر را تعیین می‌کنند. تأمین کننده تشویق می‌شود که قدر براری از هر دو توکن را به استخر تزریق کند. اگر قیمت اولیه‌ی توکن‌های درون استخر با قیمت فعلی بازار جهانی اختلاف داشته باشد، باعث حادث شدن فرصت آربیتراژی آنی می‌شود که ممکن است منجر به از کف رفتن سرمایه‌ی تأمین‌کنندگان نقدینگی شود. این مفهوم تزریق درست نسبت توکن‌ها به استخر، برای همه‌ی دیگر تأمین کنندگان نقدینگی که می‌خواهند در آینده نیز سرمایه‌ی بیشتری به استخر تزریق کنند، پابرجا خواهد بود.

وقتی نقدینگی به استخر تزریق می‌شود، تأمین کنندگان نقدینگی، به نسبت مقدار نقدینگی‌ای که به استخر تزریق کرده‌اند، توکن‌های ویژه‌ای به‌نام توکن‌های ال-پی (LP) دریافت می‌کنند. وقتی معامله‌ای به‌واسطه‌ی استخر تسهیل شود، ۳/۰٪ هزینه به‌تناسب میان تمام دارندگان توکن‌های ال-پی توزیع می‌شود. اگر تأمین‌کننده‌ای بخواهد نقدینگی‌ِ پایه‌ی خود را پس بگیرد، علاوه بر هزینه‌ی قید شده باید توکن‌های ال-پی خود را نیز بسوزاند.

هر مبادله‌ی توکنی که استخر تسهیل‌اش کرده باشد، به تعدیل قیمت‌گذاری‌ای منطبق بر “الگوریتم قیمت‌گذاری قطعی” منتج خواهد شد؛ مکانیزمی که به آن بازارگردانیِ خودکار (AMM) نیز گفته می‌شود. در بین پروتکل‌های مختلف، ممکن است استخرهای نقدینگی از الگوریتم‌هایی قدری متفاوت‌تر از یکدیگر استفاده کنند.

استخرهای نقدینگی‌ِ پایه‌ای مانند آنهایی که یونی‌سوآپ از آنها استفاده می‌کند، از الگوریتم بازارگردانی با حاصل‌ضرب ثابتی بهره‌ می‌برند که اطمینان می‌دهد که حاصل‌ضرب کمیت‌های دو توکن تزریق شده، همواره ثابت خواهد ماند. به‌علاوه، به علت وجود این الگوریتم، یک استخر می‌تواند همواره – بدون اینکه ابعاد معامله اهمیتی داشته باشد – نقدینگی فراهم کند. دلیل اصلی این امر، این است که الگوریتم، مجانب‌وارانه قیمت توکن را آن‌طور که کمیت مورد نظر بالا می‌رود، افزایش می‌دهد. قاعده ریاضی پشت بازارگردانی با حاصل‌ضرب ثابت، بسیار جذاب است، اما از آن‌جا که نمی‌خواهم این مقاله به‌داراز بی‌انجامد، توضیح‌اش بماند برای وقتی دیگر.

نکته کلیدی در اینجا این است که نسبت توکن‌های درون استخر است که قیمت را دیکته می‌کند، بنابراین اگر فرض کنیم که کسی توکن اتریوم ETH از استخر DAI/ETH بخرد، موجودیِ ETH کاسته شده و ذخیره‌ی DAI افزوده می‌شود، که این مسئله منجر به افزایش قیمت اتریوم و کاهش قیمت DAI می‌شود. بالا و پایین شدن قیمت، بستگی دارد به ابعاد معامله، در نسبتی با اندازه استخر. هر چه استخر به‌نسبِ معامله بزرگتر، کاهش قیمت یا افت عارضیِ بیشتر؛ نتیجتاً استخرهای بزرگتر می‌توانند معاملات بزرگتری را – بدون بالا و پایین شدن زیاد قیمتی – درون خود ریسک‌های استخر نقدینگی جای دهند.

از آنجا که استخرهای بزرگتر، افت قیمتیِ کمتری ایجاد می‌کنند و منتج به تجربه‌ی معاملاتیِ بهتری می‌شوند، برخی پروتکل‌ها چون بلنسر (Balancer)، با دادن توکن‌های اضافه برای تزریق نقدینگی به استخرهایی معیَن، دست به تشویق تأمین‌کنندگان نقدینگی زدند. به این فرآیند، ماین‌کردن نقدینگی گفته می‌شود که در مقاله‌ی یلد فارمینگ (Yield Farming) به آن پرداخته شده است.

مفاهیم پشت استخرهای نقدینگی و بازارگردانیِ خودکار بسیار ساده و در عین حال قویاً قدرتمندند؛ چون دیگر لزومی به داشتن دفترچه-سفارش متمرکز نیست و لازم نیست به بازارگردانی بیرونی برای سرپا نگه‌داشتن روند تأمین نقدینگی به یک صرافی تکیه کنیم.

انواع مختلف استخرهای نقدینگی

استخرهای نقدینگی‌ای که سخن‌شان رفت، در حال بهره‌برداری توسط یونی‌سوآپ‌اند و پایه‌ای‌ترین شکل‌های استخرهای نقدینگی‌اند. پروژه‌های دیگری دنباله‌ی این مفهوم را گرفته و ایده‌های جالبی ارائه کرده‌اند.

فی‌المثل کِرو (Curve)، دریافت که مکانیزم بازارگردانی خودکار پشت یونی‌سوآپ، برای دارایی‌هایی که باید قیمت‌هایی بسیار مشابه داشته باشند – مانند کوین‌های پایا یا مشتقات دیگری از کوینی ثابت مثل wETH و sETH – خیلی کارا نیست. استخرهای کرو، با عملیاتی کردن الگوریتمی کمی متفاوت‌تر، قادرند هزینه‌ و افت کمتری را موقع مبادله این توکن‌ها ارائه دهند.

ایده‌ی دیگر برای بلنسر بود که دریافت که ما ناچار نیستیم که خودمان را تنها محدود به دو دارایی در استخر کنیم. فی‌الواقع بلنسر این امکان را به ما می‌دهد که تا ۸ توکن را درون یک استخر نقدینگی مفرد قرار دهیم.

استخر نقدینگی چیست؟

در مقاله استخر نقدینگی چیست؟ به ارائه توضیحاتی در رابطه با استخر نقدینگی، نحوه عملکرد استخر نقدینگی، هدف از استخر نقدینگی و. می پردازیم. نقدینگی بخش اساسی هر دو بازار ارز دیجیتال و مالی است. نقدینگی روشی هست که در اون دارایی ها به سرعت و کارآمد به پول نقد تبدیل میشن و از نوسانات شدید قیمت جلوگیری میشه. اگه دارایی غیر نقد شونده باشه، مدت زیادی طول می کشه تا به پول نقد تبدیل بشه. همچنین استخرهای نقدینگی نقش زیادی در ایجاد یک سیستم مالی غیرمتمرکز نقدینگی (Defi) دارن که یکی از راه های کسب درامد از ارزهای دیجیتال به شمار میان.

تصور کنین در داخل یه رستوران فست فود منتظر سفارش هستین. نقدینگی با داشتن صندوقدار زیاد قابل مقایسه هست. این موضوع باعث افزایش سرعت سفارشات و تراکنش ها میشه و مشتری ها رو راضی می کنه. از طرف دیگه، نقدینگی با داشتن تنها یک صندوقدار با صف طولانی مشتریان هم قابل مقایسه هست. این موضوع نیز منجر به سفارشات کندتر و معاملات کندتر میشه و مشتریان رو ناراضی می کنه. در تامین مالی سنتی، نقدینگی توسط خریداران و فروشندگان یک دارایی تامین میشه. در مقابل، DeFi برای عملکرد به استخرهای نقدینگی متکی هست. یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) بدون نقدینگی معادل یک کارخانه بدون آب هست. استخرهای نقدینگی راه نجاتی برای DEX ها فراهم می کنند.

استخر نقدینگی چیست؟

احتمالا براتون این سوال پیش اومده که استخر نقدینگی چیست؟ برای پاسخ به این سوال می تونیم اینطوری توضیح بدیم که استخر نقدینگی نوعی سفارش گذاری ارز دیجیتال هست که در یک قرارداد هوشمند قفل شده. این منجر به ایجاد نقدینگی برای معاملات سریع تر میشه. یکی از اجزای اصلی یک استخر نقدینگی، بازارسازان خودکار (AMM) هستن. بازارساز خودکار پروتکلی هست که از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنه تا امکان داد و ستد دارایی‌های دیجیتال رو به روشی خودکار به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان فراهم کنه. به عبارت دیگه، کاربران یک پلتفرم AMM استخر نقدینگی رو با توکن تامین می‌کنن و قیمت توکن‌های موجود در استخر با فرمول ریاضی خود AMM تعیین میشه.

استخرهای نقدینگی همچنین برای افزایش بازدهی و بازی‌های آنلاین مبتنی بر بلاک چین ضروری هستن. استخرهای نقدینگی برای تشویق کاربران پلتفرم های مختلف رمزنگاری به نام ارائه دهندگان نقدینگی (LP) طراحی شدن. پس از مدت زمان معینی، LP ها با کسری از کارمزدها و مشوق‌ها، معادل مقدار نقدینگی که عرضه کردن، پاداش دریافت می‌کنن که به اونها رو توکن‌های ارائه‌دهنده نقدینگی (LPT) می نامند. سپس توکن های LP رو می توان به روش های مختلف در یک شبکه دیفای استفاده کرد. سوشی سواپ و یونی سواپ صرافی‌های رایج دیفای هستنن که از استخرهای نقدینگی در شبکه اتریوم حاوی رمزهای ERC-20 استفاده می‌کنن. در همان زمان، پنکیک سواپ از توکن‌های BEP-20 در زنجیره BNB استفاده می‌کنه.

ارائه دهندگان محبوب استخر نقدینگی:

بسیاری از پلتفرم‌های غیرمتمرکز از بازارسازان خودکار و استخر لیکوئیدیتی استفاده می کنن، تا امکان داد و ستد دارایی‌های دیجیتال رو به روشی خودکار و بدون مجوز فراهم کنن. در واقع، پلتفرم های محبوبی وجود دارن که فعالیت های خودشون رو بر روی استخرهای نقدینگی متمرکز می کنن. به همین منظور ما سعی می کنیم در این قسمت از مقاله استخر نقدینگی چیست؟ برخی از ارائه دهندگان محبوب استخر نقدینگی رو برای شما معرفی کنیم.

• Uniswap

یکی از ارائه دهندگان محوب استخر نقدینگی، پلتفرم یونی سواپ هست. این پلتفرم به کاربران این امکان رو میده تا بدون نیاز به سرویس متمرکز، ETH رو با هر توکن ERC-20 دیگری مبادله کنن. این یک صرافی منبع باز هست که به هر کسی اجازه میده یک جفت مبادله رو به صورت رایگان در شبکه راه‌اندازی کنه. همچنین این پلتفرم ویژگی های زیادی داره که باعث میشه تا محبوبیت زیادی به دست بیاره.

• Curve

یکی دیگه از انواع ارائه دهندگان محبوب استخر نقدینگی، پلتفرم Curve هست که کاربردها و مزایای زیادی به همراه داره که یک استخر نقدینگی غیرمتمرکز برای استیبل کوین‌های مبتنی بر شبکه اتریوم هست.

• Balancer

یکی دیگه از ارائه دهندگان محبوب استخر نقدینگی، پلتفرم بالانسر هست که محبوبیت زیادی در بین کاربران بازار ارزهای دیجیتال داره. یک پلتفرم غیرمتمرکز که چند گزینه ادغام مانند استخرهای نقدینگی خصوصی و اشتراکی رو ارائه میده که مزایایی رو برای ارائه دهندگان نقدینگی خود ارائه میده.

استخرهای نقدینگی رمزنگاری درDeFi:

استخرهای نقدینگی رمزنگاری در اکوسیستم DeFi (مالی غیرمتمرکز) به ویژه در DEX ها (صرافی های غیرمتمرکز) ضروری هستن. استخرهای نقدینگی ابزاری هستن که به وسیله اون کاربران این امکان رو دارن تا وجوه خودشون رو در قراردادهای هوشمند DEX جمع کنند تا نقدینگی دارایی رو برای معامله گران به منظور مبادله بین ارزها ارائه بدن. استخرهای رمزنگاری سرعت نقدینگی بسیار مورد نیاز و راحتی رو برای اکوسیستم DeFi ارائه میدن. قبل از معرفی بازارسازان خودکار (AMM)، نقدینگی بازار کریپتو برای DEX ها در اتریوم یک مشکل بود.
DEX ها یک فناوری جدید با یک رابط پیچیده بودن. در اون زمان خریداران و فروشندگان زیادی وجود نداشت، بنابراین یافتن کاربران کافی که مایل به تجارت منظم باشن، چالش برانگیز بود. AMM ها این مشکل محدودیت نقدینگی رو با ایجاد استخرهای نقدینگی و ارائه دهندگان نقدینگی برای تامین دارایی های این استخرها، بدون نیاز به دخالت شخص ثالث، برطرف می کنند. هرچه دارایی ها و نقدینگی بیشتر استخر باشه، معاملات در DEX آسون تر میشه.

استخرهای نقدینگی Crypto چگونه کار می کنند؟

یک استخر نقدینگی از 2 ارز دیجیتال یا توکن تشکیل شده. استخرها بازارهای مختلفی رو برای یک جفت توکن ایجاد می کنن. مبتکر هر استخر جدید قیمت شروع اون دارایی رو تعیین می کنه. اما اگه این قیمت برای استخر با بازار جهانی کریپتو مطابقت نداشته باشه، ارائه‌دهنده نقدینگی می‌تونه سرمایه خودش رو از دست بده. حفظ توکن ها در راستای قیمت های بازار مهم هست، زیرا ارائه دهندگان بیشتر وجوه رو به استخر اضافه می کنن. از اونجایی که استخر نقدینگی سوآپ توکن ها رو تسهیل می کنه، قیمت بر اساس یک الگوریتم قیمت گذاری تنظیم میشه.

هر مجموعه نقدینگی ممکنه از الگوریتم خاص خود برای محاسبه ارزش استفاده کنه. این الگوریتم تضمین می کنه که استخر بدون توجه به اندازه یک معامله، همیشه نقدینگی داره. نسبت توکن بر قیمت استخر حاکم هست. به عنوان مثال، در استخر DAI/ETH، اگه شخصی DAI رو از استخر بخره، حجم ETH افزایش پیدا می کنه که باعث افزایش قیمت DAI و کاهش قیمت ETH میشه. کل تغییر قیمت بر اساس میزان خرید فرد و میزان تغییر استخر متفاوت خواهد بود. استخرهای بزرگ تر نوسانات کمتری رو مشاهده می کنند، زیرا برای ایجاد تغییرات نیاز به معاملات و خریدهای بسیار بزرگ هست. ارائه دهندگان نقدینگی از کارمزد تراکنش برای دیگران برای خرید و فروش از استخر کسب درآمد می کنند.

این کارمزدهای تراکنش به استخر نقدینگی بر می گرده تا ارزش توکن های شما رو بیشتر کنه و به رشد استخر کمک کنه. استخرهای نقدینگی تاسیس شده می‌تونن بیش از 1 میلیون دلار سرمایه‌گذاری داشته باشن، که باعث میشه اونها برای معامله‌گران جدیدی که به دنبال شروع کار با ارزهای دیجیتال هستن، نسبتا پایدار باشن. استخرهای کوچکتر می تونن بیشتر مستعد نوسانات در بازار باشن، که می تونه به این معنی باشه که ارزش توکن های شما کاهش پیدا می کنه. با استخر مناسب، می تونین از ثبات ارزش عالی و از دریافت هزینه تراکنش برای افزایش سرمایه گذاری اصلی خودتون لذت ببرین.

هدف از راه اندازی استخر نقدینگی چیست؟

در یک معامله، معامله گران یا سرمایه گذاران می تونن با تفاوت بین قیمت مورد انتظار و قیمت اجرا شده مواجه بشن. این امر در بازارهای سنتی و ارزهای دیجیتال رایج هست. استخر نقدینگی با هدف از بین بردن مشکلات بازارهای غیر نقد شونده از طریق ایجاد انگیزه برای کاربران خود و تامین نقدینگی برای سهمی از کارمزد معاملاتی ایجاد شده و فعالیت می کنه. معاملات با برنامه های استخر نقدینگی مانند Uniswap نیازی به تطبیق قیمت مورد انتظار و قیمت اجرا شده نداره. AMM ها، که برای تسهیل معاملات کارآمد با از بین بردن شکاف بین خریداران و فروشندگان توکن های رمزنگاری برنامه ریزی شدن، معاملات در بازارهای DEX رو آسون و قابل اعتماد می کنن.

مزایا و معایب استخرهای نقدینگی:

استخرهای لیکوئیدیتی نیز مانند موارد دیگه بازار ارزهای دیجیتال مزایا و معایبی دارن که از موارد مهم برای مطالعه و کسب اطلاعات هستن و باید مورد بررسی قرار بگیرن. بنابراین در این پارت از مقاله استخرهای نقدینگی چیست؟ به بررسی مزایا و معایب استخرهای نقدینگی می پردازیم.

مزایای استخرهای نقدینگی:

• نقدینگی تضمین شده

یکی از مزایای استخرهای نقدینگی، فراهم کردن نقدینگی تضمین شده در هر سطح قیمتی هست. معامله گران مجبور نیستن مستقیما با معامله گران دیگه مرتبط باشن، زیرا تا زمانی که مشتریان دارایی های خودشون رو در استخر سرمایه گذاری کنن، نقدینگی ثابت هست. همین موضوع باعث میشه تا استخرهای نقدینگی مورد استقبال افراد و کاربران زیادی قرار بگیرن و محبوبیت زیادی به دست بیارن.

• قیمت گذاری خودکار

یکی دیگه از مزایای استخرهای نقدینگی این هست که قیمت گذاری خودکار بازارسازی منفعل رو امکان پذیر می کنند که این موضوع می تونه نقطه مثبتی برای استخرها محسوب بشه. ارائه دهندگان نقدینگی در واقع وجوه خودشون رو به استخر واریز می کنن و قیمت گذاری توسط قرارداد هوشمند انجام میشه.

• کسب درآمد

یکی دیگه از مزایای استخرهای نقدینگی این هست که هر کسی می تونه تامین کننده نقدینگی بشه و کسب درآمد کنه. استخرهای نقدینگی به هیچ کارمزد لیست، KYC یا سایر موانع مرتبط با مبادلات متمرکز نیاز ندارن. اگه سرمایه‌گذار بخواد نقدینگی رو در اختیار استخر قرار بده، معادل ارزش دارایی‌ها رو واریز می کنه.

• هزینه گس کمتر

قراردادهای هوشمند در صرافی های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ، به گونه ای طراحی شده که موجب کاهش هزینه های گس خواهد شد. محاسبات قیمتی کارآمد و توزیع کارمزد در داخل استخرها به معنای اصطکاک کمتر بین تراکنش هاست. اغلب قراردادهای هوشمند این قابلیت رو دارن که مبالغ معامله شده رو به کیف پول برگردونن اما در برخی از صرافی ها، همچون یونی سواپ این قابلیت به تریدرها داده میشه که همان دارایی ها رو مبادله کرده و به کیف پول دیگری ارسال کنن.

• عدم نیاز به استراتژی

بازارسازها در صرافی های متکی به دفتر سفارش، لازم هست که دائما سفارش های معاملاتی خودشون رو آپدیت کنن و نوسان قیمت رو در نظر بگیرن. بازارسازها زمان و تخصص لازم رو برای مدیریت استراتژی های خود داشته باشن اما در استخر نقدینگی نیازی به تخصص و استراتژی نیست، تامین کنندگان نقدینگی تنها کافیست که دارایی های خودشون رو وارد یک استخر نقدینگی کرده و مابقی کارها رو به قراردادهای هوشمند واگذار کنن.

معایب استخرهای نقدینگی:

استخرهای نقدینگی با وجود مزایای زیادی ریسک‌های استخر نقدینگی که به همراه دارن، معایبی نیز به همراه دارن که باعث میشه تا افراد دید بدی به این استخرها داشته باشن. به همین منظور ما سعی می کنیم در این قسمت از مقاله استخر نقدینگی چیست؟ برخی از معایب استخرهای نقدینگی رو برای شما مورد بررسی قرار بدیم.

• نوسانات قیمتی

یکی از معایب استخرهای نقدینکی، وجود نوسانات قیمتی هست. نوسانات قیمتی یکی از مواردی هست که جزو معایب استخرهای لیکوئیدیتی محسوب میشه، چرا که نوسانات قیمتی سبب ضررهای غیرقابل جبران میشه و وقتی که سرمایه گذار، سرمایه خودش رو از بازار کریپتوکارنسی خارج می کنه، زیان وارده غیر قابل جبران هست که گاها این ضرر با پاداش هزینه تراکنش جبران میشه که میزان این پاداش بستگی به حجم نوسان و طول مدت استیک واریزی داره.

• مشکلات قراردادهای هوشمند

یکی دیگه از معایب استخرهای نقدینگی، مشکلات احتمالی در قراردادهای هوشمند هست. این مشکلات زمانی رخ میدن که کد مربوطه حسابرسی نشده و امنیت کامل وجود نداشته باشه. بنابراین بهتره که کاربر قبل از سپرده گذاری منابع خود، اطلاعات کاملی از تمامی مشکلات موجود در این زمینه داشته باشه.

ییلد فارمینگ یا استخر لیکوئیدیتی:

فرض کنید شخصی می خواد تجربه معاملاتی بهتری داشته باشه. دراین صورت، پروتکل‌های مختلف با ارائه توکن‌های بیشتر برای استخرهای خاص، کاربران رو به ارائه نقدینگی تشویق می‌کنه. شما می تونین از این استخرهای نقدینگی مشوق به عنوان ارائه دهنده برای کسب حداکثر مقدار توکن های LP (کاوی نقدینگی) استفاده کنین. استخراج نقدینگی به این معناست که چگونه LP های صرافی ارز دیجیتال می تونن درآمد توکن LP خودشون رو در یک بازار یا پلتفرم خاص بهینه کنن. بازارهای مختلف DeFi، پلتفرم‌ها و استخرهای مشوق به شما امکان میدن، برای تهیه و استخراج نقدینگی از طریق توکن‌های LP پاداش دریافت کنین.

ییلد فارمینگ عبارت هست از قرار دادن یا قفل کردن رمزارزها در یک پروتکل بلاک چین برای ایجاد پاداش های توکن شده. این هست که توکن‌ها رو در برنامه‌های مختلف DeFi قرار میده یا قفل می‌کنه تا پاداش‌های توکن‌شده‌ای ایجاد کنه که درآمد رو به حداکثر برسونه. در نتیجه، این به یک ارائه‌دهنده نقدینگی صرافی ارز دیجیتال اجازه میده تا بازده بالایی رو برای ریسک تا حدودی بالاتر جمع‌آوری کنه، زیرا الگوریتم وجوه، اونها رو بین جفت‌های معاملاتی و استخرهای مشوق با بالاترین کارمزد معاملات و پرداخت‌های توکن LP در چندین پلتفرم توزیع می‌کنه. این نوع سرمایه گذاری نقدینگی می تونه به ناچار وجوه کاربر رو در جفت دارایی با بالاترین بازدهی قرار بده.

آیا استخرهای رمزنگاری ایمن هستن؟

استخرهای نقدینگی فناوری‌های کلیدی پشت فناوری مالی غیرمتمرکز فعلی هستن. اونها تجارت غیرمتمرکز، تولید بازده، وام دهی و بسیاری موارد دیگه رو امکان پذیر می کنن. این قراردادهای هوشمند تقریبا تمام بخش‌های DeFi رو تأمین می‌کنن و احتمالا به این کار ادامه خواهند داد. اما وقتی نوبت به ارزیابی ایمنی یک استخر نقدینگی می‌رسه، باید در نظر داشته باشین که مانند هر سرمایه‌گذاری دیگه ای، این سرمایه‌گذاری نیز خطرات خودش رو داره در حالی که می‌تونه، سودآور باشه.

کلام پایانی:

تلاش کردیم در مقاله استخر نقدینگی چیست؟ اطلاعات کامل و کاربردی در رابطه با استخرهای نقدینگی خدمتتون ارائه کنیم. همونطور که بیان کردیم استخرهای نقدینگی نقش مهمی در اکوسیستم DeFi دارن و سبب غیر متمرکز شدن Defi شدن. برای شرکت در استخرهای نقدینگی، کاربر نیازی به رعایت معیارهای واجد شرایط بودن یا پر کردن فرم‌های KYC نداره. ارائه دهندگان نقدینگی می تونن با مشارکت در استخرهای نقدینگی درآمد کسب کنن که منجر به تمرکززدایی بیشتر میشه و مشکل دستکاری بازار رو که یکی از چالش های مرتبط با شفافیت بازارهای رمزنگاری هست، برطرف می کنه. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار ارزهای دیجیتال و خرید کریپتوکارنسی ها می تونین از صرافی ایران بایننس کمک بگیرین.

استخر نقدینگی چیست؟

استخر نقدینگی مجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال یا توکن‌هایی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده‌اند و برای تسهیل معاملات بین دارایی‌ها در یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) استفاده می‌شوند. به جای بازارهای سنتی، بسیاری از پلتفرم‌های مالی غیرمتمرکز (DeFi) از بازارسازان خودکار (AMM) استفاده می‌کنند که امکان داد و ستد دارایی‌های دیجیتال را بصورت خودکار و بدون مجوز از طریق استفاده از استخرهای نقدینگی فراهم می‌کند.

استخر نقدینگی چیست؟

استخرهای نقدینگی کاربران را قادر می‌سازند تا بدون نیاز به بازارسازان متمرکز، ارزهای دیجیتال را در صرافی‌های غیرمتمرکز و دیگر پلتفرم‌های DeFi خریداری کرده و به فروش برسانند .

نقش استخرهای نقدینگی رمزنگاری در DeFi

استخرهای نقدینگی کریپتو نقش اساسی در اکوسیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) ایفا می‌کنند - به ویژه هنگامی که صحبت از مبادلات غیرمتمرکز (DEXs) می‌شود. استخرهای نقدینگی مکانیزمی است که به وسیله آن کاربران می‌توانند دارایی‌های خود را در قراردادهای هوشمند DEX جمع کنند تا نقدینگی دارایی را برای معامله فراهم کرده تا بین ارزها به مبادله بپردازند. این استخرها، سرعت، راحتی و نقدینگی لازم را برای اکوسیستم DeFi فراهم می‌کنند .

قبل از اینکه بازارسازان خودکار (AMM) وارد بازی شوند، نقدینگی بازار کریپتو، چالشی برای DEX ها در اتریوم بود. در آن زمان، DEX ها یک فناوری جدید با رابط کاربری پیچیده بودند و تعداد خریداران و فروشندگان کم بود، بنابراین یافتن افراد کافی برای تجارت به طور منظم دشوار بود . AMM این مشکل محدودیت نقدینگی را با ایجاد استخرهای نقدینگی و ارائه انگیزه به تأمین کنندگان نقدینگی برای تأمین دارایی‌های این استخرها، بدون نیاز به واسطه‌های شخص ثالث، برطرف می‌کند. هر جه دارایی‌ها و نقدینگی در یک استخر بیشتر باشد، تجارت در صرافی‌های غیرمتمرکز آسان‌تر می‌شود .

چرا استخرهای نقدینگی کریپتو مهم هستند؟

هر معامله‌گر با تجربه‌ای در بازارهای سنتی یا ارزهای دیجیتال می‌تواند در مورد معایب احتمالی ورود به بازاری با نقدینگی کم با شما صحبت کند. لغزش هنگام تلاش برای ورود یا خروج هر معامله‌ای نگران کننده خواهد بود. لغزش، تفاوت بین قیمت مورد انتظار یک معامله و قیمتی است که در نهایت تمام می‌شود. لغزش در دوره‌هایی با نوسانات بیشتر رایج است و همچنین می‌تواند زمانی رخ دهد که یک سفارش بزرگ اجرا می‌شود اما حجم کافی در قیمت انتخاب شده برای حفظ اسپرد (Spread) پیشنهاد و تقاضا وجود ندارد .

نقدینگی پایین می‌تواند لغزش بیشتری را به همراه داشته باشد و قیمت معاملاتی انجام شده بسته به اسپرد پیشنهاد و تقاضا برای دارایی در هر زمان معین، می‌تواند بسیار بیشتر از قیمت سفارش اصلی بازار باشد. هدف استخرهای نقدینگی حل مشکل بازارهای غیرنقدینگی با تشویق کاربران به ارائه نقدینگی ارز دیجیتال برای سهمی از کارمزد معاملات است. تجارت با پروتکل‌های استخرهای نقدینگی مانند Bancor یا Uniswap نیاز به تطابق خریدار و فروشنده ندارد. این بدان معناست که کاربران می‌توانند به سادگی توکن‌ها و دارایی‌های خود را با استفاده از نقدینگی که توسط کاربران دیگر و از طریق قراردادهای هوشمند انجام می‌شود، ارائه می‌شوند مبادله کنند .

استخرهای نقدینگی کریپتو چگونه کار می‌کنند؟

یک استخر نقدینگی عملیاتی باید به گونه‌ای طراحی شود که ارائه دهندگان نقدینگی کریپتو را تشویق کند تا دارایی‌های خود را در یک استخر به اشتراک بگذارند. به همین دلیل است که اکثر ارائه دهندگان نقدینگی از صرافی‌هایی که توکن‌ها را بر اساس آن جمع می‌کنند، کارمزد معاملات و پاداش‌های ارز دیجیتال دریافت می‌کنند. هنگامی که یک کاربر یک استخر را با نقدینگی تأمین می‌کند، اغلب با توکن‌های تأمین کننده‌ی نقدینگی (LP) پاداش می‌گیرد. توکن‌های LP به خودی خود می‌توانند دارایی‌های ارزشمندی باشند و می‌توانند در اکوسیستم DeFi در ظرفیت‌های مختلف مورد استفاده گیرند .

معمولاً یک تأمین‌ کننده‌ی نقدینگی کریپتو، توکن‌های LP را متناسب با مقدار نقدینگی که به استخر عرضه کرده‌اند، دریافت می‌کند. هنگامی که یک استخر معامله را تسهیل می‌کند، کارمزد کسری به طور متناسب بین دارندگان توکن LP توزیع می‌شود. برای اینکه تأمین کننده‌ی نقدینگی، مقدار نقدینگی‌ای را که کمک کرده است را پس بگیرد، توکن‌های LP آنها باید از بین بروند .

استخرهای نقدینگی به لطف الگوریتم‌های AMM که قیمت توکن‌ها را نسبت به یکدیگر در هر استخر خاصی حفظ می‌کنند، ارزش‌های بازار منصفانه را برای توکن‌هایی که در اختیار دارند، حفظ می‌کنند. استخرهای نقدینگی در پروتکل‌های مختلف ممکن است از الگوریتم‌هایی استفاده کنند که کمی متفاوت هستند. به عنوان مثال: استخرهای نقدینگی Uniswap از یک فرمول ثابت محصول برای حفظ نسبت قیمت استفاده می‌کنند. همچنین بسیاری از پلتفرم‌های DEX نیز از مدل مشابهی بهره می‌برند. این الگوریتم کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که یک استخر به طور مداوم، نقدینگی بازار کریپتو را با مدیریت هزینه و نسبت توکن‌های مربوطه با افزایش مقدار تقاضا فراهم می‌کند .

ییلد فارمینگ (Yield Farming) و استخرهای نقدینگی

برای ایجاد یک تجربه تجاری بهتر، پروتکل‌های مختلف انگیزه‌های بیشتری را برای کاربران فراهم می‌کنند تا با ارائه توکن‌های بیشتر برای استخرهای خاص، نقدینگی ارائه کنند. شرکت در این استخرهای نقدینگی مشوق، به عنوان در اختیار گذارنده‌ی نقدینگی، برای دریافت حداکثر مقدار توکن‌های LP ، استخراج نقدینگی نامیده می‌شود. استخراج نقدینگی روشی است که ارائه دهندگان نقدینگی ارز دیجیتال می‌توانند درآمد توکن LP خود را در یک بازار یا پلتفرم خاص، بهینه کنند .

بسیاری از بازارهای DeFi ، پلتفرم‌ها و استخرهای مشوقی وجود دارند که به شما امکان می‌دهند برای تهیه و استخراج نقدینگی از طریق توکن‌های LP پاداش دریافت ریسک‌های استخر نقدینگی کنید . بنابراین، چگونه یک ارائه دهنده نقدینگی، انتخاب می‌کند که کجا وجوه خود را قرار دهد؟ اینجاست که ییلد فارمینگ وارد عمل می‌شود. ییلد فارمینگ، عملی است که در آن ارزهایی رمزنگاری شده را در یک پروتکل بلاکچین قرار می‌دهید یا قفل می‌کنید تا پاداش‌های توکن‌ سازی شده ایجاد کنید. ایده‌ی ییلد فارمینگ این است که توکن‌ها را در برنامه‌های مختلف DeFi به اشتراک بگذاریم یا قفل کنیم تا پاداش‌های توکن سازی شده‌ای تولید کنیم که به حداکثر رساندن درآمد کمک می‌کند. این به یک ارائه دهنده نقدینگی صرافی رمزنگاری اجازه می‌دهد تا بازده بالایی را برای ریسک کمی بالاتر جمع آوری کند، زیرا وجوه آنها در جفت‌های معاملاتی و استخرهای مشوق با بالاترین کارمزد معاملات و پرداخت‌های توکن LP در چندین پلتفرم توزیع می‌شود. این نوع سرمایه گذاری نقدینگی می‌تواند به طور خودکار وجوه کاربر را در جفت دارایی با بالاترین بازدهی قرار دهد. پلتفرم‌هایی مانند Yearn.finance حتی انتخاب ریسک و بازده تعادل را خودکار می‌کنند تا وجوه شما را به سرمایه‌گذاری‌های مختلف DeFi منتقل کنند که نقدینگی را فراهم می‌کنند .

ارزش غیرمنتظره استخرهای نقدینگی کریپتو

در مراحل اولیه‌ی DeFi، صرافی‌های غیرمتمرکز هنگام تلاش برای مدل سازی بازارسازان سنتی از مشکلات نقدینگی بازار کریپتو رنج می‌بردند. استخرهای نقدینگی با تشویق کاربران به ارائه نقدینگی، به رفع این مشکل کمک کردند. این موضوع یک راه حل قدرتمند و غیرمتمرکز برای نقدینگی در DeFi ارائه کرد و در رشد DeFi نقش اساسی داشت. استخرهای نقدینگی ممکن است از روی نیاز زاده شده باشند، اما نوآوری آنها راه جدیدی را برای ارائه نقدینگی غیرمتمرکز به صورت الگوریتمی از طریق استخرهای جفت دارایی مشوق و سرمایه توسط کاربر به ارمغان می‌آورد.

استخر نقدینگی یا Liquidity Pool؛ معرفی، کاربردها و نحوه انجام

بازار معاملات ارزهای دیجیتال هر روز توسعه‌های جدیدی را تجربه می‌کند. هم‌زمان با افزایش حجم خرید و فروش‌ها و تنوع معاملات، نیاز به توسعه‌های جدید برای رفع خواسته‌های فعالان حوزه رمزارز حس می‌شود. یکی از مفاهیم که توانست انقلابی در معاملات مالی ایجاد کند خرید و فروش غیر متمرکز (Decentralized trade) بود. این مفهوم حجم درخواست‌های ترید را به‌شدت افزایش داد و پس از مدتی نیاز به یک منبع نقدینگی برای انجام سریع‌تر معاملات حس شد. به همین علت آغاز پروژه‌ای به نام استخر نقدینگی (Liquidity Pool) کلید خورد که بتواند منابع مالی برای انجام معاملات غیر متمرکز را فراهم کند.

امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

تا قبل از شروع شدن پروژه دیفای (decentralized Finance Leaderboard) گسترش تبادلات غیر متمرکز صرافی‌ها به‌صورت متمرکز معاملات ارزهای دیجیتال را انجام می‌دادند. بدین صورت که وقتی تقاضایی برای خرید یک ارز ارائه شود، می‌بایست همزمان درخواستی برای فروش همان ارز با همان مقدار یا حجم بیشتر در صرافی ایجاد شود. در این حالت با توجه به قیمت لحظه‌ای، ارز از فروشنده به خریدار منتقل خواهد شد و برای فروش حجم باقی‌مانده از ارز دیجیتال، فروشنده منتظر خریدار بعدی خواهد ماند. به این حالت همتا به همتا یا P2P می‌گویند. این نوع معامله همچنان نیز در بسیاری از صرافی‌ها در حال انجام است.

پس از آن که مفهوم ترید غیرمتمرکز به وجود آمد نیاز به یک منبع مالی برای مدیریت معاملات حس می‌شد. از همین جهت استخرهای نقدینگی به وجود آمدند تا فروشنده معادل کوین‌های فروخته شده را از استخر نقدینگی دریافت کند. همچنین خریدار نیز به‌محض ارسال سفارش بتواند رمزارز خود را تبادل و استخر نقدینگی سفارش را تحویل کاربر دهد. استخر به‌سرعت تقاضای خرید و فروش یا همان ترید غیرمتمرکز را پاسخ می‌دهد تا کاربر سریع‌تر به هدف خود دست یابد. بنابراین در صرافی متمرکز توکن خریدار با توکن فروشنده معاوضه می‌شود و در ترید غیرمتمرکز توکن خریدار با توکن استخر مبادله خواهد شد.

در حال حاضر صرافی‌های زیادی بر مبنای ترید غیرمتمرکز شکل گرفته‌اند که به آن‌ها صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange) می‌گوییم. این صرافی‌ها از تکنولوژی استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند که با استفاده قرارداد هوشمند (Smart Contract) فرایند معامله برنامه‌ریزی خواهد شد.

استخر نقدینگی چگونه ایجاد می‌شود؟

می‌توان گفت استخرهای نقدینگی هسته اصلی صرافی غیرمتمرکز است. کاربرانی که نقدینگی استخر را تامین می‌کنند می‌بایست ارزهای مورد نظر نیاز را وارد استخر کنند. پس از هر ترید غیرمتمرکز، مبلغی به‌عنوان کارمزد از طرفین معامله اخذ می‌شود که بخشی از آن جهت پاداش به تامین‌کنندگان نقدینگی تعلق می‌گیرد. هر کسی می‌تواند به این استخرها بپیوندد و بخشی از نقدینگی را تامین کند. از همین رو سازوکار AMM وجود دارد که این ورود و خروج‌ها را مدیریت کند. دسترسی به بازارسازهای خودکار (Automated Market Makers) برای همه فعالان حوزه کریپتو فراهم است.

کاربران زمانی که رمز ارزهای خود را به استخرهای نقدینگی تزریق می‌کنند، در ازای آن توکن LP دریافت خواهند کرد. این توکن تایید می‌کند شما چه مقدار کوین وارد استخر کرده‌اید و زمانی که بخواهید سرمایه خود را از استخر نقدینگی خارج کنید، باید توکن‌های LP را برگردانید.

سود‌آوری از طریق استخر نقدینگی

قراردادهای هوشمند فرایندهای انجام معامله، دریافت کارمزد و تخصیص پاداش به تامین‌کنندگان را انجام می‌دهند. با استفاده از این قراردادها هیچ فرد یا سازمانی به‌عنوان واسطه در معامله حضور نخواهد داشت و معامله‌گر نیز نمی‌تواند بدون پرداخت کارمزد، ترید غیرمتمرکز انجام دهد. پس تمام معاملاتی که در صرافی غیرمتمرکز انجام می‌شود و استخر در تکمیل آن نقش دارد همراه با پرداخت کارمزد خواهد بود.

انجام ترید غیر متمرکز باعث تولید توکن‌های لیکوییدیتی می‌شود. سپس استخر با توجه به سهم هر کاربر از انجام معامله، توکن‌های تازه تولید شده را بین آن‌ها تقسیم می‌کند. بدین صورت سرمایه افراد در استخر نقدینگی دارای بازده‌های مالی خواهد بود. با این روش شما می‌توانید سرمایه خود را به صورت ارز دیجیتال ذخیره‌سازی کرده و همچنین در بازه‌های زمانی سود سرمایه‌گذاری را نیز دریافت کنید. البته میزان این سود همیشه ثابت و قطعی نیست اما یک راهکار برای کسب بازده از سرمایه‌گذاری رمزارزها است.

صرافی‌های غیرمتمرکز

صرافی‌های بسیار زیادی وجود دارند که هم‌اکنون از استخر نقدینگی برای پردازش و انجام معاملات خود استفاده می‌کنند. از جمله آن‌ها می‌توان به یونی‌سواپ (Uniswap)، کیبر سوایپ (Kyber Swap)، وان‌اینچ‌اکسچنچ (1inch exchange)، اپن‌سی(Opensea) و … اشاره کرد. در این میان صرافی‌هایی همچون بایننس‌دکس (Binance DEX) و سروم (Solana) صرافی‌های غیرمتمرکزی هستند که می‌توانند از معاملات همتا به همتا هم پشتیبانی کنند. این معاملات که توسط دفتر سفارشات مدیریت می‌شود نیازی به استخر نقدینگی ندارد و با سفارش هم‌زمان خریدار و فروشنده انجام خواهد شد.

مزایا و معایب استخر نقدینگی

استخرهای نقدینگی مزایای فراوانی را برای هر صرافی غیرمتمرکز می‌توانند ایجاد کنند. با استفاده از این تکنولوژی نیازی به تغییر مالکیت رمزارز تا پیش از انجام کامل معامله نیست و باعث اطمینان خاطر بیشتر در سفارش‌دهنده خواهد شد. همچنین تا زمانی که استخر به اندازه کافی نقدینگی داشته باشد ترید غیرمتمرکز به‌صورت کاملا خودکار انجام می‌شود. امنیت بیشتر اطلاعاتی و سرعت بالای معاملات نیز از دیگر مزایای این تکنولوژی است.

در کنار این مزایا، مخاطرات و معایبی نیز شناسایی شده است. گاهی اشتباهات قیمت‌گذاری می‌تواند باعث سودآوری تریدهای آربیتراژ شود. این افراد از وجود اختلاف بین قیمت یک رمزارز در چند صرافی استفاده کرده و با انجام معاملات پی‌در‌پی، سودهای هنگفتی را کسب می‌کنند. در استخرها بسته به فعالیت‌های معاملاتی ارزش کوین‌ها تعیین می‌شود که همین اتفاق بستر را برای به وجود آمدن تفاوت بین قیمت‌ها ایجاد خواهد کرد.

با وجود پیچیدگی و دقت بالای قراردادهای هوشمند اما همچنان امکان بروز خطا و یا تامین نشدن امنیت کدها وجود دارد. در کنار این‌ها نوسان‌های دنیای ارز دیجیتال می‌تواند موجب خسارت شود زیرا خارج کردن سپرده گاهی تا چند روز زمان‌بر خواهد شد.

جمع‌بندی

استخر نقدینگی یک تحول بزرگ در راستای انجام ترید غیرمتمرکز بود که هر روز علاقه‌مندان بیشتری را جذب خود می‌کند. با وجود تمام مخاطرات و چالش‌های پیش ‌رو، به نظر می‌رسد این پدیده یک ایده مناسب برای کسانی باشد قصد سرمایه‌گذاری بر روی ارزهای دیجیتال را دارند و نمی‌خواهند ریسک معاملات متوالی و پردردسر را بپذیرند. این روزها تمایل تریدرها به مهاجرت به صرافی غیرمتمرکز نیز بیشتر شده است و به‌زودی حجم معاملات بازارهای غیرمتمرکز بیشتر خواهد شد. این روند قطعا در آینده‌ای نه چندان دور نیاز به افزایش استخرهای نقدینگی را ایجاد خواهد کرد.