سود EPS تعدیل شده
بازار سرمایه کشور از نظر آسیب شناسی با مولفه های گوناگون رو به رو است. یکی از متغیرهای مهم «بازدهی» سهم است. نرخ بازده مورد انتظار(Expected rate of return) از جمله عواملی است که اکثر سهام داران اعم از حقوقی و حقیقی به دنبال حداکثرسازی و بهینه یابی آن هستند تا از این طریق بازدهی سهم را در نقطه مطلوب قرار دهند. البته سهام داران از دو مسیر به سود می رسند: سود سالانه سهم (EPS) و سود ناشی از افزایش قیمت سهم. از این رو سرمایه گذاران سعی دارند با انتخاب اوراق بهادار مطلوب بازده خود را از متوسط «بازده بازار» فزونی بخشند و «حاشیه سود» سرمایه گذاری خود را به حداکثر برسانند. درواقع، دستیابی به سود مورد
برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سالهای گذشته روزنامههای عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه میشود.
شما میتوانید به یکی از روشهای زیر مشترک شوید:
در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یکساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامهها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارتهای بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارتهای اعتباری بینالمللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکانپذیر است.
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!
EPS و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد؟
بسیاری از سرمایه گذاران بورسی حتی زمانی هم که در انجام معاملات مهارت لازم رو به دست آوردند، ولی با هم نمی دانند که EPS و DPS چیست و چه کاربردی در انجام معاملات بورس دارد! جالب است بدانید که اگر این سوال که EPS چیست و DPS چیست را از چند سرمایه گذار بورسی بپرسید، احتمالا هیچ یک نمی تواند جواب دقیق و کاربردی به شما بدهد و این در حالی است که مفهوم EPS و همین طور مفهوم DPS در بورس خیلی ساده است و اصلا پیچیدگی سختی ندارد و خیلی ساده و راحت می توان فهمید که EPS چیست و DPS چیست و چه تفاوت هایی بین آنها وجود دارد. در این مطلب از کد بورسی سعی داریم تا در خصوص معنی eps و مفهوم dps برای شما عزیزان صحبت کنیم و هرچیزی که باید درباره EPS و DPS در بورس بدانید را با شما به اشتراک بگذاریم، پس در ادامه با ما همراه باشید.
EPS و DPS چیست
پس همان طور که گفتیم، در این مقاله بنا داریم به بررسی یک عبارت ساده، ولی بسیار کارآمد در میان سرمایه گذاران یعنی، سود پیش بینی شده (EPS) و تفاوت آن با DPS بپردازیم.
لذا پیشنهاد می کنیم در صورتی که با این این اصطلاح چندان آشنا نیستید، در این مقاله با کد بورسی همراه باشید.
EPS چیست؟
EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران مختلف بازار بورس است. هر کجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه سود EPS تعدیل شده گذاران و تحلیلگران بازار بررسی می شود، به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps هم در میان است. در حقیقت می توان این طور گفت که EPS یکی از حائز اهمیت ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت های مختلف پذیرفته شده در بورس اثرگذار هستند.
هنگامی که شما سرمایه گذاری در بورس را آغاز می کنید، همواره به اشکال مختلف با این کلمه درگیر خواهید بود. چنانچه قصد داشته باشیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم این طور عنوان کنیم که که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت حاصل می شود.
EPS مخفف عبارت Earning per Share، به معنی درآمد به ازای هر سهم است. شایان ذکر است شرکت ها در پایان هر سال مالی، درآمد کل خود را به شکل سود خالص پس از کسر مالیات مورد ارزیابی قرار می دهند. اگر درآمد کل را بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم کنیم، درآمد هر سهم یا همان EPS آن سهم در آن سال مالی حاصل خواهد شد.
درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.
اگر بخواهیم ساده تر بیان کنیم، EPS یک شرکت میزان سودی است که شرکت به ازای هر یک سهم کسب می کند. EPS یکی از موارد حائز اهمیتی به حساب می آید که به صورت مستقیم و غیر مستقیم بر قیمت سهام شرکت ها در بازار بورس موثر است. به عنوان مثال این طور فرض کنید که شرکتی در پایان سال مالی خود، ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تعداد سهام شرکت ۱ میلیون سهم باشد، به این صورت EPS شرکت برابر است با ۱،۰۰۰ ریال : ۱،۰۰۰ = ۱،۰۰۰،۰۰۰ ÷ ۱،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰
این نکته را در خاطر داشته باشید؛ به سودی که شرکت پس از یک سال مالی به دست می آورد، EPS محقق شده نیز گفته می شود. این سود به وسیله مدیران و حسابداران شرکت پس از بررسی عملکرد شرکت، محاسبه درآمدها و هزینه ها به عنوان سود خالص و سود هر سهم حاصل می شود. EPS محقق شده تأثیر خود را در قیمت سهم خواهد گذاشت.
EPS پیش بینی شده
EPS پیش بینی شده یا همان درآمد پیش بینی شده هر سهم در طول یک سال مالی شرکت، مقدار سودی به حساب می آید که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود تخمین می زند که در انتهای همان سال مالی به آن سود دست پیدا کند. شرکت های بورسی هر ساله این وظیفه را بر گردن دارند که پیش از شروع سال مالی جدید، یک پیش بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه دهند که در آن پیش بینی طبق عملکرد گذشته شرکت و همین طور نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک eps برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می گردد.
به این eps به اصطلاح eps پیش بینی شده می گویند. این eps به همان صورت که از اسم آن هم پیداست، یک پیش بینی است که هنوز تحقق نیافته است. این eps همان سودی است که شما در سایت tsetmc.com به عنوان عدد روبروی eps شرکت ها می بینید. بنابراین می بایست توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت سازمان بورس به عنوان eps یک شرکت می بینید، تنها پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال حاصل می شود و هیچ قطعیت و تضمینی وجود نخواهد داشت که حتما در انتهای سال این مقدار از eps برای شرکت حاصل شود و این عدد تنها جنبه پیش بینی سود و دادن یک دید مناسب و نزدیکی در خصوص با روند سودسازی شرکت در سال مالی مد نظر است.
EPS محقق شده
در واقع این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت ۱ سال مالی کسب نماید. حسابداران و مدیران شرکت پس از اتمام سال مالی شرکت، عملکرد واقعی شرکت را مورد تحلیل و بررسی خود قرار می دهند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند که این سود همان eps محقق شده است، بنابراین به صورت خلاصه می توان گفت eps پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند، در انتهای آن سال به آن سود برسد. eps تحقق یافته میزان سودی است که شرکت پس از اتمام سال مالی خود به آن دست پیدا می کند.
تعدیل EPS چیست؟
تعدیل EPS بدین معنی است که با بررسی مشخص می شود سود پیش بینی شده کم تر یا بیش تر از مبلغ پیش بینی شده به دست آمده است. لازم به ذکر است که تعدیل به معنای متعادل سازی است. زمانی که می گوییم یک سهم تعدیل EPS دارد به زبان ساده یعنی این که سود سهم قرار است کم یا زیاد شود. تعدیل مثبت به معنای افزایش سود و تعدیل منفی به معنای کاهش سود خواهد بود.
نکات مهم در مورد EPS شرکت ها
- از آنجایی که eps پیش بینی شده تنها یک پیش بینی است، در نتیجه امکان دارد که در طی سال چندین بار عوض شود، به خاطر این که وضعیت امکان دارد در طی سال با تغییراتی روبرو شود. به عنوان مثال امکان دارد با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود. یا اتفاق خاصی در روند سودآوری شرکت اتفاق افتد، همچنین این احتمال وجود دارد که شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را کاهش یا افزایش دهد. به این اتفاق تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند که سعی کردیم در بخش قبل توضیحات مفصلی در خصوص با آن ارائه دهیم.
- هر اندازه از شروع سال مالی می گذرد، به این دلیل که اطلاعات بیش تری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت واقعی تر است، eps پیش بینی شده شرکت به آن eps که در انتهای سال تحقق خواهد یافت نزدیکتر می شود و امکان اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت دارد.
- جالب است بدانید که شرکت های بورسی موظف هستند پس از گذشت هر فصل از سال مالی خود، گزارش عملکرد خود را اعلام کنند و بعد از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خود در اختیار همگان قرار دهند. این eps جدید می تواند به نسبت eps پیش بینی شده پیشین تفاوتی نداشته باشد و یا تفاوت پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل eps داشته باشد که این به عملکرد شرکت در ۳ ماه گذشته وابسته است.
- اغلب eps پیش بینی شده مبنای قیمت گذاری قرار می گیرد، به این دلیل که eps تحقق یافته بعد از اتمام سال مالی شرکت حاصل می شود و اثر آن پیش از این بر روی قیمت سهم گذاشته شده است، پس یک سرمایه گذار باید این توانایی را کسب کند که خودش مورد بررسی قرار دهد که آیا طبق شرایط موجود eps پیش بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است یا این که شرکت پیش بینی درستی از eps خود ارائه نداده است و این eps می تواند در انتهای سال افزایش یا کاهش را تجربه نماید.
DPS چیست؟
DPS مخفف عبارت Dividend per Share، به معنی سود تقسیمی به ازای هر سهم است. اغلب شرکت ها EPS را به صورت کامل میان سهامداران تقسیم نخواهند کرد و قسمتی از آن را برای سرمایه گذاری های آینده شرکت، نزد خود حفظ می کنند. مدیران و سهامداران شرکت در پایان سال مالی و در جلسه مجمع عادی سالیانه شرکت، تصمیم خواهند گرفت که چه میزان از EPS را بین سهامداران تقسیم کنند. امکان دارد بعضی از شرکت ها درصد زیادی از EPS را به عنوان DPS بین سهامداران تقسیم کنند و بعضی دیگر امکان دارد درصد بیشتری از EPS را به سود انباشته و دیگر قسمت های شرکت اختصاص دهند، پس مقدار DPS اغلب از EPS کم تر است.
گاها دیده شده است که شرکت تصمیم می گیرد علاوه بر سود ساخته شده در سال جاری، قسمتی از سود انباشته طی سالیان گذشته را نیز میان سهامداران تقسیم کند، در این حالت مقدار DPS از EPS بیش تر خواهد بود ولی خب این حالت را خیلی در بازار بورس نمی بینیم. میزان، زمان و روش پرداخت سود تقسیمی یا سود نقدی به سیاست های هر شرکت وابسته است. شرکت ها طبق قانون، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی را به سهامداران خود تخصیص دهند.
هر فردی که در زمان برگزاری مجمع عادی سالیانه، سهام شرکت را در پرتفوی سهام خود داشته باشد، می تواند DPS اعلامی شرکت را طبق میزان دارایی خود دریافت نماید. به عنوان مثال فرض کنید یک شرکت به ازای هر سهم ۷،۰۰۰ ریال درآمد داشته باشد و تصمیم بگیرد از این میزان، ۵،۰۰۰ ریال را میان سهامداران به صورت سود نقدی تقسیم کند. حال چنانچه فردی ۱،۰۰۰ سهم از این شرکت را داشته باشد، کل سود نقدی که دریافت می کند، ۵،۰۰۰،۰۰۰ ریال است : ۵،۰۰۰،۰۰۰ = ۱،۰۰۰ × ۵،۰۰۰
توجه به این نکته ضروری است که پس از تقسیم سود نقدی و بازگشایی سهم، به میزان سود نقدی هر سهم از قیمت سهم کاسته میشود. برای مثال اگر در مثال قبل، قیمت سهم شرکت موردنظر قبل از برگزاری مجمع ۱۵،۰۰۰ ریال باشد، پس از بازگشایی نماد و تقسیم سود، قیمت سهم ۱۰،۰۰۰ ریال میشود : ۱۰،۰۰۰ = ۵،۰۰۰ – ۱۵،۰۰۰
DPS به چه کسانی تعلق می گیرد؟
در سال های پیش، سود سهام روز به روز برای سهام داران مورد محاسبه قرار می گرفت تا کسی که روزی معامله می کند، سود روز هایی که سهام دار بوده را نیز کسب نماید که مشکلات بسیار زیادی را به دنبال داشت و سیستم را به صورت کلی تغییر دادند، به این دلیل که دوره مالی شرکت ها اغلب سالیانه است و طبیعتا برای تقسیم سود و رسیدگی به وضعیت صورت های سود زیان یک سال طول می کشد، ولی در طی سال و هر روز هزاران معامله انجام می شود و سهام داران در حال تغییر هستند.
به منظور برطرف کردن این مشکل مصوب شد تا فقط و فقط افرادی که در روز مجمع سهام دار شرکت هستند از DPS آن این سود بهره مند شوند و این بدین معنی است که امکان دارد سال مالی شرکتی اسفند باشد، ولی مجمع آن در خرداد ماه برگزار شود، پس چنانچه کسی در اردیبهشت سهام آن شرکت را بخرد، از سود سال مالی پیش استفاده خواهد کرد و حتی امکان دارد از سود انباشته سالیان قبل نیز به او پرداخت شود، همین طور حتی اگر یک روز قبل از تاریخ برگزاری مجمع سهام خود را به فروش برساند، ریالی از بابت سود نقدی DPS دریافت نخواهد کرد.
همین طور جالب است بدانید که در گذشته هر شرکت DPS مورد نظر را به حساب بانک های مختلفی واریز می کرد و سهام داران با مراجعه به شعبات بانک اعلام شده به وسیله شرکت در کدال DPS خود را به صورت نقدی دریافت می کردند، ولی با راه اندازی سامانه سجام از این پس هر شخص یک حساب بانکی معرفی شده به سجام دارد و شرکت های بورسی DPS را از طریق سجام به حساب شخصی سهام داران واریز می کنند، ولی خب هنوز این مورد خیلی بین شرکت ها جا نیوفتاده است و کمی زمان می برد تا تمامی شرکت ها خود را ملزم به استفاده از سامانه سجام برای پرداخت سود تقسیمی سهامداران نمایند.
نکات مهم در مورد DPS شرکت ها
- اغلب شرکت ها کلیه سود خود را به عنوان dps بین سهامداران تقسیم نخواهند کرد، بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه داشته تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست نمایند.
- شرکت ها بر اساس قوانین بورس، ۸ ماه فرصت در اختیار دارند تا سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. برخی از شرکت ها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.
- هر شخصی که در زمان مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان dps در مجمع مصوب شده است به او تعلق خواهد گرفت، بنابراین حتی اگر فردای مجمع سهام خود را به فروش برساند هم dps خود را میتواند دریافت کند.
تفاوت EPS و DPS چیست؟
در حقیقت خود dps قسمتی از eps است. جنس هر دوی آن ها از سود شرکت است. تفاوت در این است که در بیش تر اوقات با هم برابر نیستند. همان طور که پیش تر هم اشاره هایی داشتیم، اغلب مقدار dps از eps شرکت کم تر است، به خاطر این که شرکت ها علاقه دارند قسمتی از سود را نزد خود نگهدارند، ولی گاها این مورد هم دیده شده است که به دلایلی dps از eps بیشتر شود. به عنوان مثال شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند. این کار موجب خواهد شد که مقدار dps از مقدار eps بیشتر شود. در نهایت این که میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست های شرکت وابسته است و به منظور فهمیدن این رویه می توانید روند گدشته شرکت را مورد بررسی خود قرار دهید.
روش TTM چیست؟
TTM مخفف عبارت Trailing Twelve Months به معنی ۱۲ ماه اخیر است. در این روش سهامداران و تحلیلگران قادرند طبق EPS دوازده ماه گذشته که یعنی ۴ دوره ۳ ماهه، به ارزیابی یک شرکت بپردازند. بر اساس الزامات سازمان بورس و اوراق بهادار، شرکت ها می بایست صورت های مالی ۳ ماهه خود را انتشار دهند، پس سود هر سهم در دوره های ۳ ماهه، در دسترس سرمایه گذاران خواهد بود. مزیت روش TTM این است که قیمت سهم طبق قیمت واقعی آن مشخص می شود.
در حقیقت ارزش گذاری سهم به وسیله سود پیش بینی شده شرکت صورت نمی پذیرد و سرمایه گذاران با استفاده از اطلاعات واقعی قادرند عملکرد شرکت را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند و نتایج بهتری بهاز معاملات خود کسب کنند، لذا برای درک ساده تر می توان گفت EPS یک سهم طبق درآمد خالص کل ۱۲ ماه اخیر ارزیابی خواهد شد. در صورتی که در پایان سال مالی یک شرکت گزارش تفسیری آن را بررسی کنیم، سود/زیان خالص کل در پایان آن سال تقسیم بر تعداد کل سهام شرکت، EPS سهم می شود، ولی تحت شرایطی که در میان سال مالی باشیم با توجه به آخرین گزارش ارائه شده به وسیله شرکت می توان EPS را محاسبه کرد.
به عنوان مثال، اگر در نیمه دوم سال ۱۳۹۹ قرار داشته باشیم، EPS یک شرکت برابر با مجموع سود/زیان خالص ۶ ماهه اول امسال به اضافه ۶ ماهه سال گذشته تقسیم بر تعداد کل سهام شرکت است. برای مثال اطلاعات زیر را درباره سهمی خاص در نظر بگیرید. با استفاده از گزارش تفسیری می توان EPS سهم را در زمان اکنون این گونه محاسبه کرد. مقدار EPS شرکت در صفحه سهم مربوطه در سایت tsetmc.com قابل ملاحظه می باشد.
سود خالص به ازای هر سهم در پایان سال مالی ۱۳۹۸ : ۶،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۸ : ۴،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه اول سال ۱۳۹۹ : ۳،۰۰۰ ریال
سود خالص به ازای هر سهم در ۶ ماهه دوم سال ۱۳۹۸ : ریال ۲،۰۰۰ = ۴،۰۰۰ – ۶،۰۰۰
EPS = ریال ۵،۰۰۰ = ۳،۰۰۰ + ۲،۰۰۰
نتیجه گیری نهایی و کلام آخر
در این مقاله در ابتدا به این پرداختیم که EPS و DPS چیست و تفاوت آن ها با هم در چیست. حال که با مفهوم دو اصطلاح EPS و DPS آشنا شدهایم، لازم است پس از این برای تحلیل سهام شرکت های گوناگون و همین طور بررسی قیمت ها به این دو پارامتر نیز توجه کافی را داشته باشیم. در نظر داشته باشید که هر دوی این اصطلاحات، نکات مهمی را درباره عملکرد، میزان سودآوری و روند رشد شرکت نشان می دهد؛ لذا پیش از سرمایه گذاری در یک سهم باید بتوان طبق این اطلاعات ارزیابی مناسبی از آینده شرکت کسب کرد.
حال دیگر متوجه این موضوع هستید که EPS و DPS چیست و می توانید به صورت ساده آن را برای دیگران هم توضیح دهید. این که می دانید EPS و DPS چیست قطعا در سرمایه گذاری شما در بازار مالی مانند بورسی می تواند کمک کننده باشد ولی در نظر داشته باشید که آموزش تحلیل تکنیکال ، تحلیل بنیادی بورس ، تابلوخانی در بورس و … موارد کمکی اصلی در فرآیند سرمایه گذاری در بورس به حساب می آیند.
سود EPS تعدیل شده
EPS یکی از مهمترین عواملی است که بر قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس یا فرابورس تأثیرگذار است. سرمایهگذاران برای انتخاب سهم برتر در بازار به مقدار EPS توجه زیادی دارند.
EPS چیست؟
EPS مخفف عبارت (Earning Per Share) بهمعنای میزان سودی است که شرکت بهازای هر سهم پرداخت میکند. بهعبارت دیگر سود هر سهم برابر است با سود شرکت بعد از کسر مالیات تقسیم بر تعداد سهام شرکت. سهامداران بهراحتی میتوانند با مراجعه به سایت www.tsetmc.com و با جستوجو نماد شرکت مورد نظر، مقدار EPS هر سهم آن شرکت را مشاهده کنند.
نکات مهم EPS
- EPS یا سود خالص هر سهم به سرمایهگذاران در انتخاب سهام سودساز کمک میکند. همچنین به آنها این امکان را میدهد تا شرکتهای زیانده و سودده را از یکدیگر تفکیک کنند.
- EPS در محاسبه نسبت P/E سهام مورد استفاده قرار میگیرد. این نسبت تأثیر بهسزایی در ارزشگذاری سهام دارد.
- هرچه EPS شرکت بیشتر باشد سودآوری و بهبود عملکرد شرکت افزایش مییابد و میتواند گزینه مناسبتری برای سرمایهگذاری باشد.
- باید توجه کرد که EPS بهتنهایی نمیتواند معیاری برای خریدوفروش سهام باشد و باید عوامل دیگری را نیز در سرمایهگذاری مدنظر قرار داد.
انواع EPS در بازار بورس
شرکتهای پذیرفته شده در بورس موظفند قبل از شروع هر سال مالی مبلغی را بهعنوان سود هرسهم برای سال آینده خود پیشبینی کنند. این پیشبینی بر اساس عواملی همچون عملکرد داخلی شرکت و شرایط حاکم بر اقتصاد کلان جامعه و برنامهریزیهای مدیریتی محاسبه میشود.
وقوع عوامل خاصی ممکن است منجر به تحقق این پیشبینی نشود. از اصلیترین این عوامل میتوان به دو مورد زیر اشاره کرد:
- وجود سایه تحریم بر اقتصاد کشور که عملکرد بعضی از شرکتها را با اختلال مواجه میکند.
- تصمیمات مدیران در خصوص قیمتگذاری دستوری که منجر به کاهش سودآوری شرکتها میشود.
بنابراین این احتمال وجود دارد که رقم پیشبینی شده تفاوت زیادی با واقعیت داشته باشد و باعث گمراهی تحلیلگران در فرآیند تصمیمگیری آنها شود.
EPS تحقق یافته همان سود خالص محقق شده هر سهم است که از تقسیم سود خالص شرکت بر تعداد سهام آن بهدست میآید.
شرکتها در پایان هر دوره مالی موظفند صورت مالی خود را به سازمان بورس ارائه کنند. میزان EPS که در صورت سود و زیان منتشر میشود ممکن است در هر دوره باتوجه به اتفاقات مختلفی که در شرکت رخ میدهد تغییر کند. به سود هر سهمی که در دوره مالی بر اساس تغییرات جدید محاسبه میشود، EPS تعدیلشده میگویند.
DPSچیست؟
DPS مخفف عبارت (Dividened per share) بهمعنای سود تقسیمی هر سهم است. در واقع DPS درصدی از سود هر سهم است که توسط شرکت در پایان سال مالی بین سهامداران تقسیم میشود.
نکاتی در خصوص DPS
- سیاست شرکتها در خصوص تقسیم سود نقدی با یکدیگر متفاوت است. ممکن است شرکتی در نظر داشته باشد که درصد کمی از سود خود را تقسیم کرده و مابقی آن را صرف طرحهای توسعهای در شرکت کند.
- بعد از تصویب پرداخت سود نقدی در مجمع عمومی عادی، شرکتها هشت ماه فرصت دارند تا سود موردنظر را به سهامداران پرداخت کنند.
جمعبندی
در این مطلب بهطور جامع به مفاهیم سود تقسیمی و سود هر سهم و نکات مهم آنها پرداختیم. سود هر سهم یا سودنقدی دو فاکتور مهم در شناسایی سهام زیانده و سودده هستند. اکثر سرمایهگذاران بههنگام بررسی سهام توجه دارند که سهام مورد نظر آنها بهطور متوالی سودساز باشد.
EPS و DPS هر دو از جنس سود شرکت هستند. با این تفاوت که DPS معمولا از EPS کمتر است. زیرا DPS درصدی از سود هرسهم است که در پایان سال مالی توسط شرکت میان سهامداران تقسیم میشود.
توصیه ایی برای اعلام EPS شرکتها در بازار بیثبات و درخواست از سازمان بورس
حسابدار رسمی با اشاره به الزام شرکت ها به انتشار EPS گفت: گزارشهای خوشبینانه موجب تعدیل پیش بینی سود و متضرر شدن سهامداران می شود که سازمان بورس باید زیربنای اطلاعات را ارزیابی کند.
علیرضا آقائی قهی با انتشار مطلبی با عنوان " پدیدهای به نام EPS" در روزنامه دنیای اقتصاد اعلام کرد: EPS اطلاعاتی را در خصوص سود هر سهم به مخاطبان صورتهای مالی عرضه میکند.
سود هر سهم بر اساس تقسیم سود خالص هر سال بر میانگین موزون تعداد سهام طی یکسال محاسبه میشود. تا گذشتهای نه چندان دور (تا سال۹۶) کلیه شرکتهای بورسی موظف بودند یک ماه قبل از شروع سال مالی اقدام به پیشبینی سود هر سهم سال مالی بعد کنند ولی با اجرای گزارش های تفسیری مدیریت ، پیشبینی دقیقتر و زیربناییتر EPS در گزارشهای تفسیری مدیریت جای گرفت اما به دلیل اینکه مخاطبان گزارش تفسیری مدیریت آشنایی زیادی با کاربرد این گزارشها نداشتند کمکم درج اطلاعات EPS در این گزارشها حذف شد و بعد کاربردی در خصوص پیشبینی آن از بین رفت.
در همان سالها نیز بسیاری از تحلیلگران اقدام به ارائه راهکارهایی درخصوص پیشبرد همزمان این دو گزارش کردند ولی بیتوجهی سازمان به ارائه همزمان و جداگانه این دو گزارش موجب شد در سال جاری نیاز به این گزارش ضروری شود. حال در نبود این گزارشها و ناآشنایی مخاطبان جدید گزارش های پیشبینی EPS لازم است مخاطبان جدید با این گزارش آشنا شوند و در صورت باقی ماندن در بازار طی سال آتی با الفاظ جدیدتر نظیر تعدیل EPS نیز آشنا شوند.
حال به این نقطه از زمان میرسیم که با انتشار محتاطانه گزارشهای پیشبینی EPS شرکتها بازار به کدام سمتوسو خواهد رفت. با بررسی نمونهای از گزارشها که در سایت کدال قرار گرفته بهتر میشود با این پدیده آشنا شد. گزارشها در سنوات قبل دارای اطلاعاتی درخصوص مبانی برآوردها و اطلاعات کاملتری بود که اکنون به این دلیل که هنوز حسابرسی نشدهاند فاقد محتوای اطلاعاتی دقیقتر و جامعتر هستند، شاید موجب گمراهی سهامداران بالفعل و حتی بالقوه شوند.
برخی از این گزارشها با فرض نرخ تورم منفی و نرخ پایین دلار پیشبینی شدهاند که نشان از امید مثبت به آینده است. خوشا آن روز که این فرضها محقق شود و دلارهای پایینتر از نرخهای انتظاری معامله شود. یکی از پدیدههایی که با این انتظارات خوشبینانه دلاری و بدبینانه سودآوری مطرح است تعدیل EPS است.
منظور از تعدیل EPS در گزارشها به این مفهوم است که شرکت در پیشبینیها موفق نبوده و با سپری شدن بخشی از سال انتظار محقق شدن سود بیشتر یا کمتری را خواهد داشت که این نشان از بیثباتی بازار ارز خواهد بود. به عبارتی انتظارات با واقعیتها به دور از یکدیگر بودهاند.
به هر حال بهتر است پیشبینیها در یک بازار بیثبات و ناکارآ براساس شرایط فعلی صورت پذیرد نه براساس خوشبینیهای بیدلیل که موجب متضرر شدن سهامداران بالفعل و بالقوه که طبق این اطلاعات تصمیمگیری میکنند، نشود. نهاد ناظر باید نسبت به اطلاعات مخابره شده واکنش نشان دهد و زیربنای منطقی یا غیر منطقی بودن این اطلاعات را ارزیابی کند.
سود هر سهم (EPS) و هرآنچه باید پیرامون آن بدانیم
فرض کنیم میخواهیم سهام یک شرکت بورسی را بخریم یا سهامی که اکنون داریم بفروشیم. با مشاهدهی چه متغیری روی تابلوی tsetmc میتوانیم به ارزشگذاری سهم و پیشبینی سوددهی یا ضرردهی یک شرکت بورسی در آینده بپردازیم؟
ازآنجاکه بزرگترین هدف هر کسبوکاری بالابردن سود خالص و رساندن سرمایهگذاران و سهامداران به بیشترین سود است، پرداختن به مبحث سود خالص، نحوهی تقسیم سود و تخصیص آن به هر واحد سرمایهگذاری، بهطور خاص درمورد شرکتهای سهامی یا صندوقهای سرمایهگذاری که از تجمیع سرمایههای عمومی تشکیل شدهاند، بسیار ضروری مینماید. در این مقاله به یکی از مهمترین موضوعاتی خواهیم پرداخت که میتواند معیار مناسبی برای ارزشگذاری یا ارزشیابی سهام شرکتها باشد. این مفهوم چیزی نیست جز سود خالص هر سهم یا eps. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
محاسبهی سود خالص و اثر آن بر سود سهام (EPS):
در هر دوره با افزودن سود (زیان) ناخالص (حاصل از فعالیت اصلی شرکت) به سود (زیان) غیرعملیاتی (حاصل از فعالیتی غیر از فعالیت اصلی شرکت)، سپس کسر سایر هزینهها اعم از مالی، بیمه و مالیاتی از عدد باقیمانده میتوان به سود (زیان) خالص شرکت در پایان آن دورهی مالی رسید. بهصورت بسیار سادهشده میتوان سود خالص را از این فرمول محاسبه نمود:
کل درآمدها (اعم از درآمد فروش و درآمد غیرعملیاتی) – کل هزینهها (بهای تمامشده، هزینههای ثابت، بیمه، مالی و مالیات) = سود خالص
سود خالص یکی از معیارهای ارزشگذاری قیمت قابل معاملهی سهام و عملکرد شرکت است که نشان میدهد شرکت در طی دوره تا چه میزان از منابع و سرمایههای موجود بهدرستی استفاده نموده است و ادامهی فعالیت شرکت سودده خواهد بود یا منجر به زیان خواهد شد.
پس از رسیدن به سود خالص میتوان میزان سود بهدستآمده بهازای هر برگ سهام (eps) را نیز محاسبه نمود تا هر شخص بداند بهازای هر واحد سرمایهگذاری در شرکت مذکور، در پایان دوره چه میزان سود از سرمایهی خود حاصل کرده یا خواهد کرد.
فرمول محاسبه ی سود هر سهم (EPS)
نحوهی محاسبهی سود هر سهم بسیار ساده است. برای این کار کافیست سود خالص شرکت را بر تعداد کل سهام آن تقسیم کنید.
فرمول محاسبه ی سود هر سهم (EPS)
همان گونه که فرمول سود هر سهم یا eps میبینید، EPS از تقسیم کل سود خالص پایان دوره، بر تعداد سهام جاری (منتشر شده و موجود در دست سهامداران) بهدست میآید که نشان میدهد شرکت بهازای هر واحد سرمایهگذاری، در این دوره چه میزان سود ساخته و نصیب سرمایهگذاران خود ساخته است.
نکته: ازآنجاکه تعداد سهام موجود در بازار میتواند در طول زمان تغییر کند، برای محاسبهی دقیقتر EPS، توصیه میشود از میانگین وزنی تعداد سهام در طول دوره استفاده گردد، نه صرفاً تعداد سهام موجود در زمان محاسبه (پایان دوره).
از فرمول یادشده میتوان برای محاسبهی سود محقق شده (TTM EPS) یا سودی را که در آینده برای هر واحد سرمایهگذاری تخمین زده میشود (EPS FORWARD) محاسبه نمود. در ادامه به تفاوت این دو دیدگاه که بهاصطلاح EPS گذشتهنگر و eps آیندهنگر نامیده میشوند و کاربرد هر یک از آنها میپردازیم.
TTM EPS یا eps گذشتهنگر چیست؟
در تابلوی بورس، در کنار عدد EPS عبارت TTM را مشاهده میکنیم که مخفف Trailing Twelve Months به معنای «پس از 12 ماه» است. این عبارت نشان میدهد رویکرد محاسبهی عدد پیش روی ما با رویکرد گذشتهنگر یعنی بر پایهی کل سود (زیان) خالص محققشده در 12 ماه اخیر، تقسیم بر میانگین سهامِ منتشر شدهی موجود در بازار محاسبه گردیده است. این رویکرد برای محاسبهی سود تقسیمی بین سهامداران و بهعنوان معیاری برای بهینه بودن یا نبودن عملکرد شرکت طی دورههای گذشته کاربرد دارد.
تحلیل EPS گذشته نگر
در رویکرد گذشتهنگر بهتر است علاوه بر TTM EPS، به روند سوددهی یا زیان دهی شرکت در بازههای مالی کوتاهمدتتر (۳ماهه) نیز توجه داشته باشیم زیرا ممکن است در روش TTM زیانهای رخداده در ۳ماهه یا ۶ ماههی ابتدایی دوره، روند مثبت و رشد عملکرد شرکت را طی دورههای اخیر از نظر پوشانده، در کل شرکت را به زیاندهی معرفی نماید و موجب تصمیم سهامدار برای خروج از سرمایهگذاری گردد. یا ممکن است شرکت تحتتأثیر سودهای ناشی از سرمایهگذاری در دورههای قبل، تا اواسط دورهی ۱۲ماهه سودده بوده، اما طی یکی دو دورهی 3 ماههی اخیر عملکردی زیانده داشته است، اما با نگاه صِرف به میانگین سود 12 ماههی اخیر (TTM EPS) از روند نزولی عملکرد شرکت غفلت نمود.
سود پیشبینیشده بهازای هر سهم (forward EPS) چیست و چگونه محاسبه میشود؟
در رویکرد آیندهنگر EPS نگاه بهسوی آیندهی سهم است نه گذشتهی آن؛ در واقع در این روش سود قابل پیشبینی بهازای هر سهم (forward earning per share) به اطلاع سهامداران موجود و سهامداران بالقوه میرسد تا دیدگاه شفافی برای خرید یا فروش سهام موردنظر به آنان ارائه دهد.
همانطور که گفتیم در محاسبهی EPS از سود خالص محققشده استفاده میکردیم اما در محاسبهی forward EPS از سود خالصی که پیشبینی میشود شرکت بتواند تا پایان دوره بسازد، تقسیم بر تعداد سهام موجود و بالقوه برای انتشار تا پایان دوره استفاده میکنیم؛ پس forward EPS بالاتر یعنی پتانسیل رشد بیشتر سهم در آینده.
از طریق محاسبهی EPS forward تخمین میزنند که یک کسبوکار قادر است در پایان دوره چقدر سود بهازای هر سهم خود ایجاد نماید، در نتیجه EPS forward را بهعنوان شاخص سوددهی یک کسبوکار در دورههای پیشِ رو موردتوجه قرار میدهند. این عدد همان معیاری است که اغلب برای تخمین قیمت قابل معاملهی سهم، ارزشگذاری آن روی تابلوی بورس و حد رشد سهم در تحلیل بنیادی استفاده میشود. EPS بالاتر نشاندهنده ارزش بیشتر سهام شرکت است زیرا اگر سرمایهگذاران فکر کنند شرکتی سوددهی بیشتری نسبت به قیمت سهم دارد، برای خرید سهام آن پول بیشتری میپردازند.
نکاتی در محاسبهی forward EPS
- ازآنجاکه تعداد سهام موجود در بازار میتواند در طول زمان تغییر کند، برای محاسبهی دقیقتر forward EPS، توصیه میشود از میانگین وزنی تعداد سهام در طول دوره یعنی تعداد سهام موجود و بالقوه برای انتشار استفاده گردد.
- در این محاسبه باید نرخ تنزیل سود بانکی را هم در نظر گرفت، زیرا سهام وقتی ارزش خواهد سود EPS تعدیل شده داشت که پیشبینی گردد حداقل میزانی بیش از نرخ سود بانکی سوددهی داشته باشد، در غیر این صورت انگیزهای برای سهامداری وجود نخواهد داشت.
- درصورتیکه شرکت دارای ساختار مالی پیچیدهای است، لازم است عوامل بنیادی مؤثر بر صنعت، بدهیهای قابل تبدیل، ضمانتنامهها و عملیات ادامهدار نیز در معادلات در نظر گرفته شود، بدین ترتیب محاسبهی سود تخمینی، دقیقتر خواهد بود. واضح است که هر چه سود تخمینی بهازای هر سهم در ابتدای سال شفافتر باشد، در طول دوره نیاز کمتری به تغییر و تعدیل آن وجود خواهد داشت و اعتماد سهامدار نیز به سوددهی شرکت بیشتر خواهد شد.
سود نقدی (DPS) و ارتباط آن با EPS چیست؟
شاید این سؤال برای شما پیش آید که آیا EPS همان سودی است که بهصورت نقدی به سهامداران پرداخت میشود؟ در شرکتهای سهامی که دارایی آنها متشکل از سرمایهگذاری چندین سرمایهگذار (سهامی خاص) یا عدهی کثیری از عموم مردم (سهامی عام) است، کل سود خالص حاصلشده در هر دوره بین سهامداران تقسیم نمیگردد و بخشی از آن در پایان هر دوره بر مبنای رأی اکثریت سهامداران یا سهامدار عمدهی شرکت در مجمع سالانه بهعنوان سود انباشته برای توسعهی کسبوکار ذخیره میگردد و آنچه باقی میماند بهعنوان سود قابل تقسیم نقدی اعلام میگردد.
با تقسیم کل سود قابل پرداخت نقدی بر تعداد سهام موجود در بازار، به عدد سود نقدی بهازای هر سهم (Dividend Per Share) میرسیم.
شرکتهای سهامی اغلب پس از تشکیل مجمع تصمیم میگیرند چه میزان از سود خالص را بهعنوان سود انباشته ذخیره و چه میزان را بهعنوان سود نقدی تقسیمی (DPS) بین سهامداران سود EPS تعدیل شده توزیع کنند. مجمع گاه حتی کل سود خالص را به سود انباشته اختصاص داده، مبلغی برای تقسیم بهصورت نقدی بین سهامداران در نظر نمیگیرد؛ این اتفاق اغلب در شرکتهای نوپا و استارتاپی رخ میدهد که نیاز به افزایش سرمایهی زیادی برای تحقیق و توسعه دارند.
برای آشنایی بیشتر با DPS و جزئیات آن میتوانید به مقالهی سود نقدی بهازای هر سهم (DPS) چیست؟ مراجعه فرمایید.
نکاتی در تفسیر EPS (مزایا و معایب)
EPS معیار خوبی برای سنجش عملکرد یک شرکت در کوتاهمدت نیست زیرا هزینهی فرصت سرمایه را در نظر نمیگیرد و ممکن است با اقدامات کوتاهمدت دستکاری شود (بالاتر یا پایینتر نمایش داده شود)؛ یا برخی ضمانتنامهها یا وامها ممکن است طی دورههای بعدی نقد شوند و سود خالص شرکت را افزایش دهند که اقساط یا هزینههای آنها در سود و زیان این دوره محاسبه شده است و EPS این دوره متأثر از آن است. پس برای تفسیر صحیح EPS باید دیدگاهی بلندمدت و جامع به عملکرد گذشته و آیندهی شرکت داشت و حداقل یک دورهی دوازدهماهه تا تحقق EPS صبر نمود تا سودهای انباشته که به چرخهی کسبوکار بازگشتهاند و در محاسبهی EPS لحاظ نشده بودند (EPS پایینتر نشان داده شده بود)، به سوددهی برسند.
بهعلاوه در تحلیل EPS شرکتها باید در نظر داشته باشیم که سود محقق شده ناشی از فعالیتهای مستمر و اصلی شرکت است. برای مثال در ارزشگذاری شرکتها با استفاده از EPS اگر یک شرکت تولیدی سودی ناشی از فروش یک زمین شناسایی کرده باشد، آن سود به معنای موفقیت شرکت در خلق ارزش ناشی از فعالیتهای اصلی نیست.
از سوی دیگر صِرف درنظرگرفتن EPS بالاتر نمیتوان حکم به عملکرد بهتر یک شرکت داد، زیرا لازم است سود بهدستآمده بهازای هر سهم در مقایسه با قیمت آن سهم در نظر گرفته شود. قطعاً 50 تومان سود برای سهمی 100 تومانی بسیار ارزشمندتر از 50 تومان سود برای سهمی 1000 تومانی است. پس ملاک صحیحتر برای تشخیص ارزشمندی یک سهم بر اساس میزان سوددهی آن، معیار P به E یعنی مقیاس قیمت (Price) به میزان سوددهی آن (EPS) است.
نسبت P/E (price/earnings ratio) و ارتباط آن با سود هر سهم چیست؟
تناسب بین قیمت سهم و سود سهم (نسبت P/E)، احتمالاً پرکاربردترین شاخص در بحث ارزش اوراق بهادار است که قیمت سهم را به میزان سوددهی هر سهم (EPS) مرتبط میکند. نسبت P/E بالاتر نشان میدهد که سرمایهگذاران به دلیل انتظارات رشد در آینده، حاضرند امروز قیمت بالاتری برای سهم بپردازند. در این فرمول P به معنای قیمت سهم (price) و E همان EPS است که میزان سوددهی بهازای هر سهم را نشان میدهد. باید در نظر داشته باشید که P/E شرکتها متناسب با سایر شرکتهای صنعت سنجیده میشود؛ به تعبیری دیگر P/E شرکتی در صنعت تکنولوژی نباید با P/E شرکتی در صنعت فولاد مقایسه شود.
جمعبندی آکادمی دانایان
در این مقاله دانستیم که سود خالص چگونه محاسبه میشود و نقش آن در تعیین EPS چیست؛ همچنین دانستیم اصطلاح سود تقسیمی بهازای هر سهم (DPS) به سودی اشاره دارد که شرکت در پایان یک دوره (فصلی یا ۱۲ماهه) پس از کسر مبالغ مجاز برای اندوختهها و پساندازها (سود انباشته)، بهازای هر سهم جاری موجود در بازار واقعاً به سهامداران خود پرداخت میکند، پس در بسیاری از شرکتها DPS از EPS بسیار کمتر است و گاه نمیتوان آن را بهعنوان درآمد چشمگیری در نظر گرفت.
همچنین دانستیم EPS معیار ارزشگذاری سهم بر اساس سود تحققیافته و Forward EPS معیاری برای تخمین بازهی رشد یا نزول قیمت آتی سهم، پیش از پایان دوره و تحقق واقعی سود، بر اساس اطلاعات در دسترس از عملکرد گذشتهی شرکت و پیشبینیهای آتی مدیران از سوددهی شرکت است؛ این عدد مبنای قیمتگذاری سهم روی تابلوی بورس و معاملات خریداران و فروشندگان سهم، تحلیلهای تکنیکال و بنیادی خواهد بود.
همانطور که گفته شد هنگام سرمایهگذاری در شرکتهای سهامی، عدهای صرفاً از نوسانگیری سود (یا ضرر) میکنند و به دنبال سود نقدی در پایان دوره یا حتی در بلندمدتتر بهرهبردن از سود انباشته نیستند. اما عدهای که دیدگاه بلندمدت (چندین ساله) نسبت به سرمایهگذاری در شرکت دارند باید بر اساس سودده یا زیانده بودن شرکت مدنظر در سالهای گذشته، رویکرد شرکت نسبت به میزان برداشت بخشی از سود خالص بهعنوان سود انباشته، طرحهای توسعهای شرکت و سیاست تصمیمگیری شرکت برای میزان سود نقدی تقسیمی بین سهامداران تصمیمگیری کنند.
با مقایسهی عملکرد شرکت مدنظر در سالهای گذشته و نیز با شرکتهای مشابه، به این نتیجه برسند که آیا برای بلندمدت تصمیم به نگهداری سرمایه در آن شرکت دارند یا بهتر است منتظر تشکیل مجمع نشده، به سود حاصل از نوسانات قیمت سهام بسنده نموده، با خروج بهموقع سرمایهی خود پیش از توقف در مجمع، آن را در زمینههای سودده دیگری سرمایهگذاری نمایند.
در صورتی خود صاحب کسبوکاری هستید یا به سرمایهگذاری یا شراکت در کسبوکاری علاقه دارید، برای آشنایی بهتر با مفاهیمی چون نحوهی محاسبهی سود و زیان و عوامل مؤثر بر آن از جمله بهای تمامشده، سود ناخالص، هزینههای غیرعملیاتی، سود غیرعملیاتی و در آخر سود یا زیان خالص میتوانید از دیگر مقالات مربوط به مبحث سود در سایت آکادمی دانایان استفاده نمایید.
دیدگاه شما