انواع ریسک و مدل های ریسک

کل ریسک را می‌توان به دو دسته کلی ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم نمود ریسک غیر سیستماتیک ریسکی است که ناشی از خصوصیات خاص شرکت از جمله نوع محصول ساختار سرمایه سهامداران عمده و غیره می‌باشد. ریسک سیستماتیک ناشی از تحولات کلی بازار و اقتصاد بوده و تنها مختص به شرکت خاصی نمی‌باشد به دیگر بیان ریسک سیستماتیک در اثر حرکت‌های کلی بازار به وجود می‌آید. طبق نظریه ‌های پرتفولیو می‌توان ریسک غیر سیستماتیک را از میان برد ولیکن ریسک سیستماتیک همچنان باقی می‌ماند. شاخص بتا شاخصی برای اندازه‌گیری همنوایی حرکت یک شرکت با حرکت کل بازار یا شاخصی برای اندازه‌گیری ریسک سیستماتیک است. لذا به بیان دیگر می توان ریسک­های تجاری را ریسک­‌هایی دانست که یک بنگاه کاملا به آن‌ها واقف است و از آنها برای ایجاد مزیت رقابتی و ایجاد ارزش برای سهامدارن استفاده می‌کند. این ریسک­‌ها به بازار محصولات و خدماتی که بنگاه در آن‌ها فعالیت می­‌کند بستگی دارد و شامل نوآوری ­های تکنولوژیکی، طراحی خدمات و محصولات و بازاریابی آن‌ها می‌شود. فعالیت‌های تجاری یک بنگاه در معرض ریسک‌های کلان اقتصادی نیز قرار دارد. این ریسک­‌ها از چرخه­‌های اقتصادی و حتی سیاست‌­های پولی و مالی دولت نیز ناشی می‌شوند.

انواع ریسک مالی

ریسک مالی و انواع آن را بهتر بشناسید + روش کنترل آن - ریسک مالی و ریسک اعتباری و ریسک ارزی و ریسک اعتباری و ریسک های قانونی و انواع ریسک مالی و ریسک تجاری و غیر تجاری را در نمناک بخوانید.

بسیاری از سرویس های مالی یا تراکنش ها ذاتا خطر از دست دادن را دارند و این چیزی ‏است که ما آن را ریسک مالی می نامیم. به طور کلی این مفهوم میتواند در سناریو های مختلفی استفاده ‏شود، مثل بازار های مالی، مدیریت تجارت و دستگاه های دولتی. ‏

انواع ریسک مالی - ریسک مالی احتمال و خطر از دست دادن سرمایه و دارایی را بررسی می کند و کاهش این ریسک می تواند در انجام معاملات موفق کمک بسیار زیادی کند. در این مقاله ابتدا به تعریف ریسک مالی و سپس به راهکارهایی برای کاهش ریسک مالی می پردازیم.

زمان در مقابل انواع ریسک - انواع ریسک در امور مالی کدامند و چطور می توان این ریسک ها را در زمینه های مختلف کنترل و مدیریت کرده و اثرگذاری آن ها را کاهش داد؟

انواع ریسک عبارتند از: ریسک مالی، غیر تجاری و کسب و کار. منظور از ریسک همان خطر است. انواع ریسک مالی عبارتند از: خطر بازار، ریسک اعتباری، ریسک نقدینگی، ریسک عملیاتی و ریسک قانوی که بطور کامل توضیح داده شده است.

سخن پایانی - به طور خلاصه و ساده ریسک مالی (به انگلیسی Financial Risk) به معنای خطر از دست دادن پول و یا دیگر دارایی‌هاست. تعریف ریسک مالی و انواع آنرا بخوانید

ریسک ها را به طور کلی میتوان در دو دسته مالی و غیر مالی قرار داد. اما چگونه میتوان ریسک ها را کاهش داد ؟ در این مطلب با انواع ریسک ها آشنا شوید

اهمیت تعیین ریسک - به بیان ساده، مفهوم ریسک به معنی زیان احتمالی نهفته در هر نوع سرمایه‌گذاری است. با ورود به دنیای معامله‌گری، اجتناب از ریسک غیرممکن می‌باشد.

معیارهای سنجش انواع ریسک سرمایه گذاری - معمولا زمانی که صحبت از انواع ریسک به میان می‌آید، کلمه خطر برجسته می‌شود؛ اما باید بدانیم که ریسک فقط دربردارنده خطر و مفهومی منفی نیست.

بررسی تاثیرگذاری ریسک تجاری و ریسک مالی بر پرتفوی سرمایه گذاری شرکت سهامی بیمه آسیا در بورس اوراق بهادار - مطالب مرتبط با کلیدواژه ریسک مالی در وب‌سایت پرتال جامع علوم انسانی

آیا با انواع ریسک موجود در سرمایه گذاری آشنا هستید؟ آیا میزان تاثیر هرکدام از این ریسک ها را بر سودآروی خود میدانید ؟ با این مقاله همراه ما باشید.

پذیرش ریسک‌های معقول و مناسب می‌تواند در بلند مدت موفقیت مالی افراد را در پی داشته باشد. در این مقاله قصد داریم با انواع ریسک در بازار .

دو نوع ریسک اصلی در بازار سرمایه وجود دارد: - شاید یکی از عوامل بازدارنده افراد برای رسیدن به موفقیت در زندگی را بتوان ترس از ریسک کردن دانست. در بازارهای مالی بر خلاف بازارها و کسب و کارهای سنتی می توان میزان ریسکی که می خواهیم انواع ریسک و مدل های ریسک متحمل شویم را به صورت دقیق تر اندازه گیری کرد.

علم سنجی و رتبه بندی مقاله - دانلود و دریافت مقاله بررسی و تبیین تاثیر انواع ریسک های مالی بر شاخص های عملکرد (مطالعه موردی: صنعت بانک در بورس اوراق بهادار تهران)

در این پژوهش برای لحاظ‎کردن آثار نوسان جریان‎های نقدی در سودآوری پروژه، شاخص­های جدیدی از جنس ریسک برای ارزیابی پروژه‎ها پیشنهاد می­شود. محاسبه‎ی جریان‎های نقد پروژه بر مبنای اطلاعات هزینه‎ها و درآمدها در انواع ریسک و مدل های ریسک یک پروژه‎ی ال.ان.جی. انجام می‎شود. سپس با استفاده از توزیع دو متغیر قیمت نفت و نرخ بهره‎ی وام‎های خارجی و با روش شبیه‎سازی مونت‎کارلو، توزیع ارزش فعلی خالص در دوره‎ی عمر مفید پروژه تعیین و بر مبنای آن، توزیع سودآوری و سنجه‎های ارزش در معرض ریسک و ریزش مورد انتظار برآورد می‎شود. نتایج ارزیابی ریسک در این مطالعه نشان می­دهد، نوسان‎های سودآوری پروژه‎های ال.ان.جی. تا حد زیادی متأثر از وابستگی بهای گاز مصرفی این کارخانه‎ها و درآمد حاصل از ال.ان.جی. با قیمت نفت است. ارزیابی ریسک مالی پروژه‎ی ایران ال.ان.جی. نشان می­دهد، رابطه‎ی تعیین شده برای محاسبه‎ی بهای گاز بالادستی به‎گونه‎ای است که به تناسب رشد قیمت نفت و افزایش درآمد حاصل از فروش ال.ان.جی.، بهای گاز بالادستی افزایش می‎یابد. این امر با و.

حاکمیت شرکتی - مدیریت ریسک Risk Management چیست؟ فرایند و مراحل مدیریت ریسک استراتژیک در شرکت و کسب و کارها چگونه است و نقش آن در استراتژی کاهش ریسک سازمانی چیست؟ مفهوم و معنی مدیریت ریسک در بیمه بانک موسسات و سازمان های مالی چگونه تعریف می شود؟ مقاله معرفی انواع ریسک کسب و کار در بورس و بازار چیست؟

در این برنامه به بررسی انواع ریسک های بازارهای مالی و نحوه آنها با حضور آقای فرهنگ صحابی، پرداختیم | دیلی سیگنال

مدل های مدیریت ریسک

مدل هاي مدیریت ریسک چهارچوب هایی توسعه داده شده، براي مستند سازي فرآیند شناسایی و مدیریت ریسک پروژه هستند. این مدل ها از نقطه نظر تعداد فازها، گستردگی و دامنه هر فاز، توانایی آن در شناسایی ریسک ها و ابعاد، با یکدیگر متفاوتند. این فاکتورها منجر به پدید آمدن مدل هایی شده است که داراي بهره وري متفاوت نسبت به یکدیگر هستند.

1. مدل SCERT
اولین RMP در سال 1979 توسط Chapman با عنوان متدلوژی SCERT ارائه شده است. این متدلوژي روشی سیستماتیک براي برنامه ریزي و ارزیابی مالی پروژه هاي مهندسی بزرگ است که شامل ریسک هاي مهم هستند. این RPM شامل چهار فاز اصلی با نام هاي هدف، ساختار، پارامتر و دستکاري و تعبیر است و تمرکز زیادي بر فعالیت هاي شناسایی دارد. فاز هدف، شامل شناسایی ریسک و پاسخ هاي اولیه و ریسک و پاسخ هاي ثانویه می باشد. فاز ساختار شامل شناسایی ریسک هاي خرد و کلان، پاسخ هاي عام و خاص، قواعد تصمیم گیري ساده و پیچیده است. در فاز پارامتر، شناسایی پارامترها و سناریوهاي ریسک و تخمین احتمال آنها است و در آخر نیز فعالیت هایی چون محاسبات ریسک و ارزیابی قواعد تصمیم گیري را در بر دارد.

2. مدل FAIRLY
این مدل در اوایل دهه 90 میلادي فرآیند مدیریت ریسک خود را که شامل هفت فاز می شد ارائه داد. فازهاي RMP مذکور عبارتند از شناسایی فاکتورهاي ریسک، ارزیابی احتمال و اثر ریسک، توسعه استراتژي هاي محدود سازي ریسک هاي شناسایی شده، پایش فاکتورهاي ریسک، درخواست برنامه اضطراري مقابله با ریسک ها، مدیریت بحران و جبران شرایط بحران می باشد. نکته اینکه این فرآیند تهدید مدار بوده و بیشتر بر پاسخگویی پس از وقوع ریسک ها، توجه دارد که این را می توان از ضعف هاي مهم آن دانست.

3. مدل RISKMAN
این مدل به شروع، فرآیند و خاتمه فعالیت توجه دارد بنابراین داراي بیشترین دقت است، همچنین این متدلوژي با عنوان روش مدیریت ریسک اروپایی، توسط Carter در سال 1994 مطرح گشت. یکی از مزایاي این متدلوژي، انعطاف پذیري آن می باشد بدین مفهوم که مرحله آنالیز ریسک در متدلوژي RISKMAN به منظور سه سطح طراحی شده است که عبارت است از “سطح پایه، سطح میانی و سطح فراگیر” هر چقدر سطح آنالیز بالاتر رود، صحت نتایج بهبود یافته لیکن هزینه و منابع مصرفی افزایش می یابد. بنابراین تحلیل گر ریسک، بسته به شرایط پروژه، باید سطح مناسبی را براي آنالیز ریسک برگزیند.

4. مدل OSPMI
مدل مدیریت ریسک این موسسه که در سال 2008 مطرح شده، دقیقا منطبق بر RMP موسسه مدیریت پروژه آمریکا می باشد. تفاوت اصلی مدل ارائه شده در این Handbook با مدل PMBOK در ارائه الگوهاي عملی پیاده سازي فرآیندهاي مدیریت ریسک می باشد.

5. مدل مقایسه ای
این مدل براي انتخاب و اولویت یندي ریسک ها استفاده می شود. در این مدل ریسک ها مشخص بوده و تعداد و طبیعت آن ها ثابت در نظر گرفته می شود. مدل مقایسه اي صرفا به مقایسه ریسک ها می پردازد. از جمله مدل هاي دیگري که توسط محققین در زمینه مدیریت ریسک توسعه داده شده اند عبارتند از کارهاي Keizer،Del Cano ،Wright و غیره، همچنین RMP هایی هایی توسط موسساتی همچون وزارت دفاع انگلستان به نام MoD، کمیسیون فنی الکترونیک بین الملل، دپارتمان خدمات اجرایی استرالیا، انجمن استاندارد کانادا، انستیتوي عمران صنعت عمران، انستیتوي حسابداري انگلستان و ولز، سازمان تجارت جهانی در حوزه مدیریت ریسک ایمنی، موسسه استاندارد انگستان، دپارتمان حمل و نقل آمریکا و … تهیه شده است.

اندازه گیری ریسک به چه روش هایی انجام می شود؟

سرمایه گذاران به هنگام اخذ تصمیمات سرمایه گذاری به طور هم زمان ریسک و بازده حاصل از گزینه‌های مختلف را مد نظر قرار می دهند. ریسک و بازده اگر تنها ابعاد تأثیرگذار در زمینه تصمیمات سرمایه گذاری نباشد، بدون شک مهمترین آن‌ها به شمار می رود. در واقع آن چه که در دانش مالی از آن به عنوان رفتار عقلایی تعبیر می‌شود، چیزی جز توجه صرف به این دو بعد به هنگام تجزیه و تحلیل فرصت‌های سرمایه گذاری نیست. در ادبیات مالی و اقتصادی به وضوح عنوان می‌شود، فرد عاقل کسی است که به دنبال دستیابی به سطح معینی از بازده با تحمل حداقل ریسک ممکن است. به عبارتی دیگر، وی خواستار دستیابی به حداکثر بازده در سطح معینی از ریسک است. بنابراین، ریسک جزء جدانشدنی بازده است و نمی توان در مورد بازده سرمایه گذاری بدون توجه به ریسک مترتب بر آن صحبت کرد. به بیانی دیگر، ریسک صفت بازده است و نمی توان هیچ موصوفی را صرف نظر از صفتش تشریح کرد. همه سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار نیز با موضوع ریسک روبه رو هستند. بنابراین، اندازه گیری ریسک از مهم ترین مسائل نزد سرمایه گذاران می‌باشد.

ریسک چیست؟

ریسک در تعریف عام، احتمالی است که یک کنش یا کنش‌وری (یا بی کنشی) مشخص منجر به زیان یا بروندادها و پیامدهای ناخوشایند و ناخواسته گردد. تقریباً همه کوشش‌های بشری دربردارنده ی درجاتی از ریسک است، با این همه برخی از آن‌ها ریسک‌های بیشتری را به همراه دارند. در ادبیات مالی ریسک را می‌توان به صورت رویدادهای غیر منتظره که معمولاً به صورت تغییر در ارزش دارایی‌ها یا بدهی‌ها می ‌باشد، تعریف کرد. بنگاه‌ها در معرض انواع مختلف ریسک قرار دارند که به‌طور کلی می‌توان به دو دسته “ریسک‌های تجاری” و “ریسک‌های غیرتجاری” تقسیم کرد. فرهنگ وبستر ریسک را “در معرض خطر قرار گرفتن” تعریف کرده است. گالیتز ریسک را هر گونه نوسانات در هر نوع عایدی می‌­داند. تعریف مذکور این مطلب را روشن می­کند که تغییرات احتمالی آینده برای یک شاخص خاص چه مثبت و چه منفی ما را با ریسک مواجه می­‌سازد. بنابراین امکان دارد تغییرات ما را منتفع و یا متضرر سازد. گیلیب ریسک را چنین تعریف کرده است:

هر پدیده­‌ای که بتواند نتیجه حاصل از آنچه سرمایه­ گذار انتظار دارد را منحرف سازد ریسک نامیده می‌شود. اولین بار هری مارکویتز بر اساس تعاریف کمی ارائه شده، شاخص عددی برای ریسک معرفی کرد. وی ریسک را انحراف معیار چند دوره‌ای یک متغیر تعریف کرد. دیدگاه دیگری در خصوص ریسک وجود دارد که تنها انواع ریسک و مدل های ریسک به جنبه منفی نوسانات توجه دارد.

دو نوع مهم ریسک

کل ریسک را می‌توان به دو دسته کلی ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم نمود ریسک غیر سیستماتیک ریسکی است که ناشی از خصوصیات خاص شرکت از جمله نوع محصول ساختار سرمایه سهامداران عمده و غیره می‌باشد. ریسک سیستماتیک ناشی از تحولات کلی بازار و اقتصاد بوده و تنها مختص به شرکت خاصی نمی‌باشد به دیگر بیان ریسک سیستماتیک در اثر حرکت‌های کلی بازار به وجود می‌آید. طبق نظریه ‌های پرتفولیو می‌توان ریسک غیر سیستماتیک را از میان برد ولیکن ریسک سیستماتیک همچنان باقی می‌ماند. شاخص بتا شاخصی برای اندازه‌گیری همنوایی حرکت یک شرکت با حرکت کل بازار یا شاخصی برای اندازه‌گیری ریسک سیستماتیک است. لذا به بیان دیگر می توان ریسک­های تجاری را ریسک­‌هایی دانست که یک بنگاه کاملا به آن‌ها واقف است و از آنها برای ایجاد مزیت رقابتی و ایجاد ارزش برای سهامدارن استفاده می‌کند. این ریسک­‌ها به بازار محصولات و خدماتی که بنگاه در آن‌ها فعالیت می­‌کند بستگی دارد و شامل نوآوری ­های تکنولوژیکی، طراحی خدمات و محصولات و بازاریابی آن‌ها می‌شود. فعالیت‌های تجاری یک بنگاه در معرض ریسک‌های کلان اقتصادی نیز قرار دارد. این ریسک­‌ها از چرخه­‌های اقتصادی و حتی سیاست‌­های پولی و مالی دولت نیز ناشی می‌شوند.

سایر انواع ریسک

از جمله سایر انواع ریسک های مهم می توان به ریسک مالی اشاره کرد:

ریسک‌­های مالی در حیطه ریسک­ های غیر تجاری قرار می‌گیرند. این ریسک­‌ها ناشی از تقبل زیان­‌های احتمالی در بازارهای مالی است. می‌­توان به منظور تمرکز بنگاه­‌ها بر اموری که در آن‌ها تسلط دارند، ریسک­‌های مالی را بهینه کرد. ریسک‌های اساسی موسسات مالی را می‌توان شامل ریسک بازار، اعتباری، نقدینگی و عملیاتی دانست. این ریسک­‌ها مهمترین عوامل توجیه کننده نوسانات بازده در موسسات مالی هستند که در زیر به اختصار توضیح داده می‌شود.

ریسک بازار، ریسک ناشی از حرکات یا نوسان‌های غیر منتظره قیمت­‌ها یا نرخ‌های بازار است. با این تعریف می­‌توان آن را از سایر انواع ریسک­‌ها مثل ریسک نقدینگی و عملیاتی تمایز داد. در عین حال، ریسک بازار را نمی‌توان به طور کامل از چنین ریسک ­هایی تفکیک نمود، چرا که گاهی اوقات آن ریسک‌­ها منشا ریسک بازارند. لایه­ های مختلفی از ریسک بازار وجود دارد. لایه­‌های مختلف ریسک بازار عبارت است از:

• ریسک سهام: لایه ­ای از ریسک بازار است که به موقعیت‌های بازار سهام مربوط می‌شود.
• ریسک نرخ ارز: ریسک‌های مربوط به موقعیت‌­های خارجی و نرخ‌های متفابل ارز است.
• ریسک اوراق بهادار با درآمد ثابت: ریسک­‌هایی است به موقعیت ابزار با درآمد ثابت، مانند اوراق قرضه و ابزار حساس به نرخ بهره مانند تاخت نرخ بهره مربوط می‌شود.
• ریسک کالا: ریسک‌هایی است که به موقعیت­‌های موسسه در ارتباط با کالاهایی همچون فرآورده‌های کشاورزی، انرژی، فلزات و مشابه این‌ها مربوط می ­گردد.

ریسک بازار به لحاظ کمی به دو صورت بیان می­‌شود. ریسک مطلق که با واحد پولی سنجیده می‌شود و ریسک نسبی که نسبت به شاخصی معین اندازه گیری می‌شود. صورت اول بر نوسان بازده کل تمرکز می­ کند و صورت دوم، ریسک را بر اساس خطای ردگیری یا انحراف از یک شاخص اندازه می ­گیرد. ارزش در معرض خطر مثالی برای ریسک مطلق و ضریب بتا نمونه ای از ریسک نسبی است.

این نوع ریسک زمانی تحقق می­یابد که طرف قرارداد نتواند به تعهدات خود عمل نماید. میزان ریسک اعتباری همان میزان مبلغی است که نکول شده است. ریسک اعتباری معمولا ناشی از یک رویداد اعتباری است بدین صورت که قبل از سررسید قرار داد در نتیجه یک اتفاق اعتباری توانایی طرف قرارداد در انجام تعهداتش دچار تغییر می‌شود. ریسک اعتباری اغلب در قراردادهای مربوط به اوراق قرضه، وام و اوراق مشتقه رخ می ­دهد. هر چقدر ارزش اولیه قرارداد اوراق مذکور کمتر باشد، ریسک اعتباری آن‌ها نیز کمتر خواهد بود.

این نوع ریسک دو صورت دارد، ریسک نقد شوندگی دارایی­‌ها و ریسک نقدینگی تامین وجوه. ریسک نقدشوندگی دارایی­‌ها که به نام ریسک نقدینگی بازار- محصول هم شناخته می‌شود، زمانی بروز می ­کند که معامله با قیمت رایج بازار قابل اجرا نباشد و علت آن ممکن است حجم یا اندازه موقعیت خرید یا فروش نسبت به معاملات عادی باشد. این ریسک در میان طبقات مختلف دارایی‌­ها و نیز در زمان‌های مختلف، بسته به شرایط بازار تغییر می­ کند. بعضی دارایی‌­ها مانند ارزهای اصلی یا اوراق قرضه خزانه، بازار پرعمق دارند و موقعیت‌­ها اغلب به راحتی، با نوسان کوچکی در قیمت نقد می‌شود. در سایر موارد، مانند قراردادهای مشتقه در بازارهای فرابورس یا اوراق بهادر بازارهای نوظهور، هر معامله ممکن است به سرعت قیمت‌ها را متاثر کند و صف خرید یا فروش پیدا شود.

البته این موضوع به حجم موقعیت هم بستگی دارد. ریسک نقدینگی تامین وجوه یا ریسک جریان نقدی به عدم توانایی در تامین وجوه برای پرداخت تعهدات برمی ­گردد. این وضعیت ممکن است موسسه را مجبور کند دارایی‌های خود را فورا به وجه نقد تبدیل کند و بدین ترتیب ضرر روی کاغذ به ضرر واقعی تبدیل می ­شود. این موضوع به ویژه در مورد سبد دارایی‌هایی که با وام تامین مالی شده­ است، به هنگام مواجهه با اخطار تادیه وثیقه از جانب طلبکاران، به معضل بدل می‌شود. ریسک جریان نقدی زمانی به ریسک نقدینگی بازار- محصول مرتبط می‌شود که سبد موسسه شامل دارایی­‌هایی با نقدشوندگی پایین باشد و موسسه ناچار باشد برای تامین تعهدات خود این دارایی ­ها را به قیمت پایین ­تر از قیمت عادلانه بازار به فروش رساند. بنابراین، اگر ذخیره وجه نقد کافی نباشد، ممکن است در شرایطی که ارزش بازار دارایی‌ها سقوط کرده است، الزام به پرداخت و ایفای تعهدات، موسسه را به نقد کردن اجباری سبد دارایی در قیمت‌های پایین آمده وادار نماید. این چرخه قبول ضرر که با دریافت اخطار تادیه وثیقه شدیدتر می‌شود، گاهی به مارپیچ مرگ تعبیر می ­گردد.

کمیته بازل، ریسک عملیاتی را ریسک زیان ناشی از فرآیندهای داخلی، افراد و سیستم­‌های غیردقیق (ناکافی) یا معیوب یا ریسک زیان ناشی از حوادث خارجی تعریف کرده است. ریسک‌های عملیاتی ممکن است به ریسک ­های اعتباری و بازار منجر شود. به طور نمونه، یک اشتباه عملیاتی در معامله مانند عدم انجام تسویه می ­تواند به طور همزمان ریسک اعتباری و بازار ایجاد کند، چراکه همانند نکول اعتباری، قیمت­‌های بازار را متاثر می­ سازد. قیمت­ گذاری مشتقه­‌های پیچیده هم مشکلات عملیاتی بالقوه­ ای ایجاد می­ کند. ریسک مدل از خطر اشتباه در مدل قیمت­ گذاری موقعیت­‌ها ناشی می‌شود. ریسک مدل بسیار بی سر و صداست و به همین دلیل شناسایی و ارزیابی آن چندان ساده نیست. برای مقابله با ریسک مدل، باید مدل ­ها را با استفاده از قیمت­‌های بازار یا قیمت‌های شبیه­ سازی شده، مورد ارزیابی مستقل قرار داد. بهترین راه مقابله با ریسک عملیاتی حصول اطمینان از اعتبار سیستم‌­ها و مدل­‌ها، تفکیک شفاف مسئولیت‌ها، اعمال کنترل­‌های داخلی قوی و پیاده­ سازی برنامه­‌های اقتضایی دوره ­ای است.

تاریخچه اندازه گیری ریسک

تلاش ها برای طراحی ابزار اندازه گیری ریسک از نیمه اول قرن بیستم آغاز شد. مکالی در سال ۱۹۸۳، دیرش را به عنوان سنجه ریسک معرفی کرد که ابزاری ساده و در عین حال کارآمد برای سنجش ریسک اوراق بهادار با درآمد ثابت است. ادامه بررسی‌های مکالی به شناسایی رابطه غیرخطی ارزش اوراق بهادار با درآمد ثابت و نرخ بهره بازار منتهی شد و معیار تحدب به عنوان شاخصی مکمل برای محاسبه ریسک این اوراق معرفی گردید. در سال ۱۹۵۲، مارکویتز با ارایه مدلی کمی جهت انتخاب سبد دارایی‌ها، برای اولین بار مقوله ریسک را در کنار بازده مدنظر قرار داد. وی انحراف معیار انواع ریسک و مدل های ریسک را به عنوان سنجه ریسک در نظر گرفت. شاگرد او ویلیام شارپ، شاخص بتا را برای اندازه گیری تغییرات نسبی ارزش هر سهم در قبال تغییرات نسبی ارزش بازار با معرفی خط مشخصات ارایه کرد. وی با طراحی مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای، مدیریت علمی سبد دارایی را پایه گذاری نمود. بعد از دهه ۱۹۷۰ و افزایش روزافزون ریسک در جنبه‌های مختلف تصمیمات مالی، توجه مدیران بیش از پیش به اندازه گیری و مدیریت ریسک جلب شد.

در این دوران، کنترل ریسک به عنوان عاملی برای ایجاد ارزش بیشتر مورد توجه قرار گرفت و نرخ‌های بازدهی تعدیل شده بر اساس ریسک، ملاک ارزیابی قرار گرفت. برخی نظریه‌های قدیمی که به علت زمان بر بودن و پیچیدگی‌های محاسباتی کنار گذاشته شده بود، همزمان با پیدایش ابررایانه‌ها مجددا مطرح شد. ریسک نامطلوب از جمله این نظریه‌ها بود که قبلا توسط پیشگامان علم مالی مطرح شده بود و در سال ۱۹۹۶ جانی دوباره یافت و تحقیقات مفصلی در آن مورد انجام گرفت که چالش‌های آن هنوز ادامه دارد. در سال ۱۹۹۳، موسسه جی. پی. مورگان مدل ارزش در معرض خطر را معرفی کرد. این معیار که تمامی انواع ریسک را در یک عدد خلاصه می کرد، برای استفاده کنندگان بسیار جذاب به نظر آمد و هر روز به کاربردهای آن افزوده شد. به دنبال آن، روش‌های محاسباتی پیچیده ای همانند فرآیندهای تصادفی و شبیه سازی برای افزایش دقت مدل‌های این سنجه توسعه یافت. همچنین در جدول زیر مهم ترین ابزارهای ۷۰ سال گذشته برای مدیریت ریسک ارائه شده است:

ابزار مدیریت ریسک	سال
دیرش اوراق قرضه	۱۹۳۸
مدل میانگین- واریانس مارکویتز	۱۹۵۲
مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای	۱۹۶۳
مدل های چند عاملی	۱۹۶۶
مدل قیمت گذاری اختبار معامله بلک شولز	۱۹۷۳
دارایی های ریسک موزون برای بانک ها	۱۹۸۸
آزمون استرس	۱۹۹۲
ارزش در معرض ریسک	۱۹۹۳
ریسک متریکس	۱۹۹۴
کردیت متریکس	۱۹۹۷
مدیریت جامع ریسک بنگاه اقتصادی	۲۰۰۰

روش‌های اندازه‌ گیری ریسک

معیارهای اندازه گیری ریسک اولین بار با مطالعه شاخص‌های پراکندگی آماری تعیین شد و پس از آن سنجه های جدیدتری مانند دیرش، ضریب بتا و ارزش در معرض خطر توسعه یافت. ریسک عبارت است از احتمال نوسانات آتی نرخ بازدهی. شاخص‌های مختلفی برای تبیین نوسانات مورد استفاده قرار می‌گیرد که بعضی از مهم‌ترین آن‌ها بدین صورت هستند:

می‌توان گروه­ بندی ­ایی از سنجه­‌های ریسک ارایه داد که بر نحوه اندازه­ گیری ریسک استوار است:

این سنجه ­ها، پراکندگی یک متغیر را در اطراف میانگین و یا پارامتر تصادفی دیگر اندازه ­گیری می­کند. واریانس و انحراف معیار دو نمونه از این سنجه­‌ها هستند.

موضوع اندازه­ گیری این سنجه­‌ها تغییرات متغیر وابسته بر اثر تغییرات متغیر مستقل است. دیرش و ضریب بتا دو انواع ریسک و مدل های ریسک نمونه از این سنجه­‌هاست.

این سنجه­‌ها برعکس سنجه­های نوسان، تنها بر بخش مخرب ریسک تمرکز دارند و نوسانات زیر سطح میانگین و یا متغیر هدف را محاسبه می ­کنند. نیم ­واریانس، نیم­ بتا و ارزش در معرض خطر از این نوع سنجه‌­ها هستند. سنجه­‌های ریسک نامطلوب، به دو زیرگروه تقسیم شده است. این زیرگروه­‌ها شامل نیم­سنجه­‌های ریسک و سنجه­‌های ریسک مبتنی بر صدک است. ارزش در معرض خطر از دسته سنجه­‌های ریسک مبتنی بر صدک است. در بخش بعدی این مقاله به توضیح جزئیات بیشتری از سنجه های ریسک خواهیم پرداخت.

مدیریت ریسک چیست؟

تا کجا می‌توان ضرر و زیان را پذیرفت؟ تا چه زمانی باید با موانع کنار آمد؟ چطور می‌توان موانع و خطرات احتمالی را پیدا کرد؟ راهی برای جلوگیری و پیشگیری از خطرات و ریسک‌های احتمالی وجود دارد؟ چه راهکارهایی برای کاهش ضرر و زیان وجود دارد؟ پاسخ به این سوالات در فرایندی به نام مدیریت ریسک داده می‌شود.

گاهی پذیرش ریسک، کم هزینه‌تر از تلاش برای جلوگیری از احتمال وقوع یک اتفاق است

مدیریت ریسک (Risk Management)

به عنوان یک مدیر باید بدانید که مدیریت ریسک چیست. مدیریت ریسک بیانگر یک فرایند مدیریتی سیستماتیک شامل ارزیابی و کنترل است. در رسیدن به اهداف مشخص شده کسب‌وکارها، احتمال قرار گرفتن مقابل موانع وجود دارد. برای کاهش ضرر و زیان، استاندارد مدیریت ریسک به وجود آمده است. مدیریت ریسک از خطرات احتمالی جلوگیری می‌کند. در کمترین حد، Risk Management ضرر و زیان را به حداقل می‌رساند. مدیریت ریسک باید در 3 مرحله انجام شود. بدون انجام هر کدام از این 3 مرحله، فرایند کنترل و نظارت ریسک شما ناقص است:

• شناسایی عوامل خطرساز
• تجزیه و تحلیل
• پیدا کردن پاسخ مناسب برای موانع

اگر مدیریت ریسک درست انجام شود، پیش بینی وقایع آینده آسان است. از جمله مهم‌ترین کارهایی که باید در طی فرایند مدیریت ریسک انجام شود، پذیرش آن است. کار یک مدیر تنها شناسایی و پیدا کردن ریسک‌ها نیست. او باید کیفیت، قدرت و تاثیر ریسک را بر پروژه مشخص کند. پس از این کار است که می‌توان پذیرش یا عدم پذیرش ریسک را مشخص نمود. با در نظر گرفتن مستمر بودن فرایند مدیریت ریسک، مدیر پروژه باید همواره بررسی‌های لازم را انجام دهد. از جمله وظایف مدیر پروژه مشخص کردن بازه‌های زمانی برای کنترل ریسک است. تعریف بازه‌های زمانی باید متناسب با اندازه و حجم پروژه انجام شود. می‌توان بازه‌های یک ماهه تا 6 ماهه و حتی یک ساله را برای شناسایی و انجام فرایند مدیریت ریسک در نظر گرفت. در همان ابتدای مسیر پروژه باید مدیریت ریسک انجام شود. پس از جلو رفتن پروژه، ارزیابی پیش ‌بینی‌ها و مشخص کردن خطاها و اشتباهات صورت می‌گیرد.

سطح تاب‌آوری در مدیریت ریسک (tolerance level)

پس از آن‌که دریافتید مدیریت ریسک چیست، باید بدانید سطح تاب آوری ریسک چیست و چرا برای همه کسب‌وکارها اهمیت دارد. مسیر انجام پروژه را می‌توان به دویدن تشبیه کرد. در یک مسابقه دو میدانی، همه در حال دویدن هستند. مشکلات و ریسک‌ها به عنوان مانع در مسیر شما قرار می‌گیرند. نمی‌توان از دویدن دست کشید، بلکه باید تا جای امکان از روی موانع پرید و ادامه داد. از جمله وظایفی که یک مدیر پروژه در انجام فرایند مدیریت ریسک دارد، بالا بردن سطح تاب‌آوری سازمان است. مدیر پروژه در ابتدای کار باید tolerance level را مشخص کند. پیدا کردن حد ضرر در بازارهای مالی اهمیت بیشتری دارد. از جمله نتایج مدیریت ریسک، به حداقل رساندن زیان است. بنابراین باید یک تلورانس مشخصی برای ریسک وجود داشته باشد. بالا بردن تاب آوری ریسک، به اندازه انجام بقیه مراحل فرآیند اهمیت دارد. در طول زمان کسب‌وکارها باید توانایی ریسک پذیری خود را بالا ببرند. احتمال از پا افتادن یک شرکت استارتاپی در سال اول، باید در سال‌های بعد کاهش پیدا کند. در غیر این صورت، مسیر مدیریت ریسک به درستی انجام نشده است.

مدیریت ریسک به گذر کردن از موانع پیش روی کسب و کار کمک می‌کند

انواع شیوه‌های مدیریت ریسک

روش اجرای مدیریت ریسک، نقش مهمی در میزان کارکرد آن دارد. مدیر پروژه باید بتوانند درست‌ترین انتخاب را در تمامی مراحل داشته باشد. یعنی استراتژی مدیریت ریسک وابستگی نزدیکی به نوع پروژه و مانع پیش رو دارد. انواع شیوه‌های مدیریت ریسک وجود دارد که هر کدام از آن‌ها کارکرد خاص خود را دارند. بهترین راه مقابله و برخورد با ریسک، باید با در نظر گرفتن استراتژی‌های گوناگون انتخاب شود. 5 روش زیر به عنوان رایج‌ترین شیوه‌های مدیریت ریسک در نظر گرفته می‌شود:

1- متوقف کردن فرآیندی که باعث بروز ریسک و خطر می‌شود

گاهی مدیر پروژه باید تصمیم بگیرد که فرایندهای ریسک‌ساز و خطر آفرین را برای مدت زمان مشخص تعلیق کند. این کار با دو هدف انجام می‌شود. اول، حفظ ایمنی پروژه اهمیت دارد. وظیفه شما به سلامت مدیریت کردن پروژه است. دوم، باید از زیان بیشتر جلوگیری کنید. فرآیند خطرآفرین باید برای به حداقل رساندن زیان متوقف شود. این کار زمانی صورت می‌گیرد که نتوانید در مدت زمان کوتاه، راه حل مناسب را شناسایی و پیاده سازی کنید.

2- پذیرفتن اثر منفی ریسک

در جایی از پروژه ممکن است با وجود اثر منفی، امکان متوقف کردن فرآیندها وجود نداشته باشد. در این صورت وظیفه یک مدیر کنترل و مدیریت زیان‌ها است. شما نمی‌توانید فرآیندها و فعالیت‌ها را متوقف کنید، بنابراین باید زیان را به حداقل محدود نمایید.

3- کم کردن میزان احتمال بروز ریسک و خطر

با هدف کاهش اثرات منفی ریسک روی پروژه، می‌توان از روش‌های مراقبتی استفاده کرد. وظیفه شما پیشگیری از خطر است. حتی در صورتی که بروز یک ریسک در پروژه اجتناب ناپذیر باشد، می‌توان از گسترش آن جلوگیری کرد. پیشگیری کردن از ریسک‌های بیشتر، یک استراتژی مدیریتی قوی است.

4- کنترل و کاهش اثرات منفی ریسک

اگر شناسایی ریسک به درستی انجام شود، اثرات منفی آن هم مشخص می‌گردد. اثری که ریسک می‌تواند روی پروژه بگذارد، قابل اندازه گیری است. مدیریت ریسک باید همراه با پذیرش خطرات و زیان‌های احتمالی باشد. در این مرحله می‌توان سعی بر کاهش اثر منفی ریسک داشت.

5- انتقال ریسک به دیگر بخش‌های سازمان

شاید به نظر اشتباه باشد اما انتقال ریسک به دیگر بخش‌های سازمان پروژه می‌تواند تاب‌آوری آن را بالا ببرد. سهیم بودن ریسک در پروژه با بخش‌های دیگر، توانایی کنترل و مدیریت آن را بیشتر می‌کند.

اهمیت مدیریت ریسک تا چه اندازه است؟

پاسخ دادن به اینکه اهمیت مدیریت ریسک چیست، ساده است. فرآیند tolerance level، با 4 هدف اصلی انجام می‌شود.

• شناسایی ریسک‌های احتمالی
• کاهش ریسک‌ها یا کم کردن اثر آن‌ها
• مشخص کردن استاندارد برخورد با ریسک
• برنامه ریزی برای آینده

این 4 هدف، نتایجی است که در مدیریت ریسک باید به دست بیاید. اثری که مدیریت ریسک روی پروژه می‌گذارد، برای هر کسب‌وکار حقیقی و حقوقی متفاوت است. مدیریت ریسک می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در منابع، افراد، درآمد، اموال، دارایی‌ها و زمان شود. جلوگیری از خطرات بیشتر، کاهش زیان‌های مادی و معنوی، حفظ دارایی‌ها و اموال از نتایج پیش پا افتاده مدیریت ریسک است. حتی مدیریت ریسک می‌تواند برای سازمان کاهش مسئولیت‌های حقوقی در پی داشته باشد. در پروژه‌های بزرگ، باید به سهامداران و ذینفعان پاسخگو باشید. بدون مدیریت ریسک، تمامی ضررها و زیان‌ها از نظر حقوقی بر دوش شماست. بنابراین بدون در نظر گرفتن اندازه و حجم پروژه، مدیریت ریسک باید از همان ابتدا انجام شود. در دوره حسابداری پیمانکاری، یک بخش مهم و غیرقابل چشم‌پوشی، مدیریت ریسک پروژه‌ها است. پس از اینکه دانستید حسابداری پیمانکاری چیست و چطور انجام می‌شود، باید با مدل مدیریت ریسک پروژه‌های استاندارد PMBOK، مدل مدیریت ریسک ERM (مدیریت ریسک بنگاه اقتصادی)، ریسک‌های مالی و غیرمالی و ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک آشنا شوید.

مراحل انجام مدیریت ریسک شامل شناسایی ریسک، تحلیل، اقدام، نظارت و کنترل می‌شود

مراحل انجام مدیریت ریسک در شاخه‌های مختلف

مدیریت ریسک می‌تواند در تمامی پروژه‌های شخصی و عمومی کوچک و بزرگ انجام شود. در انجام مراحل مدیریت ریسک، نوع پروژه اهمیت زیادی دارد. بنابراین شما باید بدانید که شرح وظایف‌تان چیست. مشخص کردن ریسک‌های احتمالی، در شاخه‌های مختلف آسان است. برای انواع ریسک و مدل های ریسک مثال یک بخش پرکاربرد از مدیریت ریسک در امور مالی است. در این بخش شما باید بدانید حسابداری مالی چیست و چگونه انجام می‌شود. علاوه بر آن، نیاز است تا انواع ریسک‌های پولی و ارزی و راه‌های جلوگیری از ضررهای بیشتر در بازارهای مالی را هم بشناسید. به طور معمول مدیریت ریسک در شاخه‌های زیر انجام می‌شود:

• مدیریت ریسک پروژه
• مدیریت ریسک و سرمایه
• مدیریت ریسک در بورس
• مدیریت ریسک در بیمه
• مدیریت ریسک مالی

پس از آن باید موانع را پیدا کنید. موانع، خطرات و زمینه‌های بروز ریسک می‌تواند داخلی و خارجی باشد. فعالیت‌هایی مانند برنامه ریزی غیر واقع‌گرایانه، وجود پروژه‌های همزمان، مشخص نبودن مسئولیت‌ها، انتصابات نادرست، عدم برنامه‌ریزی دقیق، عدم توانایی در فراهم کردن منابع مالی و غیرمالی، تضاد در اولویت‌ها و عدم کنترل تغییرات مشتری می‌تواند به عنوان عوامل داخلی بروز ریسک در نظر گرفته شود. اما موانع خارجی ریسک می‌تواند قابل پیش بینی و غیرقابل پیش بینی باشد.

موانع خارجی غیرقابل پیش‌بینی

• تغییرات پیش بینی نشده در قانون
• بلایای طبیعی
• خرابکاری پیش بینی نشده و اثرات آن

موانع خارجی قابل پیش‌بینی

• ریسک بازار
• ریسک اجتماعی
• تورم و نوسانات نرخ ارز
• تغییرات فناوری و تکنولوژی

بنابراین باید با در نظر گرفتن این موانع، مراحل انجام مدیریت ریسک را مشخص نمود.

استانداردهای مدیریت ریسک چیست؟

استانداردهای مدیریت ریسک به شما کمک می‌کند تا از دستورالعمل‌های کاربردی و موثر استفاده کنید. دستورالعمل‌هایی که به عنوان استاندارد تعریف می‌شوند، شامل فرایند‌های از پیش تعیین شده است. استفاده از سیستم‌های مدیریت ریسک، چارچوب فعالیت‌های شما را مشخص می‌کند. سازمان بین‌المللی استاندارد‌سازی (ISO)،استاندارد مدیریت ریسک را هم مشخص کرده است. ISO 31000 شامل مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های مدیریت ریسک است. با اجرای این سند استانداردسازی، تمامی فعالیت‌های مدیریت ریسک در چارچوب ISO قرار می‌گیرد. این استاندارد شامل 5 دسته بندی کلی است:

• اختیارات
• برنامه ریزی
• اجرای فرایند
• بررسی‌های مداوم
• بهبود و بهینه سازی

مدیریت ریسک در سازمان و پروژه باید با در نظر گرفتن این 5 مرحله انجام شود. در صورتی که به دنبال دریافت این استاندارد هستید، اجرای آن الزامی است.

دوره مدیریت ریسک

برای پیاده‌سازی فرایندهای مدیریت ریسک در پروژه، باید روی تمامی بخش‌ها و فازهای ریسک تسلط داشته باشید. گذراندن دوره مدیریت ریسک، فرصت خوبی برای یادگیری بهتر و دقیق‌تر انواع ریسک و نحوه مقابله با آن‌ها است. در این دوره شما یاد می‌گیرید که از فرآیندها، رویه‌ها و سیاست‌های تعیین شده برای شناسایی، ارزیابی، نظارت، معالجه و گزارش ریسک‌های موجود در سیستم استفاده کنید. در مدیریت ریسک تنها دانستن راه حل مناسب و قطعی مهم نیست. شما باید بتوانید در بهترین زمان ممکن نسبت به ریسک‌ها و موانع در سازمان واکنش نشان دهید. بنابراین باید مهارت کافی و لازم را برای مقابله با آنان داشته باشید. به همین دلیل دوره مدیریت ریسک پکت به شکل تئوری و عملی برگزار می‌شود. این دوره بیشترین تاثیر را در بالا بردن توانایی‌ها شما خواهد داشت. مفاهیم زیر را می‌توانید در این دوره به طور کامل یاد بگیرید:

• مفهوم مدیریت ریسک و عناصر آن
  
• نقش و جایگاه کنترل‌های داخلی و حاکمیت شرکتی در مدیریت ریسک
  
• طبقه‌بندی ریسک
  
• فرآیند مدیریت ریسک
  
• نحوه تهیه گزارش تحلیلی مدیریت ریسک

جمع بندی

بسیار ساده است که بدانید مدیریت ریسک چیست و چگونه انجام می‌شود. اما در هنگام اجرای فرایند، دانش به تنهایی پاسخگوی نیاز شما نخواهد بود. داشتن مهارت و توانایی‌های کافی، برای مدیریت ریسک الزامی است. گذراندن دوره مدیریت ریسک می‌تواند علاوه بر دانش، مهارت‌های شما را هم بیشتر کند. آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره، برگزار کننده دوره‌های مدیریت ریسک است. سرفصل‌های مدیریت ریسک در دوره‌هایی مانند دوره‌ MBA، دوره سرپرستی امور مالی و دوره حسابداری پیمانکاری هم آموزش داده می‌شود. اما شما می‌توانید مدرک تخصصی مدیریت ریسک را هم به شکل جداگانه دریافت کنید. این مدرک از طرف انجمن حسابداران خبره و دانشگاه صنعت نفت نفت صادر می‌شود. برای ثبت نام شما به حداقل ۳ سال تجربه کاری در زمینه امور مالی نیاز دارید. تمامی مدیران و تصمیم گیرندگان امور مالی، باید مدیریت ریسک را بشناسند و آن را پیاده سازی کنند.

مدل های ریسک در اقتصاد

مدل های ریسک مدل‌هایی هستند که به منظور کاهش خطر ریسک سرمایه در اقتصاد ایجاد شده‌اند. به منظور ارزشیابی شرکت‌ها نیازمند نرخی برای تنزیل جریان‌های ورودی و خروجی هستیم. در نرخ تنزیل نیز ریسک‌های متفاوتی نهفته است. در این مقاله قصد داریم شما را با این مدل‌ها آشنا کنیم. البته این مدل‌ها را در صورتی به طور کامل درک خواهید کرد که مقاله ارزشیابی سهام قسمت اول و دوم را به خوبی مطالعه کرده باشید. همچنین باید آشنایی نسبی با اقتصاد داشته باشید. بنابراین پیشنهاد ما این است که مقالات آموزش اقتصاد از پایه را نیز برسی نمایید.

ماهیت و مدل های ریسک

ریسک همان احتمال است. بسیاری از افراد فکر می‌کنند ریسک احتمال یا شانس برنده شدن در یک بازی است. باید بگویم اشتباه می‌کنند! زمانی که در حال رانندگی هستید و کودکی به ناگاه به وسط خیابان می‌آید و شما سریع ترمز می‌کنید؛ ممکن است فکر کنید شانس آورده‌اید. در حالی که این واکنش شما بود که جان آن کودک را نجات داده است.

در فرهنگ عام مردم ریسک به عنوان بخش بدشانس یا موقعیت همراه با خطر تعریف شده است. در اکثر تعاریفی که برای ریسک ارائه شده است شاهد یک نوع منفی بودن هستیم. در مدیریت مالی اما تعاریف ریسک متفاوت می‌باشند. البته در بسیاری از این تعاریف تناقض‌های بسیاری وجود دارد. از تعاریف متداول ریسک در مدیریت مالی می‌توان به اطلاق احتمالی که بازده مورد انتظار سرمایه‌گذاری با بازده ای که در واقع دریافت می‌شود تفاوت داشته باشد اشاره کرد. بر اساس این تعریف در صورتی که بازده دریافتی کمتر و یا بیشتر باشد؛ می‌توان گفت ریسک شده است. هر کدام پیامدهای مطلوب یا نامطلوب خود را دارد.

انواع ریسک و مدل های ریسک

یک سرمایه‌گذار با ریسک‌های متفاوتی دست‌وپنجه نرم می‌کند. بسیاری از این ریسک‌ها می‌توانند بر دارایی‌های خاص همان شرکت تأثیر بگذارند. به این نوع ریسک، ریسک ویژه شرکت گفته می‌شود.

محصولات

گروه دیگری از انواع ریسک وجود دارد که می‌تواند شامل محصولات آن شرکت باشد. این گروه دارای طیف گسترده‌ای از انواع ریسک و مدل های ریسک انواع ریسک‌ها می‌باشد. زمانی که مشتری درک درستی از تقاضای محصول ندارد یا محصول تقاضای مناسبی نداشته باشد؛ فعالیت‌های تولیدی تحت تأثیر قرار می‌گیرند. به این طیف گسترده از انواع ریسک، ریسک پروژه شرکت گفته می‌شود.

رقابت

ریسک رقابتی یکی از انواع ریسک در بازار سرمایه‌گذاری است. در واقع یکی از مدل های ریسک در بازار به شمار می‌رود. قوت و ضعف رقبا می‌تواند بر تجارت شما تأثیر گذار باشد. صنایع بسیاری را می‌توان مثال زد که جنگ قیمت‌ها آن‌ها را به زمین زده است. ریسک رقابتی شامل ریسکی است که رقبا برای شما ایجاد می‌کند.

ریسک بعدی مربوط به عوامل داخلی صنعت است. ریسک صنعت به دلیل محدودیت‌های خاص آن صنعت ایجاد می‌شود.

شرکت‌ها و صنایعی که از شرایط اقتصادی تبعیت می‌کنند؛ تأثیر پذیری بیشتری از نرخ بهره دارند. همین تأثیر می‌تواند ریسک آفرین باشد. به این نوع ریسک، ریسک بازار گفته می‌شود. البته توجه داشته باشید که در ایران دولت کنترل شدیدی بر روی نرخ ارز دارد. البته این کنترل‌ها نمی‌تواند دائمی باشد. کنترل ارز می‌تواند بر تمام فعالیت‌های کشور مؤثر باشد. در صورت کاهش نرخ ارز پول داخلی ارزش بیشتری پیدا می‌کند. در نتیجه صادرات موفق می‌شود. در صورتی که چند شرکت از تفاوت نرخ بهره استفاده کنند؛ این کار ریسک بازار تلقی نمی‌شود. این کار زمانی ریسک بازار تلقی می‌شود که بر تمام شرکت‌های عرصه بین‌الملل مؤثر باشد.

انواع مدل های ریسک انواع ریسک و مدل های ریسک در بازار مالی

به طور کلی می‌توان ریسک‌های موجود در بازار مالی را به دو بخش سیستماتیک و غیر سیستماتیک تقسیم کرد. البته فعالان این صنعت ممکن است این مدل‌ها را با نام‌های متفاوتی به یاد داشته باشند اما مفاهیم آن‌ها کم و بیش شبیه یکدیگر است. برایتان مثالی می‌زنیم تا انواع مدل های ریسک را به خوبی درک کنید.

تولیدکنندگان سرب و مس بخشی از تولیدات خود را در اختیار صنعت دفاعی کشور قرار می‌دهند. در صورتی که این صنعت بودجه کمی برای خرید سرب داشته باشد؛ در حالی که بودجه خرید مس خود را افزایش داده باشد؛ این کار می‌تواند فرصتی برای شرکت‌های مس و ریسکی برای شرکت‌های تولید سرب به همراه داشته باشد. به این نوع ریسک که درون یک صنعت اتفاق می‌افتد؛ ریسک درونی گفته می‌شود. این ریسک می‌تواند بر شرکت‌ها تأثیر بگذارد نه تمام صنعت. به همین دلیل به این ریسک‌ها ریسک‌های غیر سیستماتیک گفته می‌شود. در صورتی که ریسک روی تمام شرکت‌های آن صنعت تأثیر بگذارد؛ شاهد ریسک سیستماتیک خواهیم بود.

تصور کنید نرخ بهره یا تسهیلات مالی افزایش یابد. این افزایش بر یک شرکت خاص تحمیل نمی‌شود. بلکه بر تمام فعالیت‌های اقتصادی صنعت تأثیر می‌گذارد. البته درست است که برخی شرکت‌ها حساسیت بیشتری نسبت به تغییر نرخ بهره یا تغییر نرخ تسهیلات مالی دارند. طبیعی است که سود و ضرر آن‌ها وابستگی بیشتری به این نرخ داشته باشد. به این نوع ریسک‌ها سیستماتیک گفته می‌شود. ریسک های سیستماتیک در برسی مدل های ریسک از اهمیت بالایی برخوردارند.

زمانی که سرمایه‌گذاران در مجموعه‌ای از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند با ریسک‌های تنوع‌پذیر و تنوع ناپذیر روبه‌رو می‌شوند. تجربه نشان داده است ریسک سبد سهام را می‌توان با تنوع‌پذیری کاهش داد. این کار تا زمانی خاص می‌توان ادامه داد. این نوع از ریسک تمام فعالیت‌های بازار را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ریسک تنوع ناپذیر گفته می‌شود. این مفهوم قابلیت مقایسه با مفهوم معیار کنترل را نیز دارا است. تا زمانی که سرمایه‌گذاران با تنوع در سهام بتوانند ریسک را کنترل کنند؛ شاهد ریسک قابل‌کنترل هستیم.

متنوع سازی و کاهش مدل ‌های ریسک

این تأثیر را می‌توان بر افزایش تعداد سهام در سبد سهام نمایش داد. زمانی که تعداد سهام درون سبد سهام را افزایش می‌دهیم؛ ریسک سرمایه‌گذاری کاهش پیدا می‌کند. به مثال زیر توجه کنید.

کوریانس و مدل های ریسک

متنوع سازی سبد سرمایه‌گذاری تابعی از ضریب همبستگی است. این ضریب به تغییرات A به تناسب B بستگی دارد. با افزایش ضریب همبستگی میان دو دارایی؛ امکان استفاده از متنوع سازی کاهش می‌یابد. در صورتی که دو دارایی تناسب کامل با هم داشته باشند؛ ریسک آن‌ها نیز به هم نزدیک خواهد بود.

اندازه‌گیری مدل های ریسک در بازار

بیشتر این مدل‌های اندازه‌گیری از فرآیندی دو مرحله‌ای ایجاد می‌شوند.

1. توزیع بازده مورد انتظار در مقایسه با بازده تحقق‌یافته
2. تفاوت بازده مورد انواع ریسک و مدل های ریسک انتظار از بازده تحقق‌یافته

در انتهای این دو مرحله ریسک سرمایه‌گذاری اندازه‌گیری می‌شود. این ریسک به دو گروه تنوع‌پذیر و تنوع ناپذیر تقسیم کرده‌ایم.

مدل اولیه ریسک و بازده توسط هری مارکویتز در سال 1952 ارائه شد. او گفت ریسک هر دارایی از انحراف استاندارد و میانگین بازده به دست آمده و با افزایش تعداد دارایی‌ها گسترش مدل ریسک و بازده پیچیده‌تری دارد.

مدل CAMP

ویلیام شارپ از عامل بتا که همان شیب‌خط گریسون است استفاده کرد تا مدل ریسک و با زده را کاربردی نماید. مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای نام دیگر این مدل است. بر اساس مفروضات این مدل هزینه معاملات و مالیات صفر است. فرض است همه سرمایه‌گذاران قادرند تا دارایی‌های مورد نظر خود را معامله کنند. همچنین تمام سرمایه‌گذاران تمام اطلاعات دارایی‌های مالی را در دسترس دارند. با این فرض‌ها سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون هزینه اضافی سبد متنوعی از دارایی‌ها داشته باشند. مدل CAMP یکی از مدل های ریسک مهم در بازار سرمایه است.

مدل CAMP از مدل های ریسک

نرخ بازده بدون ریسک

این نرخ را بر اساس داده‌های بانک مرکزی به دست می‌آورند. حداقل بازدهی که بدون ریسک دریافت می‌شود را نرخ بازده بدون ریسک می‌گویند. در حقیقت این نرخ به دلیل کمبود اوراق بهادار منتشر شده با هم تفاوتی ندارند. از نظر تئوری این میزان سود برای تمام سرمایه‌گذاران قابل دریافت است.

مدل قیمت‌گذاری آربیتراژ

این مدل اولین بار توسط استیون رأس در سال 1976 ارائه شد. در مدل CAMP مفروض است میان ریسک و بازده دارایی رابطه خطی موجود است و همه سرمایه‌گذاران از این قاعده پیروی می‌کنند. در مدل آربیتراژ یا همان APM اما فرض می‌شود می‌توان از فرصت‌های سودجویی بهره برد. یعنی دارایی بازده پایین‌تر و ریسک برابر را فروخت و دارایی با بازده بالاتر خریداری کرد. به این شرایط سرمایه‌گذاری آربیتراژ می‌گویند.

استیون رأس مدل CAMP را با دسته‌بندی متفاوتی ارائه کرد. در مدل او دو دسته‌بندی اصلی به نام‌های ریسک شرکت و ریسک بازار موجود است. در مدل APM ریسک شرکت تابعی از شرایط اثرگذار بر فعالیت‌های تجاری، مالی و استراتژیک است. ریسک بازار در مدل ریسک آربیتراژ مجموعه‌ای از متغیرهای اقتصادی که شامل تولید ناخالص ملی، تورم و نرخ بهره می‌باشد می‌شود. معادله زیر حاصل مدل قیمت‌گذاری آربیتراژ است.

مدل قیمت گذاری آربیتراژمدل قیمت گذاری آربیتراژ

در این معادله R بازده تحقق‌یافته، E(R) بازده مورد انتظار، M مجموع عوامل غیرقابل پیش‌بینی اما مؤثر در بازار و E اجزای ریسک شرکت است. بازده مورد انتظار در این معادله به دلیل ریسک‌های موجود در بازار و ریسک‌های شرکت با بازده تحقق‌یافته متفاوت است.

سخن پایانی

مدل های ریسک در بازار سرمایه‌گذاری از موهای سرتان‌ بیشتر نباشد کمتر نیست. این مدل‌ها با تفاوت‌های چندانی دست‌وپنجه نرم نمی‌کنند. به همین دلیل طبیعی است که بسیاری از آن‌ها را باهم اشتباه بگیرید. دقت داشته باشید که می‌توانید در ادامه مقالات الف بورس با ما همراه باشید تا شما را بیشتر با این مفهوم مهم آشنا کنیم. همچنین با سر زدن به دیگر مقالات سایت ما همچون قسمت اول و دوم فعالیت در بازارهای مالی، تفاوت میان سهام عادی و ممتاز، اوراق قرضه و رهنی و به طور کلی مقالات آموزش بورس و اقتصاد می‌توانید در امتحانات بزرگ این رشته و به شکل کلی‌تر در امتحانات اقتصادی زندگی موفق‌تر عمل کنید.

• اشتراک در توییتر
• اشتراک در فیسبوک
• اشتراک در تلگرام
• اشتراک در پینترست

مطالب زیر را حتما بخوانید:

نحوه ثبت نام در بورس – برسی شرایط و انواع بورس

انسان همواره برای کسب درآمد خود برنامه ریزی‌های ویژه ای را در نظر می‌گیرد تا بتواند از لحاظ اقتصادی شرایط مناسب‌تری را برای خود رقم بزند. اگر به چند سال.

کسب درآمد از بورس و روشهای سرمایه گذاری در آن

روشهای سرمایه گذاری و کسب درآمد از بورس به نام خداوند جان و خرد با یاد و نام خداوند، یکی دیگر از جلسات آموزش بورس از صفر را همراه شما.

مصاحبه با کامیار فراهانی مترجم کتاب جان مورفی

افراد تازه وارد به بازار، زمانی که به دنبال راهی برای یادگیری و شروع معامله هستند و می‌خواهند با تحلیل تکنیکال آشنا شوند، اولین کتابی که به آن ها معرفی.

مقدمه ‌ای بر ارزشیابی سهام قسمت اول

ارزشیابی سهام مفهومی گسترده در بازار سهام می‌باشد. این مفهوم نیازمند چندین مقاله است که بتواند به شکل کامل آن را توضیح دهد. به همین دلیل است که الف بورس.

بورس چیست؟ قسمت سوم

دکتر ترحمی از بزرگان بورس و بازار های مالی توضیح میدهد: قسمت اول قسمت دوم ( قسمت قبلی) اگر قسمت این بوده که شغل مناسبی نداشتید، یک مدت تحملش.

سرمایه گذاری بورسی موفق با الف بورس

با الف بورس یک سرمایه گذار موفق بورسی شوید: برای اینکه تاثیر مثبتی بر روی دیگران بگذارید، باید واقعا راه حل مناسبی ارائه دهید. امروزه در دنیای اینترنت، رشد و.

ضریب بتای سهام و تمام چیزهایی که باید بدانید!

ضریب بتای سهام یکی از شاخص‌هایی است که در خرید و فروش سهام موثر است. اگر می‌خواهید… خریداری کنید؛ باید به این شاخص نیز توجه ویژه‌‌ای داشته باشید. شاید بارها.

افزایش سرمایه و راه های آن

افزایش سرمایه یکی از کارهایی است که همه می خواهند آن را انجام دهند. این عبارت در تخصص های مختلف معانی متفاوتی نیز می دهد. در برخی صنف ها حتی.

10 نکته برتر بورسی – صنایع رو به رشد

10 نکته برتر بورسی - صنایع رو به رشد تمرکز روی یک صنعت رو به رشد اما امروز میخواهم موضوع جالب و بسیار مهمی را با شما صحبت.

تابلو بورس تهران و هرآنچه باید بدانید

تابلو بورس تهران عنوانی است که در این مقاله می‌خواهیم پیرامون آن اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. اما قبل از اینکه بحث در این مورد را باز کنیم؛.

هلدینگ ها و فرصت های حضور در صندوق های بازارگردانی

هلدینگ ها و فرصت های حضور: مطابق قانون بازار اوراق بهادار، هلدینگ ها، به عنوان بخشی از نهاد های مالی، به دو گروه هلدینگ های خاص که موظف به حضور.

اخبار بورس را از چه منابعی تهیه کنیم؟

اینکه اخبار بورس را از چه منابعی تهیه کنیم؛ نشانگر این است که ما بورس را می‌شناسیم و یا در حال ورود به آن هستیم و یا اینکه سرمایه گذاری.