نکته: با استفاده از کوین (مانند بیت کوین) شما نخواهید توانست اقدام به خرید و فروش املاک و یا سایر دارایی های فیزیکی بر بستر بلاکچین بپردازید.
توکن نیمه مثلی چیست؟ همه چیز درباره توکن SFT
ارزهای دیجیتال در کل به 3 دسته توکنهای مثلی(Fungible)، نیمه مثلی(Semi-Fungible) و غیرمثلی(Non-Fungible) تبدیل میشوند. این نشاندهنده تفاوت ارزهای دیجیتال و سبب متمایز کردن آنها از انواع مختلف توکن یکدیگر میشود که هر کدام در بازار به نحوی استفاده میشوند. توکنهای قابل تعویض یا مثلی اولین دسته از ارزهای دیجیتال میباشند که معروفترین آنها بیت کوین و اتریوم میباشد. داغترین موضوع این روزها توکنهای NFT میباشد که به دلیل حجم بالای معاملاتی آنها توجه سرمایهگذاران زیادی را به خود جلب کرده است. از این رو کوینهایی برای ایجاد ارتباط بین توکنهای مثلی و غیرمثلی ایجاد شده است که به آن توکن نیمه مثلی گفته میشود. توکنهای نیمه مثلی در واقع همان توکنهای مثلی میباشند که در طی زمان تبدیل به توکن نیمه مثلی میشوند. اگر میخواهید با توکنهای نیمه مثلی بیشتر آشنا شوید و جواب سوال توکن نیمه مثلی چیست را بیابید، ما را در ادامه این مقاله همراهی کنید.
انواع توکنها
همانطور که در بخش مقدمه مقاله توکن نیمه مثلی چیست بیان کردیم، ارزهای دیجیتال به 3 دسته مختلف تقسیم میشوند. ارزهای دیجیتال مثلی اولین نوع از توکنها میباشند که اولین بار از طریق رمزارز بیت کوین به جهانیان معرفی گردید. توکنهای غیر قابل تعویض یا NFT نیز که به تازگی توجه افراد زیادی را به خود جلب کرده است، چرا که به وسیلهای برای خلق آثار هنری دیجیتال تبدیل شده است. توکنهای نیمه مثلی را به عنوان ضعیفترین توکنهای بازار ارزهای دیجیتال قلمداد میکنند که پل ارتباطی بین توکنهای مثلی و غیر مثلی میباشد. در ادامه این بحث قصد داریم هر کدام یک از این ارزهای دیجیتال را برای شما عزیزان توضیح بدهیم. صرافیهای متعددی زیادی برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال وجود دارد، اگر علاقهمند به فعالیت در یکی از محبوب ترین صرافیهای ارز دیجیتال میباشید، مقاله آشنایی با صرافی بایننس را انواع مختلف توکن مطالعه نمایید.
توکن مثلی(FT)
اکثر داراییهای که افراد در بازار ارزهای دیجیتال به خرید و فروش آنها میپردازند، در گروه توکن های مثلی قرار دارند. توکن های مثلی قابلیت انتقال به غیر را دارند و میتوانید آنها را با ارزهای دیجیتال دیگری معاوضه نمایید. به عنوان مثال ارز دیجیتال تتر که قیمت آن با قیمت جهانی دلار یکسان میباشد، اگر این رمزارز را خریداری نمایید هیچ یک از طرف قرار داد نه ضرر میکنند و نه سود. در واقع توکن های مثلی به آن دسته از توکنها گفته میشود که در صورت معاوضه شدن ارزش آنها کاسته نشود. ارزهای دیجیتال بیت کوین، تتر، اتریوم و دوج کوین در این گروه از توکنها قرار دارند. ارزش آنها با نوسانات بازار تغییر نخواهد کرد و قیمت قبلی خود را در معامله حفظ میکنند. اگر قصد خرید بیت کوین را دارید میتوانید با مطالعه مقاله وایت پیپر بیت کوین از نقشه راه آن خیردار شوید.
توکن غیرمثلی(NFT)
توکنهای غیرمثلی یا به عبارتی NFT توسط فناوری بلاک چین توسعه یافتهاند و در سالهای اخیر رشد قابل توجهای کردهاند. این توکنها به کاربران اجازه میدهد تا داراییهای دیجیتال خود همانند عکس، موسیقی و فیلم را به یک آثار هنری تبدیل کنید و در بازار ارزهای دیجیتال به فروش برسانید. تولیدکنندگان اینگونه آثار نیز همانند نقاشها و مجسمهسازهای قدیمی، مشهور میباشند که این امر موجب افزایش قیمت آثار آنها میشود. به عبازتی هر چه سازنده NFT معروفتر باشد آثار هنری او نیز گرانتر و با ارزشتر میباشد. اگر علاقهمند به ساخت اینگونه آثار میباشید،میتوانید با مطالعه مقاله ساخت NFT هر نوع NFTای که میخواهید، تولید کنید.
توکن های غیرمثلی در نقطه مقابل توکن های مثلی قرار دارند چرا که دو NFT ارزشی یکسان ندارند، مثلا نمیتوان NFT یک قطعه موسیقی را با NFT زمینی دیجیتال معاوضه کرد. توکن های غیر مثلی را نمیتوان به بخشی کوچکتر تقسیم کرد یا مقدار از آن را به فروش برسانید. NFT را نمیتوان به طور کامل از بین برد یا حذف نمود، چرا که بعد از ساخت بر روی شبکه بلاک چین ذخیره میشوند. اطلاعاتی که درباره یک NFT برای آن لحاظ میشود قابل حذف یا تغییر نمیباشد، بنابراین در هنگام تولید NFT به این قضیه دقت نمایید. برای ذخیره NFTها کیف پولهای زیادی تاکنون ساخته شده است، در مقاله برترین کیف پول NFT میتوانید لیستی از این کیف پولها را مشاهده نمایید.
توکن SFT چیست؟
این دسته از توکنها به توکنهای SFT(Semi-Fungible token) مشهور میباشند که هم ویژگی توکن های مثلی را دارند، همینطور توکن های غیر مثلی. به عنوان مثال شما بلیط کنسرت خوانندهای را خریداری میکنید، این بلیط بعد از اتمام کنسرت قابلیت تبدیل به NFT را دارد. که این نشان دهنده این است که ویژگی NFTها را دارد و از طرفی دیگر امکان مبادله آن با بلیط همان کنسرت را دارد که از ویژگیهای FT میباشد. توکن نیمه مثلی چیست؟ به داراییهایی که بین بازار ارزهای دیجیتال و بازار NFT در جریان میباشند و در ابتدا خاصیت تعویض دارند و بعد از مدت زمانی میتوان آنها را به NFT تبدیل کرد، توکن نیمه مثلی میگویند.
از این توکن به عنوان ضعیفترین توکن در دنیای ارزهای دیجیتال یاد میشود، اما برخی از افراد بر این باورند که انعطاف پذیری بیشتری نسبت به سایر توکنها دارند. تفاوت انواع مختلف توکن بزرگی که بین توکن های مثلی و توکن های نیمه مثلی وجود دارد این است که توکن های نیمه مثلی بعد از معاوضه کردن ارزش خود را از دست میدهند. بیشترین کاربرد توکن نیمه مثلی در بازیهای ویدیوئی میباشد که برای جابجایی و معاوضه ارزعای فیات با آیتمهای درون بازی مورد استفاده قرار میگیرد. در مقاله آموزش بازی کوین انجین، آموزش کامل این پلتفرم برای شما عزیزان با همه مراحل آن اورده شده است که میتوانید به مطالعه بپردازید.
نحوه ساخت توکن نیمه مثلی(SFT)
حال که میدانید توکن SFT چیست، بهتر است با آموزش ساخت SFT نیز آشنا شوید. توکن های SFT را با استفاده از استاندارد توکن سازی ERC-1155 بر بستر اتریوم تولید میکنند. توسعهدهندگان بازیهای ویدیوئی همچون پلتفرم انجین(ENJIN)، سندباکس(SandBox) و هورایزن گیم(Horizen game) استاندارد ERC-1155 را خلق کردند تا کاربران به راحتی بتوانند آیتمهای درون بازی معاوضه یا به NFT تبدیل نمایند. کاربران میتوانند اقلام یا آیتمهای بازی همچون سلاح و لباسهای درون بازی را با دیگر آیتمهای کاربران دیگر با همان ویژگیها تعویض یا این که به NFT تبدیل نمایند.
مزایای توکن نیمه مثلی
تا این بخش از مقاله به بررسی انواع توکنها پرداختیم و نحوه ساخت توکن های نیمه مثلی را بیان کردیم. امیدوارم که تا این بخش از مقاله به جواب سوال اینکه توکن نیمه مثلی چیست، رسیده باشید. در ادامه مقاله توکن نیمه مثلی چیست قصد داریم مزایای این توکن نسبتاً جدید را برای شما عزیزان بازگو نماییم.
- قابل تعویض در مدت زمان معلومی
- ویژگی توکن های غیرمثلی را دارند
- ترس بلک شدن در حین معامله وجود ندارد
- فرآیند معاملات سریعتر و آسانتر میباشد
- ترکیبی از توکن های مثلی و توکن های غیر مثلی میباشد
- حفاظت از داراییها
تفاوت توکن نیمه مثلی و غیر مثلی
توکن نیمه مثلی عمده تفاوتی که با توکن های مثلی دارند این است که قابل تعویض میباشند. هر چند همانند توکن های مثلی نمیباشند که در هر زمانی که میخواهید آنها را با هم معاوضه کنید، بلکه در مدت زمانی این حالت امکان پذیر است که نمونه بارز آن مثال بلیطهای یک کنسرت میباشد. بلیطهای کنسرت تا قبل از زمان شروع کنسرت قابلیت تعویض دارند، اما بعد از کنسرت قابلیت تعویض پذیری خود را از دست میدهند و فقط به عنوان NFT از آن میتوان استفاده نمود. از دیگر مزیتهای STF، ویژگی انعطاف پذیری آن نسبت به NFT میباشد که فرصت بسیار خوبی را در اختیار توسعهدهندگان بازیهای ویدیویی قرار داده است. دنیای متاورس، انواع مختلف توکن DAAPS و همینطور قابلیت دسترسی عموم به اینگونه از توکنها میسر نمیباشد و این ویژگیها برای توکنها نیمه مثلی هنوز پیاده سازی نشده است.
استانداردهای توکنها
توکن های مثلی و نیمه مثلی و غیر مثلی هر کدام بر روی یکی از استانداردهای بلاک چین اتریوم پیاده سازی شدهاند. ارزهای دیجیتال یا توکن های مثلی از استاندارد ERC-20 برای پیاده سازی آنها استفاده شده است. برای پیاده سازی توکن های غیر مثلی از استاندارد ERC-721 استفاده شده است که NFTها بر روی خود شبکه بلاک چین قرار میگیرند. استاندارد توکن نیمه مثلی چیست؟ همانطور که در بخش نحوه ساخت این توکن گفته شد، استاندارد به کار گرفته شده برای توکن های نیمه مثلی، استاندارد ERC-1155 میباشد. برای آشنایی بیشتر با ارز دیجیتال اتریوم، میتوانید مقاله اتریوم چیست را مطالعه نمایید.
جمع بندی
توکن نیمه مثلی شاخهای دیگر از توکنها میباشند که از سال 2017 وارد دنیای ارزهای دیجیتال شده است. این توکنها ترکیبی از توکنهای NFT و FT میباشند که همانند توکن های مثلی قابل تعویض و همانند توکن های غیرمثلی غیر قابل تعویض میباشند. توکن های نیمه مثلی بیشترین کاریرد را در بازیهای ویدیوئی دارند که به وسیله آن کاربران میتوانند آیتمهای بازی را معاوضه و بعد از منقضی شدن ادامه فعالیت بازی آن را به توکن NFT تبدیل نمایند. در این مقاله سعی بر این داشتم که به سوال توکن نیمه مثلی چیست، پاسخ دهیم و شما را با این دسته از توکنها آشنا سازیم.
آموزش جامع NFT و پلتفرم OpenSea + ویدیو آموزشی رایگان
توکن های NFT یکی از ترند های اصلی ارز های دیجیتال در سال 2021 است. در این مقاله و ویدیو ، توکن های NFT و همچنین پلتفرم محبوب OpenSea را به طور کامل بررسی خواهیم کرد.
قسمت دوم ویدیو آموزش NFT ها
قسمت سوم ویدیو آموزش NFT ها
NFT چیست؟
توکن NFT ، مخفف عبارت Non-fungible Token است. نوعی دارایی دیجیتالی منحصر به فرد است. هر توکن NFT دارای یک ویژگی خاص است که آن را از توکن های NFT دیگر متمایز میکند. توکن های NFT ، یک مدرک دیجیتالی معادل یک شی در دنیای واقعی است.
دارایی تعویض پذیر (Fungible) در مقابل دارایی تعویض ناپذیر (Non-fungible)
برای آنکه با مفهوم دارایی های تعویض ناپذیر بهتر آشنا شویم ، ابتدا باید دارایی های تعویض پذیر مورد بررسی قرار دهیم.
فرض کنید که شخص A مبلغ 10 هزار تومان را در قالب یک اسکناس 10 هزار تومانی به شخص B قرض میدهد. زمانی که شخص B میخواهد قرض خود را به شخص A پس بدهد ، میتواند دو اسکناس 5 هزار تومانی پرداخت کند یا حتی میتواند ده اسکناس هزار تومانی هم پرداخت کند. چون دارایی هایی مثل اسکناس ، یک دارایی قابل تعویض محسوب میشوند. در حقیقت شخص A انتظار ندارد که همان اسکناس 10 هزار تومنی قبل را دریافت کند ، شخص A انتظار دارد اسکناس یا اسکناس هایی معادل با 10 هزار تومن دریافت کند.
توکن های Fungible دو ویژگی مهم دارند:
- قابلیت معاوضه بین یک واحد از این توکن ها به یک واحد دیگر از همان توکن وجود دارد.
- این توکن ها میتوانند حتی کوچکتر از یک واحد هم مورد استفاده قرار بگیرند. مثلا 0.5 اتریوم
در جهت مخالف فرض کنید که شخص A لپ تاپ خود را به شخص B قرض میدهد. پس از زمان مشخص شده ، شخص B باید همان لپ تاپ قبلی با همان خصوصیات را به شخص A برگرداند. نمیتواند یک لپ تاپ مک بوک تحویل گرفته و یک لپ تاپ لنوو برگرداند! در حقیقت شخص A انتظار ندارد بجای یک لپ تاپ مک بوک ، دو لپ تاپ لنوو دریافت کند ، انتظار دارد همان لپ تاپ مک بوک با همان خصوصیات و ویژگی ها را دریافت کند. در این مثال ، لپ تاپ یک دارایی تعویض ناپذیر در نظر گرفته میشود.
ویژگی های توکن های NFT:
- میتوان حق مالکیت (Royalty) را به یک توکن NFT اضافه کرد.
- حقوق سازنده توکن (Copyright) به صورت کامل محفوظ میماند. در صورتی که یک کپی غیر قانونی از یک توکن NFT ایجاد شود ، آن توکن فاقد ارزش است.
- توکن های NFT به راحتی قابل خرید و فروش و جا به جایی هستند.
- توکن های NFT را نمیتوان به واحد های کوچک تر تبدیل کرد. مثلا نیم توکن NFT قابل قبول نیست!
- توکن های NFT را نمیتوان با معادل دلاری آن ها تعویض کرد.
پلتفرم OpenSea
پلتفرم OpenSea یک فروشگاه محصولات NFT در بستر شبکه اتریوم است که با استفاده از آن میتوان توکن های NFT را ایجاد کرد ، خریداری کرد ، به فروش رساند ، به مزایده گذاشت. برای استفاده از این پلتفرم در بستر شبکه اتریوم ، نیاز به اتریوم برای پرداخت هزینه معاملات دارید. پلتفرم OpenSea با اختلاف بسیار زیاد ، بالاترین هزینه معاملات را در بین تمامی Dapp های شبکه اتریوم دارد.
در این پلتفرم میتوان انواع مختلف توکن های NFT شامل Art ، Music ، Domain Name و یا Game را معامله کرد و این پلتفرم از انواع کیف پول ها پشتیبانی میکند.
پس از آنکه وارد این وب سایت شدید ، برای دسترسی به یک توکن NFT دو راه وجود دارد:
- میتوان اسم توکن یا Collection را جست و جو کرد. دقت کنید که داشتن یک Blue Checkmark یا همان علامت آبی رنگ برای یک Collection بسیار حائز اهمیت است.
- از بخش Category ، دسته مورد نظر را انتخاب کرد.
روش های خرید NFT در OpenSea
برای خرید یک توکن NFT ، دو روش مختلف وجود دارد:
- Buy Now یا Make Offer
- مزایده زمانی (Time Auction)
روش اول) مزایده زمانی (Time Auction)
در این روش فروش که به مزایده یا Auction معروف است ، خریداران پیشنهاد قیمتی خود را ارائه میکنند (این پیشنهاد از طریق wETH انجام میشود.) و در نهایت پس از اتمام زمان مزایده ، در صورتی که پیشنهاد ها بیشتر از عدد یک اتریوم باشد ، OpenSea به شکل اتوماتیک ، اتریوم را از حساب خریدار برداشت کرده و NFT را به وی تحویل میدهد و اتریوم را به حساب فروشنده واریز میکند. در صورتی که میزان پیشنهاد ها پایین تر از عدد یک اتریوم باشد ، فروشنده میتواند از بین پیشنهاد های موجود انتخاب کند و NFT خود را به فروش برساند.
واژه Bid: به معنای پیشنهاد است و bidder به معنای پیشنهاد دهنده است.
روش دوم) Buy Now یا Make Offer
در این روش میتوان توکن NFT را با استفاده از اتریوم یا کارت های بانکی با قیمت ثابت (Fixed Price) خریداری کرد. در صورتی که خریدار قیمتی پایین تر از قیمت پیشنهادی فروشنده را در انواع مختلف توکن نظر داشته باشد ، میتواند پیشنهاد قیمتی خود را به صورت زمان دار از طریق دکمه Make offer برای فروشنده ارسال کند. این پیشنهاد از طریق wETH انجام میشود.
Wrapped Token
زمانی که میخواهیم در یک مزایده برای خرید یک توکن NFT شرکت کنیم ، یک آیکون اتریوم بنفش رنگ را مشاهده میکنیم که به آن wETH یا Wrapped Ethereum گفته میشود. در ادامه به این سوالات پاسخ خواهیم داد:
- چرا باید از wETH استفاده کنیم؟
- چگونه wETH بدست آوریم؟
واژه Wrap در زبان انگلیسی به معنای پیچیدن است.
توکن Wrapped شده (Wrapped Token): به این دلیل به آنهاWrapped Token میگویند که دارایی اصلی، در یک پوشش یا به زبان فنی در یک صندوق دیجیتال (Digital Vault) نگهداری میشود و معادل با دارایی در شبکه دیگر ، یک ارز دیجیتال جدید ایجاد میشود. به طور مثال میخواهیم از بیت کوین در شبکه اتریوم استفاده کنیم. در حالت عادی این امر امکان پذیر نیست چون شبکه این دور ارز دیجیتال با یکدیگر متفاوت است.
چرا از wETH استفاده میکنیم؟ زمانی که میخواهیم یک تراکنش را با استفاده از ETH معمولی انجام دهیم ، بلافاصله پس از پرداخت کارمزد ، اتریوم از حساب شما کسر شده و به حساب مقصد ارسال میشود. وقتی در یک مزایده شرکت میکنیم ، پس از یک زمان خاص ، باید پیشنهاد ها بررسی شده و بالاترین پیشنهاد انتخاب شود ، پس انجام یک تراکنش ممکن است چندین روز به طول بیانجامد. در این مورد ممکن است خریدار در زمان اتمام مزایده ، آنلاین نباشد. در این موارد از wETH استفاده میکنیم.
زمانی که از wETH استفاده میکنیم ، اگر در مزایده برنده شویم انواع مختلف توکن ، پلتفرم OpenSea حتی در صورت عدم حضور خریدار ، میزان wETH مشخص شده را از حساب وی برداشت کرده و به حساب فروشنده واریز میکند. سپس توکن NFT به حساب خریدار منتقل میشود. به این نوع تراکنش ها ، Pre-approved Transaction گفته میشود. اگر هم که در مزایده برنده نشوید ، هیچ wETH از حساب درخواست دهنده برداشت نمیشود. توکن wETH میتواند در تراکنش هایی که با تاخیر زمانی (Time Delay) انجام میشوند ، استفاده شود.
نکته مهم: کارکرد توکن های wETH در تمامی پلتفرم های غیر متمرکز به یک صورت نیست! به طور مثال ممکن است در یک پلتفرم دیگر ، با تبدیل اتریوم به wETH هیچ اتریومی بدون مجوز ، از حساب شما برداشت نشود. §wETH که توسط پلتفرم OpenSea ایجاد شده و در قرارداد هوشمند این پلتفرم تعریف شده است ، با این روش عمل میکند.
چگونه wETH بدست آوریم؟
چگونه wETH بدست آوریم؟ برای این منظور وارد پلتفرم OpenSea شده ، سپس کیف پول خود را متصل کرده و بروی آیکون کیف پول کلیک میکنیم. در مرحله بعد ، بروی آیکون سه نقطه در کنار نام ETH کلیک کرده و بروی گزینه Wrap کلیک میکنیم.
در مرحله بعد ، میزان ETH که میخواهیم به wETH تبدیل کنیم را وارد کرده و سپس بروی دکمه wETH کلیک میکنیم.
اضافه کردن wETH به متامسک
اضافه کردن توکن wETH به متامسک: برای این منظور ، میتوان نام wETH را در بخش Import Tokens جست و جو کرده و این توکن را اضافه کنیم.
پشتیبانی پلتفرم OpenSea از شبکه Polygon
میتوان از پلتفرم OpenSea در شبکه Polygon هم استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر با شبکه Polygon ، میتوانید از ویدیو مربوطه استفاده کنید. برای انتقال ETH از شبکه اصلی اتریوم به شبکه Polygon میتوانیم از وب سایت OpenSea استفاده کنیم.
مشاهده توکن های NFT
پس از خرید یک توکن NFT ، سوالی که اکثر کاربران میپرسند این است که:
- چرا توکن در کیف پول قابل مشاهده نیست؟
پس از خرید یک توکن NFT ، برای بررسی موجود بودن آن باید به از وب سایت های زیر استفاده کنیم:
- در صورتی که از شبکه اصلی اتریوم استفاده کرده اید ، باید به وب سایت Ether Scan مراجعه کرده و سپس در سربرگ ERC-1155 Tokens Tx توکن خود را بررسی کنید.
- در صورتی که از شبکه Polygon استفاده کرده اید ، باید به وب سایت Polygon Scan مراجعه کرده و سپس در سربرگ ERC-721 Tokens Tx توکن خود را بررس کنید.
در صورتی که میخواهید تمامی خصوصیات توکن NFT خود را مشاهده کنید باید مراحل زیر را طی کنید:
- ابتدا به وب سایت OpenSea مراجعه کرده و سپس وارد بخش Profile شوید. در صورتی که کیف پول خود را متصل کرده باشید ، میتوانید توکن های NFT خریداری شده خود را مشاهده کنید.
فروش یک توکن NFT در OpenSea
برای اینکه بتوانیم توکن NFT خود را در OpenSea به فروش برسانیم ، باید یک توکن NFT در پروفایل خود موجود داشته باشیم. به عبارت دیگر برای موجود بودن یک توکن NFT در پروفایل میتوانیم از دو راه استفاده کنیم:
- الف) یک توکن NFT جدید بسازیم
- ب) یک توکن NFT خریداری کنیم.
الف) یک توکن NFT جدید بسازیم.
در قدم اول میتوانیم یک Collection ایجاد کنیم. Collection یک مجموعه ای است که میتوان چندین NFT را در آن قرار داد. برای ساختن یک Collection ابتدا به آدرس زیر مراجعه کرده و سپس بروی دکمه create a collection کلیک میکنیم:
در قدم بعدی وارد آدرس زیر شده و توکن NFT خود را ایجاد میکنیم:
Royalty (حق امتیاز)
Royalty (حق امتیاز): زمانی که شخصی یک NFT را ایجاد میکند ، میتواند حق امتیاز برای آن NFT در نظر بگیرد. به این معنا که تا زمانی که آن توکن NFT بروی بلاک چین از یک حساب به حساب دیگر منتقل شود، در هر انتقال ، درصدی به حساب ایجاد کننده آن توکن NFT واریز میشود.
ب) یک توکن NFT خریداری کنیم.
پس از خرید یک توکن NFT ، وارد بخش زیر شده:
- ابتدا به وب سایت OpenSea مراجعه کرده و سپس وارد بخش Profile شوید. در صورتی که کیف پول خود را متصل کرده باشید ، میتوانید در بخش Collected توکن های NFT خریداری شده خود را مشاهده کنید.
روش های برگزاری یک مزایده در OpenSea
برای آنکه در پلتفرم OpenSea یک مزایده برگزار کنیم ، میتوانیم از دو روش استفاده کنیم:
روش اول: Fixed Price
روش دوم:Time Auction
روش اول: Fixed Price
در این روش میتوانیم NFT خود را با قیمت ثابت به فروش برسانیم. و انجام معامله را امکان پذیر میکند.
در این روش میتوانیم تنظیمات مختلفی را نیز اعمال کنیم:
Schedule listing: با استفاده از این آپشن ، میتوانیم یک بازه زمانی مشخص را برای فروش خود در نظر بگیریم.
Sell as a bundle: با استفاده از این آپشن میتوانیم NFT های خود را به صورت گروهی برای فروش قرار دهیم. در نتیجه خریدار هم باید هزینه بیشتری را برای خرید یک گروه از NFT ها پرداخت کند.
Reserved for specific buyer: گاهی اوقات ، هنرمندان خریدار خود را خارج از پلتفرم OpenSea جذب کرده و فقط فرآیند فروش را با استفاده از این پلتفرم انجام میدهند. (به دلیل عدم اطمینان طرفین معامله) در این حالت ، خریدار مشخص بوده و پلتفرم OpenSea فقط در نقش واسطه عمل کرده و انجام معامله را امکان پذیر میکند.
روش دوم:Time Auction
با استفاده از برگزاری مزایده میتوانیم به دو روش مختلف توکن NFT خود را به فروش برسانیم:
- Sell to the highest bidder
- Sell with declining price
Sell to the higher price
در این روش کسی که بالاترین پیشنهاد (Highest Bidder) را ارائه دهد ، توسط فروشنده انتخاب شده و توکن NFT به وی فروخته میشود. (English Auction)
تنظیمات: include reserved price: با استفاده از این قابلیت انواع مختلف توکن میتوانید یک قیمت رزرو شده تعیین کنید. در صورتی که پیشنهاد های خرید از قیمت رزرو شده بیشتر یا مساوی با آن نبود ، مزایده بدون فروش اتمام میابد و توکن NFT به هیچ یک از درخواست دهندگان فروخته نمیشود.
Sell with declining price
قیمت توکن NFT به صورت مداوم کاهش میابد تا در نهایت یک شخص آن را خریداری کند. (Dutch Auction) این روش برای ترغیب کردن خریداران برای خرید در قیمت پایین تر استفاده میشود.
جایگزین OpenSea
با توجه به کارمزد بالای شبکه اتریوم ، میتوان از جایگزین های آن در شبکه هوشمند بایننس (BSC) استفاده کرد. صرافی غیر متمرکز BakerySwap:
توکن چیست
آیا می دانید توکن چیست؟ توکن نوعی از دارایی های دیجیتال است که امکان خرید یا فروش آن برای کاربران وجود دارد.
اما یک توکن به طور مستقل از خود شبکه بلاکچین ندارد. برای همین مهم ترین تمایز یک توکن با ارزهایی مانند بیت کوین ، اتر ، ریپل ، ارز سولانا ، تتر ، لایت کوین و سایر رمز ارزها که دارای شبکه بلاکچین اختصاصی هستند در عدم دارا بودن شبکه اختصاصی می باشد.
این امر باعث شده است که از یک طرف توکن مزایای منحصر به فرد خود را داشته باشد، و از سوی دیگر به دلیل عدم دارا بودن شبکه اختصاصی تفاوت هایی با سایر ارزهای دیجیتال داشته باشد.
در صورتی که علاقه مند هستید بدانید کاربردهای توکن در ارز دیجیتال چیست و یا این که مزایا و فرق کوین با توکن چیست با ما در ادامه همراه باشید.
token چیست
توکن token نوعی از دارایی دیجیتال است که در برابر کوین coin قرار می گیرد. البته تعریف و مرزبندی خاصی بین این دو از نظر امکان خرید و فروش آن ها در بازارهای مالی وجود ندارد و بسیاری این دو کلمه را به جای یکدیگر استفاده می کنند. اما اگر نیاز به فعالیت حرفه ای در بازار داشته باشید به نظر می رسد که باید توجه ویژه ای به انواع توکن بنمایید.
به خصوص که در سال های اخیر توکن ها توانسته اند نقش بیشتری در دنیای کریپتو بر عهده بگیرند و کاربردهای منحصر به فرد خود را داشته باشند و همین امر باعث شده است تا آشنایی با تفاوت توکن و کوین اهمیت بیشتری پیدا کند.
خوشبختانه بر خلاف مفاهیم پیچیده ای که گاهی در بازارهای مالی وجود دارد، پی بردن به فرق کوین و توکن و کاربردهای هر یک کار سختی نیست و شما می توانید ضمن آشنایی با این تفاوت ها با فرایندهای مرتبط با آن ها نیز آشنا شوید و به طور مثال بفهمید که توکن سوزی چیست و در چه مواقعی روی می دهد.
تفاوت coin با token چیست
کوین به ارزهای دیجیتال شناخته شده گفته می شود که هر یک برای خود شبکه بلاکچین اختصاصی دارند. برای مثال می تواند موارد زیر را از جمله مهم ترین و شناخته شده ترین کوین ها دانست:
ارز دیجیتال ریپل
ارز دیجیتال نئون
هر یک از ارزهای دیجیتال ذکر شده در بالا دارای شبکه بلاکچین اختصاصی خود هستند و برای همین با نام کوین شناخته می شوند.
نکته مهم: این مهم ترین تفاوت توکن و کوین ها می باشد که نیاز به شبکه بلاکچین دیگران دارند تا امکان عرضه آن ها وجود داشته باشد.
انواع توکن چیست
توکن ها را با توجه به نام آن ها (و یا دسته بندی که در آن قرار می گیرند)، از هم تشخیص می دهند.
شاید بدانید که کوین ها را نیز به این صورت به چند گروه تقسیم می کنند. برای روشن شدن موضوع بهتر است که ابتدا نگاهی به انواع کوین داشته باشیم و در ادامه انواع توکن را بررسی کنیم. معروف ترین انواع کوین عبارت هستند از:
ما در مورد خرید بیت کوین و یا آلت کوین ها در مقالات دیگر صحبت کرده ایم و انواع استیبل کوین ها را نیز مورد بررسی قرار داده ایم.
در این جا باید اشاره شود که در مورد توکن ها نیز دسته بندی های خاصی وجود دارد. تعدادی از شناخته شده ترین انواع توکن که در دسته بندی های زیر قرار می گیرند:
- توکن erc-20 (توکن ان اف تی)
- توکن neo-5
- توکن های دیفای
دسته بندی های متعدد دیگری برای انواع توکن وجود دارد که از جمله آن ها می توان به یوتیلیتی توکن ها اشاره نمود.
توکن erc 20
توکن erc-20 به توکن هایی گفته می شود که بر بستر بلاکچین اتریوم عرضه می شوند.
اگر به خاطر داشته باشید اشاره شد که هر توکن نیاز به شبکه بلاکچین دیگری دارد تا امکان عرضه آن وجود داشته باشد. یک توکن erc-20 در واقع توکن خاصی با پروتکل های بلاکچین اتریوم سازگار است و برای همین است که بر بستر اتریوم عرضه شده است و از استاندارد این شبکه تبعیت می کند.
توکن neo-5
این توکن ها گروهی دیگر از توکن ها هستند که بر بستر بلاکچین نئو عرضه می شوند.
نکته مهم: هر دسته از توکن ها (با توجه به این که بر بستر کدام ارز دیجیتال (مانند ارز سولانا ، ارز دات ، و …) عرضه شده باشند)، ممکن است که پروتکل و نام منحصر به فرد خود را داشته باشند.
توکن ان اف تی
توکن های nft که با نام ان اف تی نیز شناخته می شوند گروه بزرگی از توکن ها هستند که با نام فارسی توکن غیر قابل تعویض و یا توکن غیر مثلی نیز شناخته می شوند.
نکته: ما در مقاله مرتبط با توکن nft به طور نسبتا جامع به بررسی این توکن ها پرداخته ایم. در این بخش به این نکته اکتفا خواهد شد که توکن های ان اف تی هر یک ارزش متفاوتی با دیگری دارند و برای همین امکان بیان قیمت آن ها در صرافی و یا تعویض آن ها به صورت گروهی وجود ندارد.
اهمیت توکن ارز دیجیتال چیست
توکن ها از کاربردی ترین ارزهای دیجیتال هستند که می توان از آن ها برای خرید و فروش املاک، خودرو، انواع دارایی فیزیکی و حتی آثار هنری استفاده کرد. این خاصیتی است که در تفاوت کوین با توکن باید به آن اشاره شود.
نکته: با استفاده از کوین (مانند بیت کوین) شما نخواهید توانست اقدام به خرید و فروش املاک و یا سایر دارایی های فیزیکی بر بستر بلاکچین بپردازید.
علاوه بر این تفاوت مهم، یک فرق توکن با کوین که در جای خود مهم است، در امکان استفاده از تعدادی از توکن ها برای مشارکت در فعالیت های مختلف در در دنیای مجازی مانند گیمینگ یا بازی های رایانه ای مهیج می باشد.
نکته مهم: در حال حاضر ما در صرافی بیت نیز به عرضه این توکن ها (که امکان استفاده از آن ها به منظور گیمینگ نیز وجود دارد) می پردازیم و در صرافی های بین المللی نیز تعدادی از این توکن ها برای خرید وجود دارند و افرادی مانند گیمرها و بازیگران حرفه ای یا حتی تریدرها و سرمایه گذاران نیز علاقه مند به خرید این توکن ها می باشند.
ارز اسموث لاو پوشن یا ارز slp یکی از این ارزها است که در بازی یا گیم راه اندازی شده بر بستر اتریوم قابل استفاده می باشد و در صرافی بیت نوین امکان خرید ارز دیجیتال اسموث لاو پوشن برای کاربران ایرانی وجود دارد.
فرق توکن با کوین از نظر قیمت
همان طور که می دانید هر یک از دارایی های دیجیتال دارای ارزش منحصر به خود می باشد و برای مثال قیمت خرید بیت کوین به عنوان برترین ارز دیجیتال (با توجه به این که تا به حال همواره رتبه برتر را از نظر مارکت کپ ارز دیجیتال یا ارزش بازار داشته است) با قیمت اتریوم (که رتبه دوم را داشته و از قراردادهای هوشمند بهره می برد) متفاوت است.
در مورد توکن ها نیز همین طور است و ممکن است قیمت خرید یک توکن با توکن دیگر بسیار متفاوت باشد و برای مثال قیمت ارز slp با قیمت توکن های دیگر بسیار تفاوت داشته و تا چندین دلار نیز تفاوت باشد.
توکن های ان اف تی هم که هر یک با توجه به این که نماد چه نوع دارایی فیزیکی باشند، قیمت منحصر به فرد خود را دارند و امکان تعویض آن ها در صرافی ها وجود ندارد.
حال که می دانید دلیل تفاوت انواع توکن چیست ارز دیجیتال های دیگری به سبد سرمایه گذاری شما اضافه خواهند شد مانند خرید بیت کوین و یا خرید اتر هر یک و مزایای خاص خود را دارند.
از نظر ما تنوع در سرمایه گذاری با خرید بهترین انواع توکن ها می تواند شما را از مزایای هر دو بهره مند کند. اگر چه هدف ما آگاهی بخشی به کاربران ایرانی می باشد و هدف خاصی برای توصیه به خرید یک توکن خاص به عنوان بهترین توکن یا حتی ارزهای دیجیتال دیگر نداریم.
فرق کوین با توکن از نظر تنوع
به نظر می رسد که تعداد یوتیلیتی توکن ها یا توکن های کاربردی، توکن های ان اف تی ، توکن های erc 20 و … روز به روز بیشتر می شود و هر یک به عنوان نماد یک شی خارجی (مانند دارایی فیزیکی از جمله: خانه ، زمین ، ملک ، خودرو ، اثر هنری مانند نقاشی ، …) یا شی مجازی (مانند حیوانات مجازی از جمله اکسی ، انواع محتوا از جمله فیلم ، ویدئو ، صوت ، متن ، …) مورد استفاده قرار می گیرند یا این که مانند ارز اسموث لاو پوشن امکان خرید و فروش آن ها در صرافی ها وجود دارد.
ارز دیجیتال تورچین (THORChain) چیست؟ معرفی توکن RUNE
بازار ارزهای دیجیتال طی چند سال اخیر رشد بالایی را داشته و سرمایه گذاریهای عظیمی روی پروژههای مختلف در این بازار انجام شده است. ارز دیجیتال تورچین یکی از پروژههای موفق با ویژگیهای منحصر به فرد است که توجه بسیاری را به خود جلب کرد است.
RUNE ارز دیجیتال یا توکن پلتفرم تورچین است که روی این بستر ارائه میشود. در ادامه به بررسی کامل این سیستم و ویژگیهای آن خواهیم پرداخت انواع مختلف توکن و با توکن RUNE آشنا خواهیم شد تا در نهایت با نحوه ساز و کار این پلتفرم جدید بیشتر آشنا شویم.
ارز دیجیتال تورچین چیست؟
بسیاری تورچین را به عنوان یک ارز دیجیتال میشناسند و این درحالی است که که THORChain یک پلتفرم نقدینگی غیر متمرکز است که در آن این امکان وجود دارد تا ارزهای دیجیتال به راحتی بین بلاک چینهای مختلف مبادله شوند. به عبارتی تورچین یک پل ارتباطی میان بلاک چینهای مختلف است که با کمک آن امکان انتقال رمز ارزها از بلاک چینهای مختلف به یکدیگر وجود دارد.
این عملیات یعنی انتقال رمز ارزها از بلاک چینهای مختلف به یکدیگر توسط یک پروتکل زنجیرهای انجام میشود. شایان ذکر است که این پلتفرم یعنی THORChain در دل خود استخرهایی تحت عنوان استخرهای نقدینگی دارد. کاربرد این استخرها زمانی آشکار میشود که موضوعاتی مثل نیاز به مبادله فوری انواع رمز ارزها، وام یا دیگر خدمات مربوطه در میان باشد.
اما دلیل اصلی به وجود آمدن چنین پلتفرمی چیست و اصلا علت به وجود آمدن ارز دیجیتال تورچین چه بود؟ برای بررسی این موضوع باید نگاهی به تاریخچه پیدایش THORChain بیاندازیم تا به دلیل به وجود آمدن آن پی ببریم. در سال ۲۰۱۸ پروژهای تحت عنوان THORChain جهت جلوگیری از به کار بردن صرافیهای متمرکز برای انتقال رمز ارزها بین بلاکچینهای مختلف کلید خورد که هدف نهایی آن ایجاد یک بلاکچین مستقل برای انتقالهای خارجی بود.
اگر بخواهیم به سادهترین حالت این موضوع را بیان کنیم میتوان گفت دلیل به وجود آمدن پروژهای به نام تورچین در واقع جلوگیری از انتقال رمز ارزها بین بلاک چینهای مختلف توسط صرافیها بود. دلیل اصلی پدید آمدن THORChain ایجاد یک بلاک چین مستقل بود تا انتقال بین بلاک چینی به راحتی و بدون نیاز به صرافیهای متمرکز انجام بگیرد.
معرفی توکن RUNE
همانطور که پیشتر اشاره کوتاهی به آن کردیم، RUNE توکن رسمی پلتفرم THORChain است و در واقع دلیل به وجود آمدن عبارت ارز دیجیتال تورچین، اشتباه گرفتن این توکن با پلتفرم آن یعنی THORChain است. لازم به ذکر است برای کار با تورچین باید از RUNE استفاده کرد چون این توکن برای کارهایی مثل پرداخت کارمزد، مبادله و … ضروری است.
همچنین خالی از لطف نیست که بدانید توکن RUNE روی بلاک چین بایننس تعریف و توسعه داده شده است که از استاندارد BEP2 برخوردار میباشد. بعد از کلید خوردن این پروژه اولین توکن آن یعنی RUNE در سال ۲۰۱۹ بر بستر بلاک چین بایننس فعالیت خود را آغاز کرد انواع مختلف توکن و در ادامه در سال ۲۰۲۱، تورچین از توکن RUNE روی شبکه اتریوم و با تکنولوژی ERC 20 رونمایی کرد.
ویژگیهای THORChain
اما دلیل اعتماد به پلتفرم THORChain چه بود؟ و چه ویژگیهایی منجر به رشد این پلتفرم شد؟ ابتدا باید کمی با نحوه عملکرد این سیستم آشنا شویم تا ویژگیهای مثبت آن را به راحتی درک کنیم. در گام اول بهتر است بدایند یک پلتفرم تنها به عنوان یک پروتکل کار نمیکند بلکه بطور همزمان قابلیت انجام چند فعالیت در فضای DeFi را دارد.
مهمترین ویژگی این پروتکل بهره مندی از فناوری AMM یا بازار خودکار است که به کاربران این امکان را میدهد تا داراییهای یا ارزهای خود را به صورت خودکار مبادله کنند. به عبارت سادهتر در این روش بجای یافتن خریدار و فروشنده برای مبادله یا خرید و فروش، از CLP برای انجام تراکنشهای مختلف و تامین نقدینگی استفاده میشود.
امنیت بالا
اولین و مهمترین ویژگی پلتفرم یا ارز دیجیتال تورچین امنیت بالای آن است که منجر به رشد این سیستم و اعتماد کاربران به آن شده است. این پلتفرم جدید از سیستم جدیدی تحت عنوان BFT استفاده میکند که در آن قابلیت رصد چندین اعتبار سنج برای بالا بردن امنیت بلوکها وجود دارد.
لازم به ذکر است تمام فرایندها یا قراردادهای هوشمند موجود در این پلتفرم توسط چندین شرکت مطرح امنیتی بررسی میشود و همین موضوع اعتبار زیادی به این سیستم بخشیده است. اگر بخواهیم بطور کلی به امنیت این سیستم نمره بدهیم میتوان گفت قطعا نمره بالایی را خواهد گرفت زیرا از آخرین تکونولوژیها برای افزایش امنیت بهره میبرد.
کارایی و استفاده آسان
در قسمت قبلی با RUNE آشنا شدیم و گفتیم که انواع مختلف توکن این توکن، ارز دیجیتال پلتفرم تورچین است که روی بلاک چین بایننس و البته به تازگی روی پلتفرم اتریوم فعال است. همین موضوع نشان دهنده کارایی بالای این سیستم است چون توکن آن قابلیت مبادله در انواع صرافیها و والتها (کیف پولها) را دارد.
پایداری بالا
پیشتر به استخرهای نقدینگی اشاره کردیم و حالا میخواهیم فواید داشتن چنین استخرهایی را بررسی کنیم. سیستم THORChain از یک فرایند انواع مختلف توکن خاص برای کاهش ضررهای احتمالی که به واسطه کمبود نقدینگی به وجود میآید، استفاده میکند. شایان ذکر است که این نقدینگی توسط کارمزدهای دریافتی این پلتفرم از کابران تامین میشود.
کیف پولهای RUNE
به دلیل پشتیبانی توکن RUNE از پروتکلهای موجود در بلاک چین بایننس و بلاک چین اتریوم یعنی ERC 20 میتوان گفت، تمام کیف پولهایی که از این دو بلاک چین و تکونولوژی آنها پشتیبانی کند، قابلیت پشتیبانی از رمز ارز RUNE را نیز دارد. در ادامه به بهترین کیف پولهای سازگار با توکن THORChain اشاره خواهیم کرد.
البته کیف پولهای دیگری هم از این توکن پشتیبانی میکند اما در لیست زیر بهترین موارد با در نظر گرفتن تکونولوژی تورچین عنوان شده است. برای اطلاع از لیست کامل والتها میتوانید به منبع اصلی کیف پول خود مراجعه کرده تا از پشتبانی RUNE اطمینان حاصل کنید.
- لجر Ledger
- سیف پل SafePal S1
- کول والت CoolWallet S
- ترزور Trezor
خرید توکن RUNE
در حال حاضر حجم معاملات روزانه این توکن بالای ۴۰ میلیون دلار است و قیمت آن نیز پیوسته رو به افزایش است. (البته این قیمت به دلیل وابسته بودن این رمز ارز به ارزهای مادر مثل اتریوم بی تاثیر از روند بازار نیست). خرید این توکن بیشتر برای کسانی کاربرد دارد که به دنبال انتقال داراییهای خود بین بلاک چینهای مختلف هستند.
کسانی که قصد خرید RUNE را دارند باید به اهمیت داشتن چنین رمز ارزی آگاه باشند. استفاده از این توکن فواید زیاد دارد و اولین آنها را میتوان تامین امنیت برای انتقالهای بین بلاک چینی عنوان نمود. همچنین به دلیل کارمزد بالا در برخی از انتقالها، استفاده از ارز دیجیتال تورچین یا همان RUNE برای کسانی که حجم تراکنشهای بالایی دارند بسیار مناسب است چون کارمزدهای این پلتفرم یک نرخ ثابت است. در ضمن شما می توانید این ارز را از صرافی کوینکس خریداری نمایید.
آینده ارز دیجیتال RUNE
برای پیش بینی درست آینده این توکن ابتدا باید اهمیت آن را بررسی کنیم. همانطور که پیشتر اشاره شد دلیل اصلی به وجود آمدن این توکن و بطور کلی پلتفرم THORChain جلوگیری از انتقالهای بلاک چینی توسط صرافیهای متمرکز بود. همین دلیل به تنهایی میتواند نشان دهنده آینده خوب برای RUNE باشد.
علاوه بر موارد بالا میتوان به امنیت بالای این پلتفرم نسبت به روشهای دیگر برای انتقالهای بلاک چینی و کارمزد منطقی آن اشاره کرد. پس ایده تورچین را میتوان یک ایده پویا و رو به رشد توصیف کرد که منجر به رشد و افزایش قیمت توکن آن یعنی RUNE در آینده خواهد شد.
ممنون که تا انتها همراه ما بودید.
اگر سوال یا پیشنهاد یا تجربه خاصی از خرید و فروش این ارز دارید لطفا در قسمت نظرات بفرمایید.
تایلند مبادله انواع خاصی از توکن ها از جمله (NFT) ها را ممنوع کرد
اکسچنج های این کشور تا 11 جولای فرصت دارند قوانین خود را برای فهرست کردن توکن ها به روز رسانی کنند تا با دستورالعمل های (SEC) مطابقت داشته باشد.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار تایلند دستورالعمل های جدیدی را برای اکسچنج های کریپتو در این کشور وضع کرده و بر اساس این قوانین پشتیبانی از چهار نوع مختلف توکن ممنوع است.
در اطلاعیه روز جمعه (SEC) تایلند گفته شد قوانین جدید اکسچنج های تایلندی را از استفاده از میم کوین ها ، توکن های هواداری ، توکن های غیر قابل تعویض (NFT) و توکن های عرضه شده توسط اکسچنج ها منع می کند.
منبع: کمیسیون بورس و اوراق بهادار تایلند
این کمیسیون گفت برای توکن های صادر شده توسط اکسچنج ها ، هر ارز دیجیتالی باید دقیقاً مطابق با توضیحات موجود در وایت پیپر ها و همچنین هرگونه دستورالعمل موجود برای دارایی های دیجیتال عمل کند. اگر اکسچنج ها نتوانند این شرایط را برآورده کنند باید توکن را از لیست خود حذف کنند. طبق گزارش (SEC) ، اکسچنج های تایلند 30 روز فرصت دارند تا قوانین خود را برای فهرست کردن توکن ها به روزرسانی کنند تا با دستورالعمل های جدید مطابقت داشته باشد.
ظاهراً این تغییر سیاست روی توکن هایی از جمله دوج کوین (DOGE) که قیمت آن از سال گذشته به طور قابل توجهی افزایش یافته و همچنین Bitkub انواع مختلف توکن Coin (KUB) ، توکن اکسچنجی به همین نام ، تأثیر می گذارد.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار تایلند در سال جاری تعدادی دستورالعمل و بیانیه برای معامله گران و شرکت های کریپتو صادر کرده که با واکنش بسیاری روبرو شد. این نهاد نظارتی حداقل 1 میلیون بات به ارزش تقریباً 32000 دلار را به عنوان حداقل درآمد سالانه برای سرمایه گذاری کریپتو در تایلند تعیین کرد و مقامات اشاره کرده اند که سرمایه گذاران برای اثبات دانش خود ، باید در یک دوره آموزش معاملات کریپتوکارنسی شرکت کنند یا یک آزمون را پشت سر بگذارند.
تایلند سالهاست که رابطه پیچیده ای با حوزه کریپتو دارد. در ماه فوریه ، هیئت گردشگری تایلند هولدرهای ژاپنی را هدف قرار داد و در تلاش برای احیای این صنعت طی همه گیری کرونا از این طریق بود.
دیدگاه شما