انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه بر روی درآمدهای مؤسسه انتشار دهنده آن ها حق تقدم دارند

بررسی اوراق مشارکت در ایران

اوراق مشارکت و اوراق قرضه - مالیه عمومی و تعیین خط و مشی دولت ها

دسته بندی اوراق قرضه

ازلحاظ نوع واحد صادر كننده: بخش خصوصی و بخش عمومی

بلندمدت: تمامی اوراق منتشر شده دریك زمان مشخص سررسید میشوند

سریال: درطول یك دوره زمانی(درقالب اقساط ) سررسید میشود.

قابل بازخرید: واحد صادر كننده میتواند آن را قبل ازسررسید به مبلغ از پیش تعیین شده بازخرید نماید.

قابل تبدیل :دراین صورت سرمایه گذار اجازه دارد اوراق قرضه خود را به سایر اوراق بهادار واحد صادركننده(مثلا به سهام عادی ) تبدیل كند.

- وثیقه دار (رهنی-تضمین شده): به دارنده این اجازه می دهد كه درصورت امتناع شركت ازپرداخت بهره، دارایی های مشخصی از داراییهای شركت صادر كننده را از آن خود كند.تضمین میتواند ازطریق اشخاص ثالث هم صورت گیرد.

- بدون وثیقه (اسناد بدهی) : كه پشتوانه آن حسن شهرت قرض گیرنده است.

ازلحاظ نام افراد بانام: نام وی در دفاتر شركت ثبت و هنگام مبادله خریدار جدید تغییر می كند.

بی نام: هركس دارنده آن ورقه باشد مالك آن محسوب میشود.

از لحاظ هدف صدور: میتواند برای تمام یا بخشی از بهای داراییهای خریداری شده،انجام تعهدات ، بازخرید اوراق مبادله، یا تعویض با اوراق موجود صادر شود.

بهره ثابت: كه دراین صورت بهره=اصل مبلغ قرضه*نرخ بهره

بهره متغیر:كه دراین صورت بهره بستگی به سود تحصیل شده داردو درواقع برمبنای درصدی ازسوداست.

اغلب شركتهای بزرگ نمیتوانند استقراض های میلیاردی خود را فقط از طریق یك وام دهنده تامین كنند. زیرا هیچ اعتبار دهنده ای تمایل ندارد كه چنین ریسك بزرگی را متقبل شود و در واقع حاضر نیستند كه چنین مبلغ بالایی را فقط در یك شركت ، سرمایه گذاری نمایند . به همین دلیل بانكها و اعتبار دهنگان مبلغ وام را كوچك میكنند و تعداد وام گیرندگان را افزایش میدهند و بدین ترتیب ریسك خود را متنوع كرده و كاهش می دهند. در ابتدای مقاله درمورد پیدایش اوراق قرضه در ایران و سیر تحولی آن در قرن معاصر ( قبل از انقلاب و بعد از انقلاب ) مطالبی ارائه شده است . در پایان نیز جداولی در خصوص اوراق مشارکت و اوراق قرضه ارائه شده است. در ادامه به انواع اوراق قرضه و مشارکت و مشخصات آن سخن به میان آمده است .
یكی از ابزارهای مالی كه در اكثر كشورهای جهان برای تامین كسری بودجه و اجرای فعالیتهای و برنامه های عمرانی استفاده میشود استقراض عمومی از طریق اوراق قرضه دولتی است.

اوراق قرضه

اوراق‌قرضه آن واحد تجاری را خریداری می کنند. که علاوه بر استرداد مبلغ سرمایه گذاری در بازه مقرر نرخ بهره تعیین شده را نیز دریافت میکنند.

انواع اوراق قرضه:

1: اوراق‌قرضه با نام و بی نام:

خریداران اوراق قرضه الزامی به نگهداری آن تا انتهای سررسید ندارند زیرا می توانند این اوراق را مبادله کنند.

اوراق‌قرضه با نام در وجه شخص معینی صادر می شود و نام خریدار هم در دفاتر واحد تجاری ثبت می گردد. اگر این شخص بخواهد اوراق‌قرضه خود را به شخص دیگری بفروشد. باید واحد تجاری صادر کننده اوراق‌قرضه خود را به شخص دیگری بفروشد. باید واحد تجاری صادر کننده اوراق‌قرضه فروشنده را باطل، و به نام خریدار اوراق جدید صادر نمایند. اوراق‌قرضه بی نام، به نام خریدار مشخصی صادر نشده و دارنده آن مالک آن تلقی می شود

2: اوراق‌قرضه تضمین شده وتضمین نشده:

برخی از دارایی های واحد تجاری صادر کننده، ممکن است به عنوان وثیقه بازپرداخت اوراق‌قرضه منظور گردد. که اگر واحد تجاری نتواند مبلغ اوراق را پرداخت کند از وجوه حاصل از فروش آن دارایی اوراق قرضه مربوطه پرداخت می گردد.

اوراق‌قرضه تضمین نشده، وثیقه شان اعتبار کلی واحد تجاری صادرکننده خواهد بود.

3: اوراق‌قرضه سریال:

اوراق‌قرضه ای که در یک تاریخ مشخص صادر شده اما تاریخ های سررسید مختلفی دارد.

4: اوراق‌قرضه قابل تبدیل:

اوراق‌قرضه ای هستند که دارای امتیازی مضاعف برای دارندگان خود هستند. یعنی دارندگان این نوع از اوراق در شرایطی خاص می توانند اوراق‌قرضه خود را با تعداد مشخصی از سهام عادی واحد تجاری تعویض نمایند و به جای طلبکار بودن می توانند شریک واحد تجاری محسوب شوند.

اوراق قرضه چیست؟ هر آنچه که باید درباره سرمایه گذاری در اوراق قرضه بدانید

روش‌های مختلفی برای کسب سود و درآمدزایی در بازارهای مالی وجود دارند. هرکدام از این روش‌ها با کمک تکنیک‌های درست می‌توانند نتیجه پرسودی داشته باشند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه یکی از این روش‌های کسب سود است که در بازار سرمایه متقاضیان بسیاری دارد. در این مطلب از مجله لندو قصد داریم که درمورد اوراق قرضه صحبت کنیم. بنابراین اگر می‌خواهید در مورد این بازار سرمایه‌گذاری بیشتر بدانید، این مطلب را تا انتها مطالعه کنید.

اوراق قرضه یکی از انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار اسناد ارزشمندی هستند که بین افراد حقیقی و حقوقی مبادله می‌شوند. سرمایه‌گذاری در این اوراق می‌تواند دو جنبه مختلف داشته باشد. از یک سو خرید اوراق بهادار مثل خرید سهام است و خریدار به‌نوعی یکی از مالکان مجموعه فروشنده سهام محسوب می‌شود. اما در جنبه دوم، این اوراق حکم بدهی دارند و صادرکننده اوراق به خریدار بدهکار است، اما دیگر خریدارهای حقیقی و حقوقی در مالکیت نهاد موردنظر دخالتی ندارند.

اوراق بهادار در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرند و هرکدام از این دسته‌ها می‌توانند در عین شباهت، در بسیاری از موضوعات با هم متفاوت باشند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزارهای مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم می‌شوند. هرکدام از این اوراق توسط نهادهای مختلف صادر می‌شوند. اشخاص حقیقی و حقوقی با خرید این اوراق یک معامله انجام می‌دهند که این معامله براساس ایجاد رابطه بدهکار و بستانکار برای هر دو طرف قرارداد بازدهی مالی خواهد داشت. ما در ادامه به‌طور مختصر در مورد انواع دسته‌های اوراق و زیرمجموعه‌های آن‌ها صحبت خواهیم کرد. اما برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بازار معاملات مربوط به اوراق بهادار می‌توانید از مطالب مجله لندو استفاده کنید. لندو یک سامانه مالی معتبر است که با همکاری بانک آینده، وام فوری برای خرید انواع کالا و خدمات در اختیار متقاضیان قرار می‌دهد.

اوراق بدهی

خرید اوراق بدهی می‌تواند یک سرمایه‌گذاری کوتاه مدت محسوب شود. این اوراق خود شامل اوراق قرضه، صکوک، مشارکت و اسناد خزانه است. به‌عنوان مثال اوراق قرضه نوعی سند معتبر است که با خرید آن نهاد سرمایه‌پذیر موظف است سود مشخصی را در هر بازه زمانی به‌عنوان بدهی خود به خریدار پرداخت کند. این اوراق معمولاً برای کسب درآمد ثابت مناسب است و ریسک کمتری دارد. اما خریداران با سرمایه‌گذاری در اوراق صکوک یا همان اوراق قرضه اسلامی سرمایه خود را در اختیار نهاد صادرکننده قرار می‌دهند تا در نهایت به‌جای دریافت سود ثابت، در مالکیت و بازدهی مالی به‌دست‌آمده سهیم باشند.

اوراق حقوق صاحبان سهام

اوراق حقوق صاحبان سهام هم یکی دیگر از انواع اوراق بهادار است که می‌تواند یکی از روش‌های کسب سود باشد. خریداران این اوراق برخلاف اوراق بدهی، در مالکیت نهاد صادرکننده سهیم می‌شوند و بازدهی این معامله تنها در دریافت سود خلاصه نمی‌شود. برای خرید اوراق سهام باید وارد بازار بورس شوید. معامله‌گران در این بازار با خرید هر اوراق، بخشی از سرمایه خود را در اختیار مجموعه‌ها قرار می‌دهند. خریدار در نهایت علاوه بر سود، در میزان زیان رسیده هم با مجموعه مورد نظر شریک خواهد بود. بنابراین ریسک این نوع سرمایه‌گذاری نسب به اوراق بدهی بیشتر است، اما در مجموع می‌تواند سود بیشتری را هم نصیب خریدار کند. اوراق حقوق صاحبان سهام شامل زیرمجموعه‌های دیگری از جمله سهام عادی، سهام ممتاز، سهام جایزه و حق تقدم سهام است. تکنیک‌های خرید و فروش هرکدام از این موارد گفته‌شده می‌تواند در بعضی مواقع مشابه یا متفاوت باشد. در مجله لندو می‌توانید از جزئیات این معامله‌ها بیشتر بدانید.

ابزارهای مشتقه

ابزار مشتقه یکی دیگر از روش‌های سرمایه‌گذاری سودمند است که خود به تنهایی ارزش چندانی ندارد، بلکه وابسته به دیگر منابع مالی مثل شمش طلا، ارز و… است. در حال حاضر باوجود آن‌که این نوع سرمایه‌گذاری در ایران چندان معرفی نشده است، اما در بازار فرابورس ایران، می‌توان طی قراردادهای آتی و اختیاری که از ابزارهای مشتقه هستند، معامله‌های سودآوری انجام داد. در قرارداد آتی خریدار موظف است که در آینده، اما در زمانی مشخص، کالا یا سهام خاصی را از فروشنده با قیمتی از قبل تعیین‌شده بخرد. در مقابل فروشنده هم باید کالا یا امتیاز سهام را در تاریخ مشخص‌شده در اختیار خریدار قرار دهد. قراردادهای اختیار هم خود به دسته‌های اختیار خرید یا فروش دسته‌بندی می‌شود که طی آن خریدار و فروشنده در یک زمان مشخص در آینده به توافق می‌رسند تا بتوانند وظایف خود را در رابطه با معامله مورد نظر انجام‌ دهند.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه یکی از روش‌های رایج برای سرمایه‌گذاری و کسب درآمد مشخص محسوب می‌شود. همان‌طور که گفتیم، این اوراق نوعی اوراق بدهی هستند که براساس آن‌ها فرد یا مجموعه صادرکننده متعهد می‌شود، سودی را به صورت سالانه به حساب شخص دارنده اوراق پرداخت کند. بنابراین این اوراق یکی از راه‌های کسب درآمد ثابت هستند. سود اوراق با قیمت خرید آن رابطه معکوس دارد، یعنی وقتی نرخ سود بیشتر می‌شود، قیمت اوراق کاهش پیدا می‌‌کند.

در قرارداد تعریف‌شده برای اوراق، یک تاریخ انواع اوراق قرضه سررسید مشخص می‌شود. فرد یا مجموعه صادرکننده موظف است که اصل مبلغ را در زمان سررسید اوراق به شخص دارنده آن‌ها پرداخت کند. سرمایه گذاری در اوراق قرضه در واقع نوعی وام است که خریدار در اختیار صادرکننده قرار می‌دهد و مجموعه صادرکننده یا همان سرمایه‌پذیر باید بدهی خود را که شامل سود و اصل پول است، در مدت زمانی مشخص تسویه کند.

پیدایش اوراق درآمد ثابت یکی از راه‌کارهای تأمین سرمایه مالی برای بسیاری از نهادها است. در واقع این اوراق با درآمد ثابت سبب می‌شود که هم خریدار سود ببرد، هم صادرکننده توان مالی پیدا کند. مزیت این اوراق نسبت به سهام برای صادرکننده این است که خریدار اوراق فقط در سود مشارکت دارد، اما دیگر نمی‌تواند مثل یک سهام‌دار بورس در تصمیم‌گیری‌های داخلی نهاد مورد نظر دخالتی داشته باشد. در واقع خریدار اوراق برخلاف سهام‌دار دیگر از صاحبان سرمایه نهاد مورد نظر محسوب نمی‌شود. ناگفته نماند که نهادهای مختلفی مثل شهرداری، شرکت‌ها و دولت‌ها اوراق بدهی را در اختیار متقاضیان قرار می‌دهند. در نتیجه این اقدام، هزینه انجام پروژه‌های عظیم این نهادها با همکاری سرمایه‌گذاران خارجی تأمین می‌شود.

چه کسانی اوراق قرضه صادر می‌کنند؟

همان‌طور که گفتیم، سرمایه گذاری در اوراق قرضه با سرمایه گذاری در بورس فرق دارد. در بورس سهام‌دار به جمع صاحبان شرکت و مجموعه سرمایه‌پذیر اضافه می‌شود، اما خریدار اوراق فقط می‌تواند بدهی خود را در قالب سود دریافت کند و حق تصمیم‌گیری ندارد. در واقع این اوراق مثل پول قرض دادن به صادرکننده اوراق برای تأمین هزینه‌های انجام پروژه است. دولت‌ها و شرکت‌ها اصلی‌ترین صادرکننده‌های اوراق هستند. از طرف دیگر اجرای پروژه‌های عظیم مثل ساخت مدرسه، راه‌سازی، سدسازی و… هزینه‌های قابل توجهی دارند. به همین دلیل دولت‌ها با صدور اوراق بهادار، متقاضیان را به کسب سود از این پروژه‌ها در ازای تأمین بخشی از هزینه‌ها دعوت می‌کنند. همچنین کارخانه‌ها و شرکت‌های بزرگ هم برای رونق کسب‌وکارشان از این ترفند اوراق استفاده می‌کنند.

اگر می‌خواهید بیشتر بدانید
بازارهای مالی می‌توانند به همان اندازه که سودآور هستند، خطرناک هم باشند. برای آن‌که طعم خطر این بازارها را نچشید و موفق شوید، باید اطلاعات به‌روزی در مورد مدیریت انواع چالش‌های سرمایه‌گذاری‌، خرید و فروش سهام، بهترین زمان معامله در بورس و… داشته باشید. هرچه بیشتر بدانید، قدرتمندتر و مطمئن‌تر وارد بازار معاملات خواهید شد. به همین منظور، لازم است که برای کسب اطلاعات بیشتر، منابع مختلف در دسترستان باشد. منابعی که اطلاعات مفید و جدیدی ارائه دهد و در مورد بیشتر موضوعات مهم سرمایه‌گذاری صحبت کند. مجله لندو یکی از این منابع است که مباحث مهم مالی را از زوایای گوناگون بررسی می‌کند. بنابراین در اگر مورد بازار بورس، انواع اوراق بهادار، چگونگی کسب سود و… سوالی برایتان پیش آمده است، می‌توانید مقاله‌های این مجله را مطالعه کنید.

انواع سرمایه گذاری در اوراق قرضه

سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه به اندازه بازارهای بورس و فرابورس می‌تواند در زمان مناسب و با به‌کارگیری دانش و تجربه سودآور باشد. این اوراق در بازارهای مالی در سه دسته اصلی به فروش می‌رسند. در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

اوراق شهرداری: این اوراق وابسته به شهرداری و مراکز استان‌هاست. در واقع شهرداری می‌تواند برای جذب بودجه و تشویق به مشارکت سرمایه‌گذاران، سود حاصل از این سرمایه‌گذاری را بدون مالیات در اختیار متقاضیان قرار دهد. یعنی زمانی که بودجه مالیاتی پاسخگوی تأمین هزینه‌های پروژه‌هایی مثل ساخت مدرسه، نیروگاه، بیمارستان، فرودگاه و… نباشد، شهرداری اوراق بهادار را برای جذب سرمایه صادر می‌کند.

اوراق دولتی: سیستم‌های خزانه‌داری دولتی با هدف تأمین بودجه برنامه‌ها، پرداخت حقوق و… اوراق قرضه صادر می‌کنند. میزان ریسک سرمایه گذاری در اوراق قرضه به‌عنوان کسب درآمد ثابت نسبت به بازار پرتلاطم سهام کمتر است، چون بهره مشخص و در عین حال پایینی دارد. اما در کل یک اصل را نباید فراموش کنیم که هرچه بازار مالی کشوری نوسان کمی داشته باشد، میزان ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق دولتی آن هم کمتر می‌شود. به همین منظور معمولاً در کشورهای در حال توسعه این نوع سرمایه‌گذاری پیشنهاد نمی‌شود.

اوراق شرکتی: شرکت‌ها به‌عنوان صادرکننده این اوراق می‌توانند از سرمایه‌گذاری خریداران برای انجام پروژه‌ها استفاده کنند و در مقابل به آن‌ها سود دهند. این مدل سرمایه‌گذاری برای شرکت‌ها از وام‌های بانکی نفع بیشتری دارد و مشمول بهره کمتری می‌شوند. اگر اهل ریسک‌پذیری هستید، به‌جای اوراق دولتی بهتر است به سراغ این نوع از اوراق بهادار بروید. این اوراق اگرچه ریسک بیشتری نسب به دولتی‌ها دارند، اما درعوض سود بیشتری هم به خریدار می‌دهند.

در زمان تورم با دقت بیشتر معامله کنید

سرمایه گذاری در اوراق قرضه مثل دیگر انواع راه‌های کسب سود، با افزایش تورم، ریسک بیشتری پیدا می‌کند. هرچه رشد تورم بیشتر باشد، میزان بازدهی اوراق در مقابل کمتر می‌شود. در واقع با وجود تورم بالا، میزان سود واقعی کمتر از آنچه به نظر می‌رسد خواهد بود. در مجموع به یاد داشته باشید که هرچه قیمت اوراق بالا رود، بازدهی آن پایین می‌آید و هرچه قیمت آن کمتر شود، بازدهی آن بیشتر می‌شود. این رابطه معکوس به ما نشان می‌دهد که نباید سبد بزرگی از اوراق قرضه داشته باشیم. به‌طور کلی اگر از فوت‌وفن مدیریت ریسک و چگونگی انجام معاملات در بازار امروز اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید به سراغ سرمایه گذاری در اوراق قرضه بروید.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع بازارهای مالی پیشنهاد می‌کنیم که مجله لندو را دنبال کنید. لندو یک سامانه مالی است که امکان خرید قسطی انواع اوراق قرضه انواع کالا و خدمات را برای متقاضیان فراهم کرده است. دریافت وام لندو بدون چک و ضامن است و برای انجام تمامی مراحل آن نیازی به مراجعه حضوری نیست. این وام آنلاین با همکاری بانک آینده در اختیار متقاضیان قرار می‌گیرد. بنابراین فرآیند خرید سفته آنلاین و همچنین ثبت امضای الکترونیکی که متقاضی را از مراجعه حضوری معاف می‌کند، از طریق پلتفرم‌های امن بانکی انجام می‌شود. این وام به صورت اعتبار خرید آنلاین در دسترس کاربر قرار می‌گیرد تا بتواند از طریق یکی از فروشگاه‌های معتبر طرف قرارداد با لندو، کالا یا خدمات مورد نظر خود را سفارش دهد.

سوالات متداول

۱ـ اوراق بهادار چیست؟

این اوراق اسناد ارزشمندی هستند که طی مبادله آن‌ها، فروشندگان باید خریداران را در سود شریک کنند و در مقابل از حمایت مالی خریدار بهره‌مند شوند. این اوراق به سه دسته اوراق بدهی، ابزار مشتقه و اوراق حقوق صاحبان سهام تقسیم می‌شوند.

۲ـ اوراق قرضه چیست؟

نوعی از اوراق بدهی است. خریدار با سرمایه گذاری در اوراق قرضه تنها در سود شریک خواهد شد و سهم در مالکیت نهاد صادرکننده نخواهد داشت.

اوراق قرضه چیست؟/ آشنایی با انواع اوراق قرضه

اوراق قرضه بر روی درآمدهای مؤسسه انتشار دهنده آن ها حق تقدم دارند

اوراق قرضه از طریق پذیره نویسی به عموم ارائه میشوند. پذیره نویسی معمولاً به صورت مذاکره ای و گاهی به صورت رقابتی است. در پذیره نویسی مذاکره ای، مدیریت شرکت و پذیره نویسان با بررسی شرایط شرکت و بازار، در خصوص انتشار اوراق قرضه تصمیم میگیرند.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه یا Bond به نوعی از سرمایه گذاری گویند که در آن سرمایه گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایه پذیر (اعتبار گیرنده) متعهد می شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در برهه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید. اوراق قرضه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار شرکت سهامی می باشد.

اوراق قرضه اسنادی هستند که براساس آن ها ناشر متعهد میشود مبالغ معینی (بهرة سالانه) را در فاصله های زمانی مشخص به دارندة پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه یک ابزار بدهی طولانی مدت برای تأمین مالی است و با تعهدات مشخصی همراه است. دارندگان اوراق قرضه برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام دهندگان به ناشر هستند. آن ها پول خود را به ناشر قرض می دهند و در مقابل بهره دریافت می کنند و در سررسید هم اصل سرمایۀ خود را پس میگیرند.

دارندگان اوراق قرضه سهامدار شرکت نیستند. بدین ترتیب حق رأی و دخالت در امور شرکت را ندارند آنها طلبکار شرکت محسوب می شوند.

طریقه انتشار اوراق قرضه

انتشار اوراق قرضه ممکن نیست مگر اینکه سه امر تحقق یافته باشد:

۱. کلیه قیمت سهام پرداخت شده باشد.

۲. تمام سرمایه ثبت شرکت باید تایید شده و همینطور دو سال تمام از ثبت شرکت گذشته باشد.

۳. دو ترازنامه شرکت به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.

تصمیم انتشار اوراق قرضه باید به ضمیمه طرح اعلامیه انتشار اوراق قرضه به مرجع ثبت شرکت ها اعلام شود. در آگهی مذکور تمام مواد مهمه شرکت که برای خریداران اوراق قرضه اطلاع آن الزامی است، قید می شود. مثل نام، سرمایه، میزان سود آن، تصمیماتی که احتمالاً برای اوراق قرضه در نظر گرفته شده، خلاصه وضع مالی شرکت و غیره.

انواع اوراق قرضه

۱- اوراق قرضه دولتی: برای تامین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورتحساب‌ها، دولت‌ها اوراق قرضه صادر می‌کنند. اوراق قرضه‌ کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر، اوراق قرضه‌ کشورهای در حال توسعه، دارای ریسک بالاتری هستند. دولت آمریکا اوراق قرضه‌ خود را از طریق خزانه‌داری و چندین نهاد دولتی مختلف صادر می‌کند. در آمریکا به اوراق قرضه‌ای که موعد سررسید آنها کمتر از یکسال باشد، اصطلاحا T-bills، اوراق قرضه با سررسید بین یک تا ۱۰ سال را T-notes و بیش از ۱۰ سال را اوراق خزانه‌داری می‌گویند. در برخی موارد، بهره‌ دریافتی از این اوراق شامل مالیات بر درآمد نمی‌شود.

دولت آمریکا اوراق قرضه‌ خود را از طریق خزانه‌داری صادر میکند

۲- اوراق قرضه ی شهرداری: این اوراق توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف برای تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه‌ی پروژه‌ها صادر می‌شود. اوراق قرضه‌ شهرداری هزینه‌های ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و غیره را از نظر مالی تأمین می‌‌کند. شهرداری‌ها معمولا زمانی به صدور اوراق قرضه اقدام می‌کنند که به پولی بیشتر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند.

۳- اوراق قرضه شرکتی: اوراق قرضه‌ شرکتی توسط کسب‌ و کار و برای کمک به تامین هزینه‌ آنها صادر می‌شود. با وجود اینکه ریسک این اوراق بالاتر از اوراق قرضه‌ دولتی است، اما پول بیشتری می‌توان از آن کسب کرد. همچنین تعداد گزینه‌ها برای انتخاب از میان اوراق قرضه‌ شرکتی بیشتر است. اما از معایب اوراق قرضه شرکتی، معاف نبودن از مالیات است.

ویژگیهای اوراق قرضه

۱- دارندة اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. وی بعنوان بستانکار، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهرة آنرا دارد و حقوق او در سند قرارداد تعیین شده است. دارندة اوراق قرضه هیچ گونه مالکیتی در شرکت ندارد و چیزی از بابت سود سهم – که به سهامداران پرداخت میشود – دریافت نمیکند.

۲- اوراق قرضه بر روی درآمدهای مؤسسه انتشار دهنده آن ها اولویت دارند. صاحبان اوراق قرضه نسبت به درآمدهای شرکت یا مؤسسه مربوطه در برابر سهامداران اولویت دارند چون از درآمدهای حاصله اول باید حقوق طلبکاران یعنی حقوق صاحبان اوراق قرضه پرداخت شود و اگر ازدرآمدهای حاصله مبلغی باقی بماند در آن صورت برای صاحبان سهام سود سهام پرداخت می گردد. بهره بدهیها به صورت هزینه های ثابت از پیش تعیین شده است.

۳- اوراق قرضه دارای سررسید مشخص هستند. بعضی از اوراق در یک مقطع معین زمانی سررسید می شوند و بعضی دیگر به تدریج سررسید میشوند.

۴- صاحبان اوراق قرضه برروی دارئی های شرکت تقدم دارند در صورتی که یک شرکت ورشکست شود نخست لازم است از طریق دارئی های آن شرکت حقوق صاحبان اوراق قرضه از روش فروش دارائیهای شرکت تأمین می گردد و در صورتی‌که مقداری از دارئیها موجود باشد آن گاه به ایفا حقوق صاحبان سهام اقدام میشود در این صورت صاحب سهم بیشتر حقوق بیشتری دارد و صاحب سهم کم تر دریافتی کمتری خودهد داشت.

۵- برخی از شرکتها برای ایجاد جذابیت و انگیزة بیشتر در سرمایهگذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه میکنند. به عنوان مثال امکان دارد شرکت، زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهد. هر چند شرکتهای معروف و معتبر معمولاً اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر میکنند.

۶- اوراق قرضه باید در تاریخ معینی بازپرداخت شوند ولی برای سرمایه سهامداران چنین الزامی وجود ندارد.

مزایای اوراق قرضه

۱ـ اوراق قرضه زمانی میتوانند انتشار پیدا کنند که سایر منابع سرمایه دارای کفایت و حجم کافی نباشند و با وجود شرایط مطلوب تولید و فروش هزینه انتشار اوراق قرضه به آسودگی تحمل گردد در این صورت به دلیل رونق بازار فروش، شرکت مربوطه هزینه اوراق قرضه را می پردازد و سود قابل قبلوی را به دست میاورد بدین ترتیب در وضعیت رونق بازار انتشار اوراق قرضه یک آلترناتیو جالب برای استفاده از فرصت های اقتصادی است.

انتشار اوراق قرضه هزینه کمتری نسبت به صدور سهام دارد

۲- اوراق انواع اوراق قرضه قرضه دارای هزینه کمتری است.

۳- انتشار اوراق بهادار، من جمله اوراق قرضه، باعث می شود که شرکت مربوطه با شرکاء جدید رو به رو نباشد و در مقابل پولی که از طریق فروض اوراق بهادار به دست می اورد دیگران را در حوزه مدیریت خویش دخالت ندهد.

۴- با استفاده از اوراق قرضه دارایی بلند مدت می توان گرفت.

۵- در خیلی موارد در قوانین کشورهای گوناگون، بهره های پرداختی به صاحبان اوراق قرضه شرکت جزء هزینه های شرکت به حساب می آید و از درآمدهای کسر می گردد در نتیجه مبلغی که شرکت باید برای آن مالیت بپردازد به مقادیر کمتری تنزل میابد.

۶- فروش اوراق قرضه نوعی اهرم مالی به حساب می آید.

معایب اوراق قرضه

۱- در صورتی که شرکت نتواند بهره اوراق قرضه را پرداخت نماید سبب تقلیل شدید سود هر سهم و ارزش سهام خواهد شد.

۲- برای انتشار اوراق قرضه باید مراحل گوناگون قانونی از سوی شرکت انتشار دهنده طی شود و هزینه های معینی صرف گردد این دو فعالیت باعث میشود که اکثر شرکتهای کوچک نتوانند از امکان انتشار اوراق قرضه برخوردار گردند.

۳- شرکت مکلف خواهد بود در زمان مقرر اصل و بهره اوراق قرضه را بپردازد.

۴- انتشار اوراق قرضه باعث افزایش بدهی های شرکت میشود و سبب ازدیاد نسبت بدهی به سرمایه همان شرکت و در نتیجه باعث بالارفتن ریسک شرکت می گردد و تا وقتی که سرمایه شرکت مورد بحث افزای پیدا نکرده، امکان اخذ وام یا انتشار مجدد اوراق قرضه محدود میشود

از اوراق قرضه برای دریافت وام های بلند مدت استفاده می شود

۵- تامین مالی از اوراق قرضه زمانی مشکل ساز است که وضعیت حاکم بر بازار مناسب نباشد

۶- در صورتیکه نرخ سودآوری شرکت در برابر نرخ بهره اوراق قرضه تنزل پیدا کند، سودآوری سرمایه شرکت تقلیل میابد. ارزش شرکت در بازار به علت همین شرایط تقلیل می یابد.

آشنایی با انواع اوراق بهادار در بورس ایران

در دنیای امروز تنها اسکناس‌ها نیستند که ارزش دارند، یک سری اسناد کاغذی دیگری هم هستند که ارزشمندند، از سفته گرفته تا اسناد ملکی و خودرو و انواع کالا. اوراق دیگری هم هستند که در بازارهای مالی استفاده می‌شوند و ارزش مادی دارند. این اوراق با عنوان اوراق بهادار شناخته می‌شوند، در این مطلب انواع اوراق بهادار در بورس را بررسی می‌کنیم.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار همانگونه که از نامش پیداست، به اوراقی دلالت دارد که ارزش داشته باشند. به عبارتی اوراق بهادار نوعی ابزار مالی محسوب می‌شوند که حقوقی مالی برای مالک خود ایجاد می‌کنند.

این اوراق یا موقعیت و مالکیت یک نفر را در شرکت‌های بورسی نشان می‌دهند که به نام سهام شناخته می‌شوند؛ یا نشان دهنده نوعی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت هستند که در این صورت اوراق مشارکت نام می‌گیرند.

این اوراق انواع متفاوتی مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک دارند که هر کدام ارزشی مالی برای مالک خود به همراه دارند.در این قسمت از آموزش بورس به ارائه توضیحاتی کامل در رابطه با اوراق بهادار می پردازیم.

به هر شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می‌کند، صادر کننده یا توزیع کننده گفته می‌شود و تمامی اوراق بهادار در بازار سرمایه به سه گروه اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

1. اوراق بدهی
2. اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام)
3. ابزارهای مشتقه

در ادامه هریک از انواع اصلی اوراق بهادار که در بالا نام برده شد را با هم بررسی می‌کنیم.

منظور از اوراق بدهی یا قرضه چیست؟

اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می‌شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره‌های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. در نهایت و پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید نیز موظف است اصل مبلغ دریافتی از خریدار اوراق را به او برگرداند.

شرکتی که این اوراق را صادر کرده در قبال مالک اوراق، موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن است، اما صاحب اوراق مالکیتی در خود شرکت ندارد.

به دلیلی ویژگی‌ای که این اوراق دارند به آن‌ها اوراق بدهی گفته می‌شود. این اوراق اغلب از طرف شرکت‌هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های خود مشکل دارند، منتشر می‌شوند. این شرکت‌ها به جای اینکه از بانک وام بگیرند، از مردم پول قرض می‌گیرند و اوراق بدهی را به عنوان سندی از این بدهکاری ارائه می‌دهند. این کار در علوم مالی، تامین مالی جمعی نامیده می‌شود.

این کار شرکت‌ها باعث می‌شود هم فعالیت‌هایشان به دلیل کمبود بودجه روی زمین نماند و روز به روز پیشرفت کنند و گسترش یابند، و هم بدهکار بودن به مالکان اوراق خود نوعی سرمایه ارزشمند است که هم باعث می‌شود برای پرداخت بدهی‌هایش بیشتر تلاش کند و هم سرمایه خوبی برای خودش در آینده باقی می‌ماند.

همچنین از آنجایی که شرکت صادر کننده موظف است سود دوره‌ای مشخص به همراه اصل پول مالکان اوراق را در موعد سررسید به آن‌ها پرداخت کند، سرمایه‌گذاری در این اوراق یکی از کم‌ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری‌هاست.

اوراق بدهی انواع متفاوتی دارد که تفاوت آن‌ها در شرکت صادر کننده و یک سری جزئیات دیگر است. به عنوان مثال اوراق صکوک شرکتی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد، سهام ممتاز و اوراق بهادار وثیقه‌ای از انواع اوراق بدهی هستند.

از مهمترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است و همانطور که از نامش مشخص است، سرمایه‌گذاران با خرید این اوراق در یک طرح مشارکت پیدا می‌کنند.

اوراق مشارکت چیست؟

فرض کنید یک شرکت خودروسازی برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید در کارخانه به 200 میلیارد تومان سرمایه نیاز داشته باشد. در عوض اگر این خط تولید راه بیفتد، بعد از 4 سال و با افزایش فروش خودروهای جدید از همین خط تولید، هزینه‌های راه اندازی جبران می‌شوند و میزان سودآوری شرکت هم در این مدت، 25 تا 30 درصد افزایش می‌یابد.

بنابراین این طرح توجیه اقتصادی دارد و شرکت خودروسازی می‌تواند به بازگشت سرمایه اولیه و سود قابل توجه امیدوار باشد. اما یکی از راه‌هایی که بتواند سرمایه اولیه را تامین کند، فروش اوراق مشارکت است. به این ترتیب هم منابع مالی مورد نیازش تامین می‌شوند و هم سرمایه‌گذاران در ازای مشارکت و به نسبت سرمایه خود در منافع حاصل از راه اندازی خط تولید جدید شریک می‌شوند.

البته باید این موضوع را در نظر داشت که شرکت صادر کننده اوراق نمی‌تواند پرداخت سود دوره‌ای را تضمین کند. بنابراین سود اغلب اوراق مشارکتی که در کشور منتشر می‌شوند، توسط بانک‌ها و موسسات مالی معتبر یا دولت تضمین می‌شود. پس مالک این اوراق می‌تواند به دریافت سود خود اطمینان داشته باشد.

ویژگی های اوراق مشارکت

اوراق مشارکت چند ویژگی دارند که هنگام خرید باید به آن‌ها توجه داشت:

• اوراق به صورت با نام یا بی‌نام صادر می‌شوند. اوراق بی‌نام مانند اسکناس هستند و به دارنده آن تعلق دارند. بنابراین مالک این اوراق باید آن‌ها را در جایی مطمئن نگهداری کند. برخی از بانک‌ها این اوراق را به امانت نگه می‌دارند که به این ترتیب از خطر سرقت، آتش‌سوزی و … در امان خواهند بود.
• قیمت اسمی و سررسید مشخصی دارند. بنابراین مالک اوراق در موعد سررسید همان قیمت را دریافت می‌کند.
• مبلغ بازپرداخت اصل اوراق در موعد سررسید و مبلغ سود علی‌الحساب و مقاطع زمانی آن‌ها تضمین شده است.
• این اوراق از طریق شعب بانکی که اوراق را به فروش رسانده یا بورس اوراق بهادار، خرید و فروش می‌شوند.
• مالکان این اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمانی که این اوراق را خریداری کرده‌اند، در سود حاصل از طرح‌های شرکت سهم دارند.
• مانند تمام بازارهای مالی دیگر که رابطه مستقیمی بین بازده و ریسک وجود دارد و با توجه به اینکه سود این اوراق تضمین شده است و ریسک ندارند، بنابراین نمی‌توان انتظار سود بالایی از آن‌ها داشت.
• سود اوراق مشارکت معاف از مالیات است و همین موضوع یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این اوراق محسوب می‌شود.

سهام یا اوراق حقوق صاحبان سهام چیست؟

سهام یکی از مهمترین و متداول‌ترین انواع اوراق بهادار است. بیشترین حجم معاملات در بورس به معاملات سهام اختصاص دارد، طوری که برخی بورس را به بازار سهام می‌شناسند.

سهام به نسبت اوراق بدهی ریسک بیشتری دارد، اما باز هم سرمایه‌گذاران این بازار را ترجیح می دهند، چرا که از طرف دیگر، بازدهی بیشتری هم دارد.

هر سهم بیانگر میزان مالکیت یک سرمایه‌گذار در یک دارایی است. به عبارتی مالکیت یک شرکت به تعدادی سهم تقسیم می‌شود که دارندگان سهام آن شرکت به تعداد سهم‌هایی که خریداری کرده‌اند در مالکیت آن شرکت سهیم هستند. مثلا اگر کل یک شرکت یک سهم باشد و متعلق به یک نفر باشد، همان یک نفر مالک کل شرکت است. اما اگر مالکیت شرکت به 4 قسمت یا سهم مساوی تقسیم شود، می‌تواند مالکین بیشتری داشته باشد. حال اگر این شرکت با ارزش 1 میلیارد تومان، به 1000 سهم 1 میلیون تومانی تقسیم شود، می‌تواند 1000 مالک داشته باشد که همه به نسبت مساوی در مالکیت آن سهیم هستند.

با این تعاریف، شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده است و هر یک از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند در شرکت مسئول هستند و در سود و زیان آن سهیم خواهند بود.

شرکت سهامی خود به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم بندی می‌شود.

شرکت سهامی خاص چیست و به چه شرکتی سهامی خاص می گویند؟

شرکت سهامی خاص شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسین شرکت تامین می‌کنند، بنابراین سهام آن برای عموم مردم عرضه نمی‌شود. تعداد سهام‌داران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت سهامی خاص 1 میلیون ریال (100 هزار تومان) است.

شرکت سهامی عام چیست به چه شرکتی سهامی عام می گویند؟

شرکت سهامی عام شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام به عموم مردم تامین می‌شود. در این مدل شرکت‌ها تعداد سهام‌داران نباید کمتر از 5 نفر باشد. حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت سهامی عام 5 میلیون ريال (500 هزار تومان) است. این شرکت‌ها می‌توانند در بورس نیز ارائه شوند.

ویژگی های سهام بورسی

سهام و شرکت‌های سهامی ویژگی‌هایی دارند که آن‌ها را از اوراق مشارکت و شرکت‌های صادر کننده آن‌ها متمایز می‌کند.

• ویژگی مهم سهام این است که در مقایسه با اوراق بهادار با درآمد ثابت مانند اوراق مشارکت، امکان کسب سود بیشتری دارند، البته سرمایه‌گذار باید ریسک پذیری بیشتری هم داشته و با خرید و فروش سهام آشنا باشد.
• دارندگان سهام شرکت‌ها در سود و زیان آن شرکت سهیم هستند.

اوراق بهادار مشتقه چیست؟

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در بازاری کاربرد دارند که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می‌پذیرد. این دارایی پایه می‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد که ارزش اوراق مشتقه را تعیین می‌کنند.

انواع اوراق بهادار مشتقه

به طور کلی 4 نوع اوراق مشتقه اصلی داریم:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

همه این اوراق مشتقه هم در بورس و هم خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. آن گروه از اوراق مشتقه‌ای که خارج از بورس معامله می‌شوند گسترده‌تر هستند، اما شامل قانون گذاری سازمان بورس نیستند و از این جهت ریسک انواع اوراق قرضه بیشتری نسبت به اوراق مشتقه داخل بورس دارند.

البته اوراق مشتقه به دلیل محدودیت‌هایی که بازار بورس اوراق بهادار تهران دارد، در اقتصاد ایران رشد و پیشرفت چندانی نداشته‌اند.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.